Prutser! Geen compliment als je dat hoort. Betekent dat je iets niet echt goed kunt. Een amateur bent. Die er een zootje van maakt. En dat pas dan weer goed bij het woord dat oorspronkelijk van 'prut' komt. En prut is troep, rotzooi, smerigheid. Bovendien stinkt het meestal. Beste voorbeeld: het doucheputje.
Nou wil ik met jezelf ontprutsen geen pleidooi houden voor een nieuw 'Reinheitsgebot'. Voor de niet-bierkenner: dat was een Duitse regeling in Beieren waarin al in 1487 de samenstelling van het bier werd bepaald. Het doel was verrassend genoeg niet de kwaliteit van het bier, maar het voorkomen van hongersnood. De wet bepaalde dat onder meer rogge en tarwe niet voor het brouwen van bier gebruikt mochten worden. Die waren nodig voor brood. 
Nee, geen allesomvattende reinheid wat mij betreft - hoewel dat in sommige processen natuurlijk hartstikke nodig is. Ik hou wel van prutsen. Sterker, wat mij betreft moeten we dat veel meer gaan doen. Grote en minder grote uitvindingen komen in heel veel gevallen voort uit gepruts. Uit gepiel en gedoe. Uit mislukking na mislukking. Daarom is het zo ontzettend belangrijk dat we onze kinderen leren prutsen. Dat we ze laten spelen met prut. Okay liever niet uit het doucheputje, maar zand, modder, water - ja graag. Al dat geëxperimenteer met van alles en nog wat, maar liever wel met echte stoffelijke zaken, voedt de nieuwsgierigheid en leidt tot allerlei waarom-vragen.
Met jezelf ontprutsen bedoel ik dus dat je de netheid, de keurigheid en soms zelfs iets van de beschaafdheid mag laten varen. Het leven is rommelig, dus mag je geregeld even lekker prutsen. Het taboe mag eraf. En de controle ook. Graag zelfs. Op het moment dat we doorkrijgen dat we maar erg weinig zelf kunnen bepalen, gaan we improviseren. En dat leidt tot ontdekkingen. Over onszelf en over wat er om ons heen gebeurt. Hoe we dat zien en hoe we ons ertoe verhouden.
Misschien komt er wel een dag dat 'Prutser!' een geuzennaam wordt. Misschien leuk om te weten: Geuzen komt van het Franse gueux en dat betekent bedelaars. Prutsers van de eerste orde volgens velen. Maar diezelfde bedelaars zijn ook nog wel eens mensen die ons een spiegel voorhouden. Die ons tonen dat controle meestal een illusie is en dat niet iedereen de kunst van het leven even goed wordt beheerst. 
Dus laten we onszelf wat meer ontprutsen. Wat meer leven in het besef dat veel situaties meer aan een doucheputje doen denken dan aan glimmende tegels. Dat we er meer aan hebben dat we leren omgaan met de rommel, dan met - de schijn van - orde. Dat we vooral heel goed moeten leren prutsen en beseffen hoeveel moois daaruit kan ontstaan.

Elke keer als ik denk: nu zijn die 'ont-woorden' wel zo ongeveer uitgeput, popt er weer iets nieuws op. Blijkbaar heb ik mezelf dan weer eens ontlemmerd. En dat zou best nog eens wat vaker mogen gebeuren - mezelf ontlemmeren. Je herkent het vast wel - tenminste als je het lef hebt om zo nu en dan even op jezelf - of je zelf - te reflecteren: ik sta mezelf in de weg. En dat lukt je waarschijnlijk, net als ik, op best veel gebieden. 
Als je geluk hebt en omringd bent door en met mensen die echt om je geven, dan helpen zij je om jezelf regelmatig te ontlemmeren. En dan heb ik het niet over ontremmen of ongeremd zijn. Nee, alsjeblieft niet, we hebben al een samen-leving waarin de ongeremdheid geregeld bijna epidemische vormen aanneemt. 
Nee, met jezelf ontlemmeren bedoel ik dat je hetgeen je als mens in de weg staat om je ware natuur, je echte zelf te zijn, onder ogen durft te zien. Daarmee begint het mee - je moet het lef hebben om het van jezelf te zien. Je psychisch-emotionele manco's. Je veel te snelle reacties op de ander. Je te scherpe woorden. Of je uiterst beperkte bereidheid om te luisteren. 
Adem in. Adem uit. Tel tot tien. Doe even je ogen dicht. Voel. Ervaar. Slaak voor mijn part een diepe zucht. En dan: ontlemmer jezelf. Laat gaan die shit. Die zooi die in de weg staat. Die reserves die je bij van alles en nog wat hebt. Ontlemmer jezelf naar je eigen, je echt natuurlijke zelf. Die mooie kant van jou. De kant waar jij en anderen energie van krijgen. Omdat het op de een of andere manier allemaal klopt. Past. Op elkaar aansluit.
Jezelf ontlemmeren sluit prachtig aan bij 'natuurlijk leiderschap'. En daar weet Jacqueline Wiener bijna alles van. Bestel haar boek of luister naar haar podcast. Dan begin je vanzelf al met jezelf ontlemmeren en op pad gaan naar je natuurlijk leiderschap. En dat voelt goed. Heel goed.

Wat ben je eigenlijk waard? Als kind. Als mens. Als collega. Als leider. Als volger. En als we onze waarde dan ergens in zouden kunnen uitdrukken, wat zou dat dan kunnen zijn? De Quote drukt het uit in miljarden en miljoenen. Je grote liefde verpakt het in verkleinwoordjes. Voor je kinderen is het - hopelijk - een rotsvaste zekerheid. Voor je werkgever is het een 'resource'. En als je zelf leider bent is het misschien wel het besef dat alles tijdelijk is.
En dan hebben we het nog niet over wat je zelf ziet als je waarde. Dat heeft alles te maken met je zelfbeeld. En daarvan kun je dan weer zeggen dat het uit drie hoofdbestanddelen bestaat. Dat zelfbeeld. Allereerst - zullen bijna alle jongeren zeggen - de perceptie. Het mentale beeld dat je zelf hebt van hoe je eruitziet. Wat ook heel bepalend is: wat je kunt. Of beter het beeld dat je hebt van je eigen capaciteiten. En als derde de waarde die je jezelf toekent. Met andere woorden: wat je jezelf waard vindt; je eigenwaarde. Al dan niet met spatie.
Juist de waarden die we onszelf toekennen, maken het allemaal zo ingewikkeld. Dat zelfbeeld kan ons behoorlijk in de weg zitten. Want je binnenkant kan echt compleet anders zijn dan hoe je je voordoet. 
Daarom ben ik een groot voorstander van jezelf ont-waarden. Devalueer jezelf maar tot er niets over is. Tot je dat complete ego hebt ingeleverd. Tot er niets meer over is van het beeld dat je uiteindelijk. van jezelf hebt geschapen. Hoe dan ook, wanneer dan ook en door welke omstandigheden dan ook. 
Niet dat het makkelijk is. Niet dat je dat even in een handomdraai doet. En zeker niet dat je als je eenmaal op dat spoor zit, het moeiteloos volhoudt. Maar het loont wel. Enorm. Omdat je echt kunt zijn. Met de nadruk op echt. En op zijn. 
Het gekke is dat wanneer je jezelf gaat ontwaarden er steeds meer van je zelf tevoorschijn komt. Dat voel je zelf. En dat voelt ook iedereen met wie je dan bent. Jezelf ontwaarden schept ruimte. Voor de ander. Voor verandering. Voor dialoog. Eigenlijk zou je simpelweg kunnen zeggen dat jezelf ontwaarden een grote stap is richting een meer non-duale wereld. En daar snakken we naar - of we nu in non-dualiteit geloven of niet. 

Waar een wil is, is een weg. Met dat gezegde werd en wordt de wilskracht gevoed. Maar het is natuurlijk bullshit. Waar een wil is, zijn blinde vlekken, machtswellust, 'rücksichtlosigkeit', een totaal ontbreken van zelfreflectie en zo kan ik nog wel even doorgaan. Als je wil gebroken is, kom je misschien wel bij jezelf. Of je zelf.
Willen gaat natuurlijk over verlangen. En dat gaat dan meestal over meer. Over mooier. Over beter. Over rijk, rijker, nee nog rijker. Nee, dan vroeger. Toen had je - zo vertelde mijn vader wel eens - de boterham met tevredenheid. Daar zat niks op. Niks te willen maar leren leven met de realiteit: armoe.
Al dat willen, je zou er toch ongelooflijk moe van worden. Je kunt het wel willen, maar het moet ook kunnen - denk ik dan. Willen gaat veel te vaak ten koste van van alles. Opzij, opzij, opzij. Maak plaats, maak plaats, maak plaats. Nou mooi niet. Begin zelf maar eens met ontwillen. Kijk maar eens wat dat oplevert. Hoeveel ruimte dat schept. Hoeveel halsstarrigheid dat wegtovert. 
Jezelf ontwillen schept ruimte voor wat logischerwijze op je pad komt. Voor een open blik zodat je dat dan ook kunt zien. En heel relaxed een paar stappen in die richting zet. Gewoon omdat het goed voelt. Ontwillen maakt ook dat je anderen vaker ziet staan. Je hoeft niet zoveel, dus er is ruimte. Voor een praatje. Of een glimlach. Misschien zelf een kop koffie met een vreemde. Gewoon, omdat het op de een of andere manier klopt.
Jezelf ontwillen betekent je-zelf niet meer zo belangrijk maken. Dat wil niet zeggen dat je dan kleiner wordt of je minder gaat voelen. Integendeel, je voelt je beter. En met zaken die mensen in hokjes stoppen of groepen indelen ben je al helemaal niet meer bezig. Da's lekker hoor. Lekker los. 

Jagers en verzamelaars. Dat waren we vroeger. Maar zeg nou eens eerlijk: zijn we dat niet nog steeds? De wereld zit vol met mensen die van alles najagen. Fanatiek en vaak ook nietsontziend. Jagers die maar één ding in het vizier hebben: eigenbelang. 
En dan de verzamelaars. Ook daar moet je - kan echt niet anders - veel herkenning hebben. Want ondanks alle 'ontspullers' staat de wereld die zich rijk noemt nog steeds bol van de verzamelaars. Kijk maar eens goed om je heen in je eigen woonruimte.
En dat gaat dan alleen nog maar over spullen. Verzamelen gaat veel verder dan het fysieke. Je ziet bijvoorbeeld een groeiende groep mensen die 'experiences' verzamelen. Die hoppen van de ene belevenis naar de andere. Van de ene verrijkende ervaring naar het andere 'mindblowing' event. 
Nou begrijp ik echt wel dat het leven interessanter wordt door wat je beleeft; door wat je meemaakt, door wat je tegenkomt op je levenspad. Maar dat vraagt ook dat je regelmatig even stil staat. Dat je even kijkt naar waar je bent en wat je daar heeft gebracht. Gewoon kijken, verder niet al te veel van vinden.
Jezelf ontzamelen betekent dat je stopt met het najagen van al die belevenissen. Dat je niet meer hijgerig achter het nieuwste van het nieuwste zelfontplooiings-evenement, de kersverse zelfrealisatiecursus, de o zo populaire want door al je kennissen al bezochte out of body experience aanrent. Nergens voor nodig. Als je die dingen wilt ervaren - prima. Maar ga ze niet verzamelen. Geef het de tijd. Geef jezelf de ruimte om echt te ervaren wat je hebt beleefd. En begin zo met ontzamelen. Want door die tijd en ruimte te nemen, krijgen al je ervaringen de gelegenheid om te rijpen. Om een plek te vinden. Om jou te vertellen wat ze echt voor je doen.
Jezelf ontzamelen helpt je om jezelf te leren kennen. Niet door zoveel mogelijk andere te raadplegen, maar door geregeld bij jezelf te rade te gaan. Door je eigen wijsheid te ontdekken en in te zetten. Door de bereidheid bij je zelf te vinden om naar je zelf te luisteren. En geloof me, je zelf praat met je. De hele tijd. Door jezelf te ontzamelen, schep je de ruimte om te horen wat je zelf bedoelt met al die fluisteringen. Zo vind je langzaam maar zeker de weg naar wat je zelf wilt en vindt en in welke richting je wilt gaan.
Dus ga jezelf ontzamelen. De ruimte en stilte die je vindt zijn een verademing. En luister. Dan ontdek je achter, onder en door alle ruis heen je eigen geluid. Het mooiste dat er is. 

De Australische comédienne Celeste Barber neemt op hilarische wijze de posts van sterren op Instagram op de hak. We weten het natuurlijk allemaal wel: social media tonen meestal alleen de mooie en positieve kanten van ons leven. Wie de lelijke kanten en de mislukkingen laat zien, zal het waarschijnlijk met veel minder volgers moeten doen. Tenzij dat dan weer een grappige ondertoon heeft, maar dan gaat het natuurlijk impliciet ook weer richting succes. Ingewikkeld.
Enfin, het kan geen kwaad om jezelf (je zelf) niet al te serieus te nemen. Met een lach ontwapen je mensen. Met zelfspot maak je wat moeilijk of lastig is lichter. En als je echt om jezelf kunt lachen juist op de momenten dat je de meest stomme dingen doet, breng je die in de juiste proporties. 
Jezelf ontkrachten wil eigenlijk zeggen dat je jezelf sterker maakt. Niet via de serieusheid, maar via de humor. Via het loslaten. Via de ontspanning. Dat is natuurlijk heel prettig voor jezelf, maar minstens zo fijn voor de mensen om je heen. Als jij relaxed bent met je eigen falen, ben je meteen ook een voorbeeld voor anderen. Als zij zien hoe licht je je mislukkingen maakt, kan dat voor hen een eye-opener zijn.
Jezelf ontkrachten maakt je een aangenamer mens. Iemand die niet bezig is om succes op succes te stapelen, maar die in het besef leeft dat je het meeste leert van wat niet goed gaat. En dat kan uiteindelijk iets heel moois opleveren. Wat dat dan precies is, weet je vooraf niet. Maar als je het lef hebt om te blijven proberen en te blijven mislukken en daar op een relaxte manier mee om te gaan ben je een voorbeeld voor anderen.
Dus begin met jezelf ontkrachten. Lach om wat er niet goed gaat. Vertel anderen hoe hard je bent onderuit gegaan, hoe groot en stom je mislukking was. En vooral ook dat het niet de eerste was. Zo geef je anderen het gevoel en de zekerheid dat zij niet de enige zijn die geregeld struikelen en weer opstaan. En laat het dan los. Op naar de volgende briljante mislukking. 

Weet je waar ik zo enorm veel zin in heb? Soms snak ik echt volkomen naar... Voel je die hunkering ook wel eens? Dat je zeg maar alles wilt geven voor... Alles wat we niet hebben kan zich soms in meer of minder groteske vormen aan ons opdringen. Het verlangen kan zo groot zijn, dat het bijna tastbaar wordt.
Wat doet dat dan met je? Wat gebeurt als je dingen denkt als: 'was ik maar zo mooi als; dun als; slim als; succesvol als; handig als; relaxed als; lenig als; bekend als; (on)zichtbaar als; grappig als; muzikaal als; bijzonder als, eigen als... Enfin vul zelf maar in. Er is vast een 'als' die op jou van toepassing is. 
Volstrekt begrijpelijk natuurlijk, die vergelijkingen. Zeker in een wereld waarin we op allerlei (sociale) media vooral die kanten van onszelf laten zien. Het succes, de overwinning, de carrièrestap, de samenwerking, de schoonheid en de schijn. Terwijl we ook allemaal weten dat dit maar een flintertje van de werkelijkheid is van je leven. Dat laagje dat maar al zo gemakkelijk afbrokkelt als je er even aan peutert. 
Verlangen is menselijk en er is ook niks mis mee. Als je maar inziet dat het jouw verlangen is. En dat je het niet bent. Dat jij het verlangen bepaalt en niet andersom. Daarom zou het mooi zijn als verlangen begint met jezelf ontlangen. 
Wat ik daarmee bedoel? Eigenlijk heel simpel: een paar stappen van jezelf af zetten en kijken naar dat verlangen. Waar gaat het nou eigenlijk echt om? Wat wil je precies en waarom wil je dat? Als je ontdekt dat je het echt wilt - prima. De kans bestaat echter ook dat je gaat inzien dat er iets anders onder schuilt. Dat het verlangen een projectie is van iets anders dat je wilt. Of zoekt. Of misschien wel juist verstopt.
Jezelf ontlangen helpt je om je even los te maken van wat je van jezelf vraagt. Om even rustig te beschouwen. En te bedenken hoe belangrijk het echt is. Begrijp me goed, ik heb geen oordeel over of iets belangrijk is of niet. Dat bepaal je nog steeds zelf. Maar door jezelf te ontlangen krijg je meer zekerheid over de terechtheid van je verlangen. En dat is fijn, want dan kun je er echt voor gaan. Of het juist met meer gemak loslaten.
Jezelf ontlangen maakt je een net iets relaxter mens. Je bent meer overtuigd van je keuzes. Om dat je die weloverwogen maakt. Dat geeft minder opgetrokken wenkbrauwen om je heen. Minder vraagtekens bij jezelf. En dat voelt fijn. Rustig. Evenwichtig.

De meeste mensen houden van structuur. Zelfs bij degenen die zeggen daar een hekel aan te hebben, die liever chaos en wanorde om zich heen zien, ontkomen niet aan vormen van structuur. Ieder van ons zit op een bepaalde manier vastgemetseld, dichtgetimmerd, in beton gegoten. En allemaal willen we op een bepaald moment, vroeger of later in ons leven, ons losrukken uit die gietmal, die muur, dat timmerwerk. 
Vaak voelt dat als een gevecht. Een strijd die je moet winnen om vooruit te komen. Om het leven te kunnen leven zoals jij dat wilt. Met jouw keuzes gebaseerd op jouw opvattingen en jouw waarden. Bij sommige mensen duurt die strijd een leven lang. Omdat het deel geworden is van hoe ze zich manifesteren. Vechten voor wat jij belangrijk vindt kan het gevoel geven dat je echt leeft. Dat je ertoe doet. Dat je gezien en gewaardeerd wordt. 
Het nadeel van dat vechten, van het beuken tegen die muren is dat het de wereld verdeelt. Die strijd vervreemdt je van een deel van de mensen om je heen. Zij kunnen je niet meer volgen. Daarmee schep je dus dualiteit. Je bent vooral bezig met anders zijn dan de anderen - bewust of onbewust. En het lijkt natuurlijk ook of we allemaal anders zijn dan de ander. Individualiteit staat bij ons hoog in het vaandel.
Jezelf ontmetselen betekent dat je de andere optie kiest. Dat je niet kijkt naar wat ons onderscheidt, maar naar wat ons verbindt. Wat jou hetzelfde maakt als die ander. Wie die ander ook is. Dat werkt verbindend. Dat werkt ook begrip in de hand. En het maakt dat je op een betere manier naar jezelf en je omstandigheden kunt kijken. Als je ziet dat jij ook die ander bent, maakt dat je nederig (in de goede zin van het woord) en dankbaar.
Zou het niet prachtig zijn als er in samenleving en politiek wat meer ontmetseld zou worden. Als mensen op belangrijke posities - waar dan ook - zichzelf eens buiten het 'frame' zouden beschouwen? Zichzelf eens uit het beton van de bestaande structuren zouden scheuren en dan langzaam maar zeker zouden ontdekken dat het niet gaat om de verschillen, maar om de verbinding. Om het diepe besef dat jij en ik dezelfde zijn. En dat het tijd wordt om eens heel goed naar onze overeenkomsten te kijken. Wie echt verschil wil maken, zou daarmee moeten beginnen. 

​Ach was ik maar een twijfelaar.
Dan stond de rij met vragen altijd klaar.
Wat is echt en wat is waar?
Ik weet het nooit en is dat raar?

Niet het meest populaire type mensen, die twijfelaars. Je weet nooit wat je aan ze hebt. Denk je eindelijk met z'n allen linksaf te gaan, komt die twijfelaar weer met de vraag wat er eigenlijk mis is met rechtsaf en of we het daar dan toch niet even ook over zouden moeten hebben. Lastig, lastig. Tijdrovend en contraproductief. 
Althans, zo lijkt het. Vaak krijgen we het idee dat de zekeren de wereld runnen. De mensen die het allemaal weten. Die laten zien en horen dat ze snappen hoe het moet. Want daar hebben ze voor geleerd. En ze weten dat haarfijn toe te passen in de systemen die we daarvoor in de loop van de decennia hebben ingericht. Praktische puzzelaars die het pas moeilijk krijgen als er één of meer stukjes blijken te missen.
Want zekerheden kunnen door een zuchtje wind plotseling enorme onzekerheden worden. Er hoeft maar dát te gebeuren en alles waarvan we dachten dat het klopte, zijgt als een net iets te luchtige pudding ineen. Ingewikkeld, want dan ga je jezelf ongewild een hele hoop vragen stellen. En vragen stellen - dat is al bijna twijfelen.
Waarom dan toch jezelf onttwijfelen? Eenvoudigweg omdat je dan gaat leven vanuit de zekerheid dat niets zeker is. Niet qua grote gebeurtenissen en ook niet in de kleinere dingen. Jezelf onttwijfelen wil zeggen dat je het 'niet-weten' als uitgangspunt neemt. Dat je dus leeft met de zekerheid van het onverwachte. Dat je leert daarmee om te gaan. Dat je je laat drijven op de golven van het leven en zo nu en dan een beetje bijstuurt. Geen verzet. Niet tegen de stroom in. Maar wel heel goed blijven kijken, luisteren, voelen, er-varen.
Je zou dat kunnen zien als de kern van de Tao. De wetenschap dat er van alles op je pad komt en dat je daarmee leert omgaan. Dat je koestert wat het je brengt en geeft en dat je met een glimlach loslaat wanneer het neemt. 
Niet dat het altijd makkelijk is. Zeker niet; het is een levenslange les. Maar het leven zo zien, zo leven helpt enorm om jezelf te onttwijfelen. En het leert je geweldig volledig in het leven te staan. Open voor wat er komt en bereid om met een klein rukje aan het roer de goede kant op te sturen. Om te ontdekken wat er na die volgende bocht in de levensrivier weer komt.  

Brildragers hebben het maar makkelijk. Hoe je je dag wilt zien, laat je gewoon afhangen van de bril die je opzet. Positief. Of negatief. Meer smaken zijn er eigenlijk niet, want alles wat daartussen zit is nuance. En nuance is lastig, want subtiel. Dus zijn we vaak maar liever een zeikerd. Of een positivo. 
Het effect van een bril is best groot. Als het licht fel is, zet je een zonnebril op. Dat verzacht en filtert. Hoef je niet zo te knijpen. En als je een bril (of lenzen) moet dragen vanwege de staat van je ogen, weet je dat nog beter. Die bril bepaalt hoe je de dingen ziet. 
Al met al heb je - wat ook de staat van je ogen is, de keuze: jij bepaalt hoe je het leven ziet. Zoet of zuur. Zwart of wit. Halfleeg of halfvol. Gevuld met tegenslagen of met mogelijkheden. Vol mislukkingen of rijk aan successen. Met een groot zwart gat of zo nu en dan een dipje. Daarmee wil ik overigens niemand tekort doen. Als je depressief bent heb je hulp nodig om je weg daaruit te vinden. Als je grote liefde veel te vroeg Alzheimer krijgt, is het niet meer dan logisch dat je daar een tijdlang heel verdrietig om bent. En als je ziet dat het bergafwaarts gaat  met je kind en je werkelijk alles hebt gedaan om te helpen, is je frustratie, boosheid en verdriet ook begrijpelijk.
Wat mij opvalt is dat veel mensen die echt diepe ellende hebben meegemaakt en dus alle reden hebben om het leven maar miserabel te vinden, dat juist niet doen. Omdat ze het diepste zwart hebben gezien en doorgemaakt, weten ze juist het wit, het licht(e) zo goed te zien en te benoemen. Dat is op z'n zachtst gezegd bewonderenswaardig. Zij stellen zichzelf in staat om steeds weer de waarde van het leven in al z'n facetten te zien en te voelen. Zij zijn kampioen zichzelf ontzeiken. Dat stadium zijn ze ver, ver voorbij.
Dus denk eens wat vaker aan die mensen. Je hebt er vast wel een paar in je omgeving. Die mensen waarvan je denkt: 'Hoe kan je in vredesnaam doorgaan als je dit hebt meegemaakt'. Ik hoor het een paar jaar geleden een vrouw die als kind jarenlang werd misbruikt, nog zeggen: 'Ik ben nu gelukkig'. Dus begin met jezelf ontzeiken. Er is werkelijk geen enkele reden te verzinnen waarom het nodig is, dat zeiken. En nee, 'volksaard' is geen excuus.
Dus zet die andere bril op. Begin met jezelf te ontzeiken. Dat is voor jezelf en voor mensen om je heen een stuk prettiger. Je gaat je er beter door voelen en dat straal je dan ook uit naar anderen. Je wordt er beter gezelschap door. En als je het blijft oefenen merk je op een gegeven moment dan mensen terug gaan glimlachen. Want optimisme werkt aanstekelijk. Het mag dan wel eens lijken of de zeikerds gelijk hebben; de praktijk bewijst het tegendeel.