Wie leeft, beweegt zich in een wereld van vragen en antwoorden. Iedere dag, elk moment, elke nanoseconde komen er vragen op je af. Sommige móet je beantwoorden; de meeste mág je beantwoorden. Of laten voor wat ze zijn. Al die honderden vragen per dag, duizenden per week cirkelen rond in je hoofd. In die grijze massa die hersenen heet. Een mitrailleurvuur van vragen. Geen idee hoeveel prioriteitenlijstjes er in jouw hoofd, op jouw bureaublad of koelkastdeur hangen, maar bij mij struikelen ze regelmatig over elkaar heen.
Want alles verandert continu. Wie kan er iets noemen dat volstrekt stabiel en volledig onveranderlijk is? Zelfs rotsen veranderen van vorm en ook gebergtes bewegen - als de krachten maar groot genoeg zijn. Bovendien - ik schreef het al eens eerder - wat stil staat is dood. En zelfs dood is niet dood, want wat eerst het een is gaat over in het ander. Zoals wij mensen zijn opgebouwd uit alle elementen die ons omringen. De verschillen tussen ons en dieren, planten, lucht, vuur water, gesteente zijn uiteindelijk echt niet zo groot. Dus zo raar is het ook niet om een band op te bouwen met wat er om ons heen is.
Voor je het weet ben je 'lost in transition'. Ik zie het om me heen in de organisaties in zorg, onderwijs en welzijn waar ik regelmatig kom. Waar gaat het bij ons eigenlijk echt om? Wie zijn we en waarom doen we wat we doen? En waarom doen we het zo en niet anders? Mooi dat die vragen weer gesteld (mogen) worden. Je ziet het trouwens niet alleen op organisatieniveau. Ook persoonlijk zijn mensen in deze tijd voortdurend bezig met zulke vragen. 
Achter elke vraag schuilen tien andere. En als je pech hebt honderd. Daar is die mitrailleur weer. Moet je ze allemaal beantwoorden? Nee, natuurlijk niet. Als je alle vragen beantwoord krijgt, heb je het wonder om zeep geholpen. En laat dat - het wonder; de verwondering - nou net hetgeen zijn dat je vindt als je zo nu en dan even stil durft te zijn. Gewoon om even te voelen 'waar ben ik ook al weer'. Noem het mediteren, noem het bidden, noem het stilte zoeken. Maakt niet uit.
Als 'lost in transition' bent - en dat kan iedereen overkomen - is dat misschien wel het beste dat je kan overkomen. Want je weet het even niet meer. Je bent de draad kwijt, van het pad af. 'Goed zo!' zou ik zeggen, want daar vind je het avontuur. Als je verwonderd wilt raken, is het goed om zo nu en dan te verdwalen.
Dat is ook mijn wens voor iedereen en elke organisatie die worstelt met veranderingen. Get lost! Laat lekker gaan. Beetje meer spelen mag wel. Voeten in de blubber. Lekker spetteren. Ga eens heel goed kijken naar een grasspriet. Of een kastanjeblad. Je zult zien dat de hele wereld daar al in zit. En dat besef brengt je terug bij je essentie. Bij je kern. Bij wie je echt bent. En dan is de stap naar het ontdekken van je echte betekenis, van waarvoor je hier bent als persoon of als organisatie, niet zo heel groot meer. En heb je die helder voor ogen dan weet je, dan besef je wat je de wereld te bieden hebt. So go, get lost my friend!

He's back! Regelmatig bezoekers van Roulottes (.nl) kenden dit slagschip al langer. Een aantal van hen is zelfs door het Franse landschap gewiegd aan boord van deze Ford LTD Country Squire. Een van de langste auto's ooit gemaakt. Hij meet 5.99 meter en dat weet ik omdat ie ooit op een ANWB-trailer moest vanwege pech (met de hoofdremcilinder en die is inmiddels weer pico bello). 
Van zondagochtend tot en met gistermiddag ben ik samen met goede vriend Jaap Stahlie onderweg geweest van Ajoux naar Monnickendam. We hebben het rustig aan gedaan en de snelwegen gemeden. En dan zie je het Frankrijk zoals het nog steeds kan zijn. De plekken waar bijna geen toeristen komen. Waar de paysan zijn pastis drinkt, 's middags in een cafeetje. Waar de vrachtwagens nog door de dorpen denderen zoals dat veertig jaar geleden ook ging. En waar de croissant zo lekker zijn dat je meteen snapt waarom de boulanger hier 'atelier de pain' heet. 
Als het tempo laag ligt - de Ford rijdt het lekkerst bij 80, 90 kilometer - is er alle ruimte voor verhalen. En voor stilte. En voor stops. Als je geen haast hebt, ligt het geluk voor het oprapen. Je hoeft het alleen maar te zien, te voelen, te ruiken. Ik moet er wel bij zeggen dat het begin al geweldig was. De ontvangst door Kees en Cecilia van de Roulottes was allerhartelijkst; het eten was fantastisch en het drinken ook. Bovendien mochten we slapen in de prachtige datsja.
Geluk vinden is vaak eenvoudiger dan je denkt. Je moet domweg zo nu en dan het lef hebben om te zeggen: dit ga ik doen en we zien wel hoe het gaat. De Ford heeft ons volstrekt probleemloos naar Nederland gebracht. We werden toegezwaaid door jongetjes en stoere knullen, door mooie meisjes en vrouwen van alle leeftijden; vrachtwagenchauffeurs toeterden en we kregen lichtseinen van allerlei bestuurders. Sommigen Fransen riepen heel hard 'oh lala' zoals alleen Fransen dat kunnen. En we vonden steeds met speels gemak een parkeerplek vlakbij het hotel - ook geen sinecure met 5.99 m.
En dan waren er nog twee wondertjes. Allereerst liep de linker wieldop achter eraf. De heeft van begin af aan de neiging om te ontsnappen. Het gebeurde bij lage snelheid op een rotonde. We stopten en meteen stopte een Renault Clio met twee jongedames die vertelden dat de wieldop middenin de rotonde lag. Bijzonder vriendelijk. Jaap wist hem snel te vinden. En daarna het echte wonder. De claxon deed het niet toen we vertrokken. En halverwege ineens weer wel. En nu nog steeds.
Geluk is een roadtrip. Het is je overgeven aan het avontuur. Het lef hebben om gewoon in een stokoude Ford (uit 1973) zo'n 1200 kilometer af te leggen. En vervolgens de dag daarna van de garage te horen dat de wagen probleemloos door de APK is gekomen. Geluk bestaat. En wonderen ook. Ik weet het zeker. Lees daarvoor ook nog even het sneeuwverhaal van de Ford hieronder.

Wanneer wordt snel weer langzaam? Wanneer begint het besef te komen dat meer best wel vaak minder betekent? Wanneer dringt het door dat alsmaar groeien betekent dat je ooit een keer gaat ploffen? Wie durft hardop te zeggen dat het goed is om stil te staan en om stil te zijn?
Wat doet het fysieke bewegen van een vulpen over een wit vel papier met een mens? Met een kind? Het scheppen van de letters, van de woorden is een magisch proces en dat ervaar je pas echt wanneer je de woorden zelf creëert. Zo kan ik me niet voorstellen dat er dichters zijn dat hun gedichten rechtstreeks typen. Dat lijkt me onmogelijk, omdat het een proces is van inspiratie en transpiratie, van schrijven, rangschikken, herschikken, bijslijpen, weglaten, doorstrepen, toevoegen en laten beklijven. En dan misschien wel weer helemaal opnieuw beginnen.
Boeddhisten zeggen dat wij in het Westen last hebben van onze 'monkey mind'. Onze gedachten gaan van de hak op de tak zoals een aap van de ene naar de andere tak en boom slingert. Er is even houvast en dan zijn we al weer bij het volgende onderwerp. Daar kunnen we nog heel veel aan veranderen. Met de vulpen.
Stel dat ieder kind bij aanvang van zijn of haar basisschoolperiode een mooie vulpen krijgt en daarmee leert schrijven. Stel dat de leerkrachten ook echt de tijd nemen (en krijgen!) om hun leerlingen met die vulpen te leren schrijven. Zodat ze het fysieke proces van het ontstaan van letters, woorden, zinnen, verhaaltjes en misschien zelf boekjes ontdekken. En dat ze dat dan in stilte doen. In volstrekte rust. Met de focus volledig op het schrijven zelf. Op het maken van de taal en van de verhalen.
Zo kan de vulpen een hele generatie laten opgroeien met 'slow writing'. Met het schrijven dat de aap in het hoofd - en die is bij een groot aantal kinderen ook al aanwezig - temt en eens even goed om zich heen laat kijken. Waar ben ik eigenlijk? Wie ben ik eigenlijk? Wat doe ik hier en waarom? Hoe kan het dat wat ik schrijf door iemand anders gelezen en begrepen wordt? Hoe komt het dat verhalen en gedichten zoveel kunnen doen met mensen? Hoe is het mogelijk dat wanneer de juf mijn verhaal voorleest, de klas helemaal stil is? En dat ze precies op het juiste moment in het verhaal gaan lachen?
De vulpen (in het Engels 'fountainpen' en dat is natuurlijk veel mooier omdat in dat woord al een wondertje zit) kan helpen om onze snel, sneller, nog sneller groeiende maatschappij (dit jaar toch weer meer economische groei in Nederland verwacht de EU) een beetje te vertragen. En te doen beseffen dat je heel lang met dingen kunt doen. Vulpennen gaan generaties lang mee. Bovendien staan ze symbool voor 'vol en leeg', want je moet ze geregeld bijvullen. Liefst vanuit een inktpot, want die is hartstikke duurzaam. 
Actrice Ava Gardner wist het al. Met een handgeschreven brief doe je harten smelten. Omdat je wanneer je met een vulpen schrijft, gedwongen bent om het met echte aandacht te doen. Als je gedachten in het tempo van je schrijvende vulpen gaan, daalt er een prettig gevoel van rust in je neer. De aap gaat zitten en ontspant. Hè hè.

Afgelopen weekend mocht ik samen met vijf anderen en onder leiding van Maarten Beets de Lohan Gong - de dierenvorm - trainen in en rond Dopersduin in Schoorl. Een van de mede-cursisten is achter in de zestig - hij traint elke week - en hij vertelde gisterochtend dat hij nog steeds nieuwsgierig is. 'En ik hoop dat het nooit over gaat' voegde hij er nog aan toe. 
Het mooie van 'niet-weten' is dat je ervoor zorgt dat je gevoed blijft. Door nieuwsgierig te zijn - en nieuwsgierigheid is een ander woord voor de houding, de kijk op de dingen die uit 'niet-weten' voortkomt - blijf je groeien. Uiteindelijk heeft dat overigens weinig met kennis te maken. Je hebt er veel meer aan om nieuwsgierig te blijven zoals onze oudere mede-cursisten dat is. Dan gaat het veel meer over ontdekken, over beleven.
Kinderen worden geboren met veel 'niet-weten'. Volwassenen zijn enorm veel bezig met 'wel-weten'. In een samenleving waarin we vooral worden afgerekend op kennis is het ook niet altijd even gemakkelijk om te leven vanuit 'niet-weten'. En toch is dat de enige zekerheid die we hebben. Dat we eigenlijk nauwelijks iets weten. Ga maar na hoeveel er dagelijks nog ontdekt wordt. En geloof mij, dat zal eerder meer worden dan minder.
'Niet-weten' wil zeggen dat je zonder (voor)oordeel, zonder pre-occupatie, zonder inkleuring in de wereld probeert te staan. Het betekent dat je je voortdurend durft laten verrassen, dat je echt aan het (be)leven bent. Je gaat zoveel mogelijk niet uit van wat 'zou moeten zijn', maar je staat open. Ontvankelijk, nieuwsgierig, met een lichte glimlach op je gezicht.
Met die basishouding doe ik mijn workshops kernwaarden. Dat is telkens weer een ontdekkingsreis waarin ik minstens zo nieuwsgierig ben als de deelnemers. Ik weet niet wat hun kernwaarden zijn. Zij weten het wel, maar dat weten ze nog niet. En als we dan aan de gang gaan, komt er van alles los. Energie, plezier, soms verdriet, herkenning, verbinding en er wordt altijd gelachen. Aan het eind is er gezamenlijkheid. Samen hebben we het avontuur van de kernwaarden beleefd. Alles stroomt - dat voelen de deelnemers aan de workshop. En dat is dan weer een mooie vergelijking met de Lohan Gong. Als je die doet, gaat alles stromen. Je staat open voor de wereld. Kom maar, ik ben benieuwd!