Zaterdagavond was ik op een feestje van een vriendin die vijftig werd. Ze woont in Amsterdam-Oost op een etage en had wel negentig mensen uitgenodigd. Van te voren maakten wij ons ernstig zorgen over de temperatuur in haar appartement, maar dat bleek helemaal niet nodig. Ze heeft namelijk een balkon over de volle breedte van het appartement en daar passen met wat moeite en veel goed wil, heel veel mensen op. De zon zakte langzaam achter de daken aan de overkant en het werd een zeer vrolijke en zelfs inspirerende avond. Dat kwam zo.
Ik raakte verzeild in een discussie met een zestiger over het katholicisme in het Zuiden en het protestantisme in het Noorden. Hij bleek ervaringsdeskundige op het gebied van het Rijke Roomse Leven en ik heb op het terrein van het protestantse, en dan met name het Gereformeerde deel daarvan, de nodige ervaring opgedaan. Beide hadden we de kerk de rug toegekeerd, dus we vonden elkaar al snel in de toenmalige invloed van de kerk op het maatschappelijk leven. Die was groot en in heel veel landen in dan - met namen voor het katholicisme - nog steeds zo.
En toen gingen we ineens de diepte in; een beetje zoals de duikende figuur in de afbeelding hierboven. De man vertelde dat hij die middag naar een lezing was geweest van een hoogleraar. Die hoogleraar had onder meer verteld dat hij in de begeleiding van zijn studenten Wei Wu Wei toepaste. Mijn oren waren ineens drie keer zo groot toen ik dat hoorde. Hier was iets interessants aan de hand. Studenten worden geacht behoorlijk te presteren (mijn oudste dochter kan er inmiddels over meepraten) en deze hoogleraar paste op hen de kunst van het Doen door niet te doen toe. 'Prachtig', dacht ik. 'Eindelijk een wetenschapper die niet alles uitlegt om daarmee zijn eigen kennis en diepgaande wetenschappelijk inzichten te etaleren'. En zo was het ook. Deze wetenschapper was in staat - ongetwijfeld door het jarenlang beoefenen van Tai Chi, Chi Gong of een andere Oosterse meditatieve training - om te luisteren.
Toen mijn feestelijke gesprekspartner - die overigens beeldend kunstenaar en antiek restaurateur bleek te zijn - en ik daarover doorpraatten, ontdekte ik dat dat hele Wei Wu Wei begrip een soort van rode draad vormt door mijn eigen leven. In bijna alles wat ik onderneem, werk ik op die manier. Ik voel me daar zeer prettig bij en het levert de mooiste dingen op. En daarover doordenkend, dacht ik: 'Misschien moet ik daar maar eens een boek over schrijven.' Wordt vervolgd...

Je zal toch maar moeder eend zijn. Heb je eerst het wrede ritueel van de bevruchting door meneer de woerd ondergaan, vervolgens heel geduldig negen eieren uitgebroed, doe je enorm je best om al dat kroost in de buurt te houden, te beschermen, warm en gevoed te houden... Komt er zo'n rotreiger die als eerste je lievelingetje uit het water pikt. Hap, slik, weg. Terwijl je in de twee weken daarvoor al zeven andere baby-eendjes bent kwijtgeraakt door onderkoeling (ja het was erg koud voordat het erg warm werd). En net toen je dacht dat je laatste pluizig drijvertje ook weg was, bleek dat juist die net even zelf op avontuur was gegaan, maar gelukkig net op tijd de moederschoot weer wist te vinden. Gelukkig, even diep zuchten en in de buurt blijven.
Tja, moeder natuur (om maar eens een andere moeder te noemen) is tamelijk genadeloos. Baby-eendjes die niet opletten zijn de klos. En dappere drijvertjes die niet dicht genoeg bij moeders blijven verruilen ook al snel het dagelijkse voor het hiernamaals. Waar ze vast een hele grote vijver hebben waarin al die baby-eendjes heel erg veel lol mogen maken en avonturen beleven en allerlei andere zaken die god verboden heeft (en die daarom juist daar wel mogen).
Nou moet ik wel zeggen dat ik veel herken in het gedrag van baby-eendjes. Er zijn nogal wat volwassenen die zich op precies dezelfde manier gedragen. Ze dwalen af, blijven niet in de buurt van familie, vrienden en zichzelf, laten zich snel afleiden, gaan op avontuur zonder voorbereiding etcetera. Avontuur is prachtig en als je ook maar een beetje voorbereid bent, ga je heel wat beleven. Maar zomaar spontaan van je kern, je nest afdrijven, dat is vragen om moeilijkheden. De wereld is nou eenmaal vol met reigers en die hebben altijd trek.

John Fogerty zong het prachtig, lang geleden. Fogerty schreef het zelf en had samen met CCR een grote hit met dit nummer. Het liedje viel zomaar plop in mijn hoofd toen ik gisteren met Sipke de hond onze middag/avondwandeling maakte. Inderdaad, precies op het moment dat het begon te regenen. Nou heb ik geen hekel aan regen en zeker niet als de temperaturen omhoog gaan. Bovendien roept zo'n zomerachtige regen ook nog eens associaties op met het prachtige Fryske gedicht 'Do bist sêft as simmerrein' van Tiny Mulder. 'Jij bent zo zacht als zomerregen' - en waren we dat allemaal maar een beetje meer en een beetje vaker, denk ik er dan stiekem achteraan.
Goed, ik liep dus met Sipke de hond en we waren nog geen honderd meter van huis toen het zachtjes begon te regenen. Ik keek eens naar de lucht en dacht: 'Ach, dat is zo voorbij'. Nou, dus niet. De hele tocht van ruim een half uur regende het en dat dwong mij om zo nu en dan, als het hard begon te regenen, even onder een boom te schuilen. Dat schuilen onder een boom is op zich al een belevenis (ja, ik weet dat het nogal groot klinkt). Regen ruist, regen tikt, regent zoemt, regen knispert, regen bonkt, regen heeft kortom een heel arsenaal aan geluiden in huis (of beter: in wolk). Dat viel me ineens op toen ik onder die eerste boom stond. Prachtig. Zonder overdrijven had ik het gevoel dat ik voor het eerst in mijn leven echt naar de regen luisterde. Het was een fenomenaal concert waarvoor ik zachtjes, tegen alles en iedereen en niemand in het bijzonder, dankjewel fluisterde. Dat mag natuurlijk ook wel eens na al dat gevloek op die nattigheid. Stel je bent de regen, dan is het fijn als je in deze natte contreien ook eens een positief geluid hoort...
We togen verder, Sipke de hond en ik. En weer barstte er een behoorlijke bui los. Ik had hem al horen aankomen, want als je goed luistert hoor je het regengeluid aanzwellen. Onder de tweede boom viel het me op hoe mooi het gras buigt onder de druppels. Als ware circusartiesten buigen de grasstengels bij elke druppel om die met een speels gemak van zich te laten afglijden. Echt als je er even wat langer naar kijkt is het een fascinerend schouwspel. Je kunt overigens je blik ook richten op bladeren, bloemen, takken en op allerlei diersoorten. Ze laten die regen heel relaxed over zich heen komen.
Dan als laatste nog een beeld dat iedereen waarschijnlijk wel kent: een hond (of ander nat zoogdier) die de nattigheid van zich afschudt. Ik vind het zo grappig hoe dat gaat: een trilling, een schudden dat begint bij het puntje van de neus van Sipke en zich zonder haperen voortzet tot het is aangekomen bij het puntje van de staart. Ik wou dat ik dat kon - en dan niet alleen met regen (ook grappig: The tallest man on earth zingt nu een liedje dat begint met 'said the rain'). Om het te zien, moet je het lef hebben en de tijd nemen om goed kijken. Maar dan heb je ook wat.

Soms heb je van die dagen waar de inspiratie van afdruipt. Dan kom je min of meer knetterstoned van alle impulsen en positieve energie. Gisteren was het zo'n dag en er tovert zich automatisch een glimlach om mijn mond als ik eraan terugdenk. 's Ochtends was het de eerste trainingsdag, met Maarten en Mayssa - mijn partners in La Sociedad - voor de vijf medewerkers van het Amsterdams Steunpunt Wonen. Samen met deze vijf woonprofessionals gaan we een traject door dat hen versterkt in het ontwikkelen van projectideeën en het aanboren van de menselijke en financiële bronnen daarvoor. Ik ben uitermate trots dat wij hen daartoe mogen inspireren en ik ben ervan overtuigd dat we samen bijzondere dingen gaan doen. De sessie van gisteren draaide om de vraag 'hoe ontdek je of een idee levensvatbaar is'. Als creatief directeur, ideeënmaker en copywriter heb ik daar veel mee te maken - zoveel voor mijn eigen projecten als voor die van anderen. Over een kleine twee weken hebben we de volgende sessie en daarna gaan we steeds wekelijks aan de slag. Het is prachtig om te merken hoe deze professionals van ASW hun wortels echt in de wijken hebben, weten wat er speelt en vooral ook hoe het beter kan. Hen hoef je niet uit te leggen waarom actief burgerschap essentieel is en de verbinding met je eigen woon- en leefomgeving.
's Middags toog ik naar De Horst, het 'hospitality centre' van De Baak. De goed bezochte landelijke partnerdag van IMCWeekendschool was één grote positieve vibe. De mix van alumni, gastdocenten, partners (sponsors) en medewerkers gaf veel dynamiek. Het programma was speels, inhoudelijk en leverde veel nieuwe ideeën op. Sylvana Simons praatte het geheel aan elkaar en dat deed ze uitstekend. Het was goed te merken dat ze zich had verbonden met IMCWeekendschool. Zelf gaf ik 's middags een workshop met als thema 'IMCWeekendschool verkopen. Als onze leerlingen het kunnen, kunt u het ook'. Onderwerp was de direct promotion actie die we samen met medewerkers en leerlingen aan het uitvoeren zijn. De bijdragen van de aanwezigen waren inhoudelijk sterk en boden heel wat nieuwe aanknopingspunten. Wordt vervolgd.
Tijdens de borrel heb ik een aantal van de eerste generaties weekendschool-leerlingen gesproken. Die zijn inmiddels in de twintig en hun toekomst aan het bouwen. De een studeert farmacie en is inmiddels uitgenodigd voor het cum laude-programma; de ander is bezig met de opleiding tot luchtverkeersleider. Een derde zet een stichting op die kinderen met een verstandelijke beperking helpt sporten. En zo zijn er talloze voorbeelden. Uit het onderzoek dat de researcher van IMCWeekendschool presenteerde, blijkt dat de aanpak werkt. Het onderzoek is nog niet afgerond, maar er zijn al wel significante verschillen te zien op het gebied van motivatie en de keuze voor een vak of beroep (minder op status, meer op inhoud). En nee, het zijn echt niet allemaal gymnasiasten. Dat geeft wat mij betreft echt hoop: Dit beeld tekent zich af over de hele linie van leerlingen. Het merendeel van hen allochtoon en opgroeiend in een achterstandswijk. Hoop geef je door perspectief te bieden. En door altijd uit te gaan van het potentieel in ieder kind; in ieder mens.

Vooraf een kleine waarschuwing: dit stukje krijgt een melancholieke toon. Zelf vind ik dat niet erg; ik hou wel van lichte melancholie. Ik heb een voorliefde voor Franse muziek - vooral die van voor de jaren '90. De Franse liedjesschrijvers zijn de kampioenen van de melancholie. Zelfs als ze een keer enorm hun best doen om een vrolijk liedje te schrijven, krijgt dat toch telkens weer een zweem van die vrolijk-trieste ondertoon mee.
Overigens kunnen Amerikaanse singer-songwriters er ook wat van. Zo was ik vrijdagavond in Volendam waar Israel Nash Gripka speelde. Met complete band. Hoe hij in Volendam is verzeild geraakt, is me nog steeds een raadsel, maar het was een prachtconcert. De doorbraakcd van Israel - New York Town - staat ook bol van de melancholie. Hij groeide op in de Ozark Mountains, Missouri. Zijn vader was dominee bij de Baptisten en Israel groeide op in een landelijke 'Southern' omgeving. Op 'New York Town' vind je een mix van het avontuur in en van de grote stad - waar hij is gaan wonen - en het verlangen naar het platteland. Het is werkelijk een prachtplaat. Bijkomend verhaal van mijn kant is dat ik de cd net had ontdekt voordat ik voor het eerst zelf naar New York ging. De herinneringen aan die trip zijn voor altijd vervlochten met de rauwe, maar tegelijkertijd uiterst gevoelige songs van Nash Gripka. En ik ben bang dat zijn tweede cd - Barn doors & conrete floors - voor eeuwig in het teken staat van afscheid. Van mijn schoonmoeder - die niet meer terugkomt - en van mijn mijn dochters die ons ontgroeien. En dat doet een beetje zeer, maar het tovert ook geregeld een glimlach op mijn ziel.
Goed, hier zit ik dus met in mijn hoofd onze oudste dochter die nu definitief het huis uit is en de jongste die eindexamen doet. Als ze daarna wil uitvliegen, prima. (Nash Gripka zingt nu: 'Don't run, the winter is gone'.) Ga maar, het avontuur roept en de wereld heeft je nodig, wil ik zeggen. Maar ik wacht er nog heel even mee. 'Hier ben je ook nog even een klein beetje van mij', denk ik dan - nogal zelfzuchtig. Dat slaat natuurlijk helemaal nergens op, want niemand is van iemand, zelfs al komt hij of zij uit jou en je partner voort. Maar ja, hoofd en hart hè.
Het mooie van melancholie is dat het je opent. In een melancholieke stemming zit je direct bij je gevoel. Muziek kan dat prachtig opwekken (zoals muziek trouwens heel veel kan opwekken). Zo'n stemming brengt even wat afstand, wat beschouwing, een manier van kijken naar verleden en misschien ook wel toekomst. En daarom is afscheid nemen ook niet erg (hoewel het soms best moeilijk is). Je weet dat er na zo'n afscheid onvermijdelijk ook weer melancholieke momenten komen. En dan ligt er een zachte, wollige deken over alles. Een beetje zoals een wolk die zich voor de zon posteert. Je voelt die de warmte erachter zit en die piept er ook wel een beetje doorheen. M

Al een hele tijd ben ik een boek aan het lezen dat me enorm inspireert en fascineert: 'Presence' van Peter Senge, C. Otto Scharmer, Joseph Jaworski en Betty Sue Flowers. De ondertitel van het boek is 'Exploring profound change in people, organizations and society. Aan zulke veranderingen hebben de vier schrijvers op verschillende plekken op de aarbol belangrijke bijdragen geleverd. Bijvoorbeeld tijdens de val van het apartheidsregime in Zuid-Afrika en de transitie van een dictatuur naar een democratie in Guatemala. Het interessante vind ik dat dit boek niet gaat over de prestaties die deze mensen hebben geleverd, maar over de momenten waarop ze een bijzondere, een unieke gezamelijkheid ervoeren. Dat besef bracht hen bij elkaar en in het boek beschrijven helder en toegankelijkheid hoe zo'n collectief en diepgevoeld gezamenlijk bewustzijn kan ontstaan; welke betekenis het kan hebben en hoe het mensen, organisatie en de samenleving verandert. Ook zetten ze uiteen waarom dit bewustzijn, dat niet rationeel en niet emotioneel is, maar ontstaat vanuit een diepgeworteld besef van verbinding en - tja ik kan het niet anders noemen - liefde voor al het mooie dat ons omringt en in ons zit. Het klinkt bijna religieus, maar dat is 'Presence' zeker niet. Het boek grijpt wel terug op de oude wijsheid van leermeester uit vooral de oosterse windstreken: boedhisten, taoïsten, confucianisten, hindoeïsten. De schrijvers zijn zeer duidelijk over de noodzaak van deze bewustwording, verlichting zo je wilt, in deze tijd. Alles lijkt met alles verbonden te zijn, zowel in het allergrootste als in het allerkleinste. Fysici ontdekken dat het bewerken van delen van deeltjes effect heeft dat over honderden, duizenden kilometers meetbaar is (lees 'Het Veld' of 'The Intention Experiment' van Lynne McTaggart). En zo zijn er inmiddels honderden, zo niet duizenden experimenten die duidelijk maken dat niet alleen wij mensen met elkaar verbonden zijn, maar dat alles met miljarden onzichtbare draadjes aan elkaar vast zit. Elke actie, elke gedachte heeft een effect.
Daarom vraag ik me steeds vaker af hoe het toch kan dat een nieuwe president, een net aangetreden CEO, een kersverse directeur, een net aangenomen manager toch vooral zo bezig is met macht. Macht corrumpeert, macht wordt uitgehold, machtsblokken storten ineen, macht is altijd tijdelijk en maakt ontzettend eenzaam. Hoe kan het dan toch dat zoveel mensen nog altijd denken dat een machtspositie het mooiste is wat ze kunnen bereiken. Tegen iedereen die macht ambieert, zou ik willen zeggen: lees Presence! De vier schrijvers weten waarover ze schrijven. En ik binnenkort ook. En daar hoop ik nog geregeld meer over te kunnen vertellen.

Jaren geleden zat ik op de academie voor expressie door woord en gebaar. Een kersverse opleiding; onze klassen waren de allereerste lichting. De academie had regelmatig last van groeistuipen en daar hadden wij als studenten dan ook weer last van. Zo kregen we in het tweede jaar les van Kees de Groot en binnen de kortste keren was hij een van mijn favorieten. Kees gaf namelijk niet alleen drama, maar ook clownerie. Twee cursussen heb ik bij hem gedaan en met heel veel plezier. Kees was zelf in velerlei opzicht een perfecte clown: melancholieke blik, heel lang, slungelachtig postuur en iets tragisch in zijn uitstraling.
De lessen in clownerie staan dus in mijn geheugen gegrift. Dankzij Kees de clown heb ik ook de prachtige, minder bekende Felline-film 'I clowns' gezien. Het is lang geleden, maar ik herinner me portretten van gepensioneerde clowns die terugkeken op hun leven, afgewisseld met beelden van clowns in actie en aan het trainen. Prachtfilm; moet ik weer eens gaan zien. Maar Kees de clown bracht het niet zo ver op de academie. Na twee jaar (dacht ik) moest hij al weer vertrekken. Belachelijk, vond ik en met mij vele anderen. Ik heb toen als clowneske eenmansactie honderd ballonnen opgeblazen (met wat hulp van studiegenoten), aan elkaar geknoopt en opgehangen in de aula. Bordje eronder met de tekst '99, 98, 97 ...' Er staat me bij dat in die tijd ene Nena een hitje had over luchtballonnen. Die actie had weinig effect, maar stak Kees wel een hart onder de riem en was een mooie uitlaatklep voor mijn gevoel van onrecht.
De macht van het grote tegen het kleine, daarover gaat het David en Goliath-mechanisme. De laatste maanden heb ik er nogal eens last van gehad. Kijk, als kleine, zelfstandige ondernemer ga je ervan uit dat je steun krijgt als je het nodig hebt. Nou, zo werkt het dus niet. Ik ga hier geen namen noemen, want dan wordt het een afrekening en daar hou ik niet - ik ben tenslotte geen mafioso. Maar ik ben wel zeer teleurgesteld in het gedrag van de Goliath's onder de ondernemingen. En ik geloof dat ik niet de enige ben.
Daarom zit ik een beetje te broeden en een beetje te dubben. Als kleine ondernemers richt ik me liefst op, nou ja op ondernemen dus. De schoorsteen rookt als je genoeg energie steekt in je eigen bedrijf. Dat werkt positief naar alle kanten; voor jezelf, voor je opdrachtgevers, voor anderen met wie je samenwerkt en natuurlijk in je gezin. Die keuze was dus snel gemaakt. En inmiddels durf ik ook te beweren dat het een juiste keuze was. De opdrachtenstroom is gegroeid en ik hoop en verwacht dat die ontwikkeling zich voortzet.
Wat mij dwars zit is dat niemand, maar dan ook werkelijk helemaal niemand van de Goliath's aan mij gevraagd heeft hoe het ging, wat er aan de hand was en wat zij zouden kunnen betekenen om het tij te keren of in ieder geval de nood enigszins te lenigen. Dat steekt me. Want zoiets degradeert je tot een niets, een nummer, een niemandalletje. Dus nu ben ik bang dat al die Goliath's eerst wakker gemaakt moeten worden. Dat hoeft wat mij betreft niet per se met een slinger en een steen. Een natte washand is ook prima. Of zet een pan geschilde uien ergens op een bureau. IJsklontjes achterin een overhemd of blouse, ook prima. Of in het uiterste geval een emmer water recht in het gezicht - en dan liefst op een koude, winderige dag. Als we dat nou eens inzetten als het David en Goliath mechanisme, dan hoop en wens ik dat de Goliath's onder de bedrijven weer gaan inzien dat iedere klant een mens is. Iemand met wie je een relatie onderhoudt. En tegen wie je de ene keer zegt 'Goed gedaan, man' en de andere keer 'Wat is er aan de hand; ik heb het idee dat het niet zo goed gaat. Hoe komt dat?'
Ik blijf het in de gaten houden. Als het niet verandert, zetten we vanuit het David en Goliath-mechanisme binnenkort de allereerste 'Nattewashandactie' in. Dus u bent gewaarschuwd. Goliath's!