Het is maar een beperkt aantal woorden. In weloverwogen en diep doordachte volgorde gerangschikt. Taal is gewillig en woorden hebben alle geduld van de wereld. Dat is fijn voor een dichter. Want wie gedichten schrijft is gebaat bij tijd. Poëzie moet rijpen. Beklijven. Gekauwd en herkauwd worden. Elk woord, elke zin, elke strofe moet het juiste gewicht hebben.
Ik hou van poëzie. Het is me ook met de paplepel ingegoten. Mijn vader is dichter en dat zeg ik met trots. We houden allebei van taal, van woorden en de waarde van die gearrangeerde letters. Het schijnt dat Iran een van de weinige landen is waar bijna iedereen nog een of meer gedichten uit het hoofd kan reciteren. De Arabische wereld heeft talloze geweldige dichters voortgebracht. De Libanees Khalil Gibran bijvoorbeeld schreef een prachtig gedicht over kinderen: 'Your children are not your children'. Wat zou een land zijn zonder dichters?
Woorden, taal kan ons verheffen. Dat wat je schrijft of zegt of zingt of voordraagt kan iemand maken of breken. En hoewel er door niets zoveel misverstanden zijn ontstaan als door taal is er ook niets waarvan zoveel kracht, zoveel schoonheid, zoveel liefde en troost kan uitgaan. Ach, dat weet elke schrijver en elke dichter.
Daarom is poëzie levensstof. Gedichten helpen je om het leven te bevatten en om dat wat je niet kunt bevatten in elk geval vast te grijpen en concreet te maken. Ongeveer zoals in de meeste vragen het antwoord al besloten ligt. Of, zoals Annejet van der Zijl gisteren tijdens Zomergasten zei: 'Ik begrijp niets van de dood'. Een gedicht kan je misschien niet helpen om het te begrijpen; het kan je wel helpen om het te verwerken. Om het vertrek van een dierbare tastbaar, voelbaar te maken. Om datgene te zeggen wat je zelf misschien niet in woorden kunt vatten. En daarom zijn dichters onze ware helden. Door hoe zij het leven en alle mysteries die daarbij horen weten weer te geven in woorden en zinnen en strofes helpen ze de lezer verder. En nee, niet met antwoorden. Nee, juist door vragen achter de vragen. Door context en verrassing. Door verwondering en verbazing. Door grimmigheid en lichtvoetigheid. Door zwaarmoedig en humoristisch te zijn. Door een komma en een punt te zetten. Door weg te laten en nog meer weg te laten. 
Dichters omarmen de taal. Ze verwarmen die voor, zodat wij de warmte kunnen ervaren, kunnen opnemen. Ze verlichten wat donker, wat zwaar is. En hun aaneengeregen woorden dichten de gaten die soms in ons leven vallen. En daarvoor danken wij de dichters.

Het ritje Amsterdam - Enschede kan ik zo langzamerhand dromen. En dan bedoel ik de reis per trein. Dus soms droom ik letterlijk als ik op de terugweg in slaap dommel. Intercity's zijn daar heel geschikt voor. Ook voor schrijven trouwens. Ik zit met een ipad en toetsenbord op schoot (handig dingetje trouwens, dat toetsenbord - je kunt de ipad er in zetten zodat je een soort van mini-laptop hebt. En ik ben de Nederlandse uitvinder van Bluetooth nog steeds dankbaar voor z'n vondst) deze blogpost te schrijven.
Waarom Enschede? Dat is een lang verhaal en ik ga pogen dat zo kort mogelijk te vertellen. Het begint in 2008 op het Griekse eiland Samos. We zijn daar met het gezin neergestreken om vakantie te vieren. Het is er bloedheet. Gelukkig is er een zwembad en daar strijken de gasten neer als ze niet op pad zijn. In het gras rondom het zwembad staan een paar bomen. Nou ja, boompjes. Als je op je billen gaat zitten kun je net eronder zitten - in de schaduw.
Vakantie betekent voor mij: lezen, veel lezen. Ik lees op Samos onder meer het boek 'Nudge' van Richard Thaler en Cass Sunstein over hoe je mensen met zachte hand op weg helpt naar betere keuzes. Al snel raak ik aan de praat met ene John die het boek 'How to survive your family' van John Cleese en zijn psychiater (Skinner geloof ik) aan het lezen is. Het gesprek begint onder een van die boompjes en houdt pas op als John, z'n vrouw en twee zoons na een week weer vertrekken. Hun vakantie is voorbij, wij hebben nog een week.
We wisselen wat foto's en verhalen uit daarna. Een paar jaar later neem ik contact op met John omdat ik zijn commerciële talent ergens voor wil inzetten. We spreken af in zijn kantoor in Enschede en pakken ons gesprek weer op. Hij vraagt me om zijn bedrijf te herpositioneren en dat is een beetje uit de hand gelopen. Inmiddels werken we heel veel en heel nauw samen en zijn we bezig om met onze gezamenlijke, unieke positionering. We zijn een mooi en vooral complementair duo. Een beetje de 'why' en de 'how' zoals Simon Sinek die beschrijft in zijn boek 'Start with why'.
Goed, terug naar vandaag. Ik miste mijn trein omdat die 30 seconden te vroeg vertrok (dat gebeurt ook wel eens). Daar maakt ik me niet zo druk om. Dan maar iets later, dat interview. Berichtje verstuurd, berichtje terug - geen probleem.
Ik had dus alle tijd voor een kop koffie. Dus op naar de Kiosk. Voor mij een licht voorovergebogen vijftiger met een wat smoezelig Albert Heijn tasje. Een zwerver. Hij vraagt bijna bedeesd om een gratis kop koffie aan de dame achter de balie. Die krijgt hij niet. Na een 'Nou dan probeer ik het wel bij het Leger des Heils' wil hij afdruipen. Dan zegt de man achter mij - gedrongen type, brede schouders, kek sikje, zwart jekkie, hoogblonde vriendin - tegen de koffiedame: 'Geeft u deze man maar een koffie, ik betaal hem.'
Ondertussen bestel ik mijn koffie en vraag aan de zwerver - die er trouwens best verzorgd uitziet - of hij een croissantje wil. 'Lekker', is het antwoord. De koffiedame pakt een ham-kaascroissant, ik reken alles af en geef de versnapering aan de zwerver. Als ik de kiosk uitloop krijg ik een ferme klap op mijn schouder van de man die de koffie voor de zwerver bestelde. En iedereen in de Kiosk glimlacht. We zijn voor even aan elkaar verbonden.
Als ik naar het perron loop glimlach ik nog steeds. Zie je wel, die vertraging was ergens goed voor...

Al je fouten. Al je missers. Al je boze buien. Al je kleine of grotere verslavingen. Al je onbegrip. Al je botheid. Al je kwetsende woorden. Al je ongeduld. Al je kleine leugentjes. Al je voordringen. Al je gedachten van 'ik ben beter/sterker/mooier/slimmer/slanker/sneller/knapper/rijker/gelukkiger/vrolijker enzovoorts dan jij'. Al je chagrijn. Al je ochtendhumeuren. Al je agressieve buien. Al je kwaadsprekerij en roddel. Al je slechte timing. Al je doelgerichte onderuit halen. Al je rotgedachten met een glimlach om je mond. Alles, alles, alles - dat ben jij.
Ik durf het te schrijven, want al die dingen gaan ook over mij. Ik herken me erin. En ik leer en ik probeer. En ik doe echt mijn allerbeste best om al die dingen van mezelf te accepteren. Want ze zijn deel van mij. Niet het deel waar ik het meest trots op ben. Maar ze horen bij mij, dat is nou eenmaal zo. Want ik doe ze en ik denk ze.
En dat is niet erg.
Tenminste als ik het besef heb dat al die dingen met net zo laten zijn als alle anderen. Ik kan er wel wat van vinden - en dat is meestal ook zo en als voormalig calvinistje al helemaal - maar daar schiet niemand wat mee op. Sterker, een mening over hoe je je manifesteert maakt het alleen maar lastiger om het te veranderen. De grote, hele grote kunst is om te accepteren wie je bent en wat je doet en alle beelden die op je denken en doen zijn geplakt los te laten. Die beelden, die plaatjes pinnen je vast. Dit mag niet, dit mag wel. Zo mag je niet denken Melle; dit mag je niet doen Melle. Et cetera.
Door volledig te accepteren hoe je denkt en wat je doet, sta je aan het begin van verandering. 'Het is'. Je kwaadheid zien voor wat is. Ademhalen, een keer of drie. Diep. Niet bang zijn om ook echt fysiek te voelen wat die kwaadheid is. Je nekspieren; de spanning in je buik. En ook dat te accepteren. En op die manier langzaam maar zeker te leren zien hoe het je in de greep houdt. Al die dingen. En tegelijkertijd juist vanuit het accepteren ook steeds beter snappen dat het universeel is. Leren zien dat die boosheid, die kwetsende woorden, die blikken die kunnen doden, die verslaving, dat onbegrip bij ieder ander hetzelfde zijn. Niemand is uiteindelijk anders dan de ander. Het gaat erom dat we onszelf toestaan ons in anderen te herkennen. 
Hoe meer en hoe diepgaander je leert jezelf te accepteren. Totaal. Helemaal. Zonder reserves. Zonder opinies. Hoe beter je in staat bent om je te verbinden met de mensen om je heen. En ineens merk je dat je glimlacht om iemand die net voor je in de rij voor de kassa glipt. Of de - laat ik geen automerken noemen - chauffeur die iets te scherp invoegt op de A1. Herkenning. Verbinding. Zij in de supermarkt, hij in de auto, dat ben jij ook. Je bent niet meer, niet minder. Jij bent zij. En zij zijn jou. Accepteer het maar. We zijn hier met elkaar en volledig aan elkaar en in elkaar verkoopt. Hoe radicaal dat ook klinkt. 
Meer hierover vind je in het prachtige boekje 'Taking the leap' van Pema Chödrön. Het is in het Nederlands vertaald. Ik lees graag wat het voor je betekent als je het gaat lezen.

Het is vrijdagmiddag. Prachtig weer. De groene binnenplaats van een justitiële jeugdinrichting ergens in Nederland. Fotograaf Jaap en ik komen de posters brengen die een groot aantal jongeren in deze jji hebben gemaakt. Alle jongeren hebben zich verzameld op het binnenterrein. De barbecue is al aan het opwarmen. Het is opvallend rustig. Geen stoere acts, geen macho-gedrag, weinig spanning tussen de jongeren onderling.
Hoe dat komt? Vandaag zijn er veel familieleden. Vaders, moeders, broers en zussen. Hier en daar een neef en een nicht. Twee kleine kinderen; de één een baby nog, de ander een schattig meisje van misschien anderhalf. Raar dat zij allemaal hier zijn en toch ook weer niet. Aan de picknicktafels schuiven de families bij elkaar. Het krijgt meteen iets intiems. Je voelt dat deze mensen bij elkaar horen en daardoor valt meteen ook een groot deel van de stress weg die vaak zo voelbaar is in deze omgeving.
De medewerkster die de ouderbegeleiding doet heet iedereen welkom en introduceert Jaap en mij. Ik vertel kort iets over het project en hoe de jongens die meededen zich echt hebben ingezet voor hun poster. De prachtige teksten die ze hebben gemaakt. Hun poses voor de foto's die ons een blik in hun hart gunnen. In wie ze echt zijn, zonder façade.
Alle posters zitten afzonderlijk in een koker. Wie dat wil, mag zijn poster aan het hele publiek laten zien. Degenen die dat aandurven krijgen spontaan applaus van alle aanwezigen.
Het mag gezegd: de posters zijn schitterend. Zwartwit foto's die indrukwekkend zijn door hun oprechtheid. Teksten die je even meenemen in de leefwereld van deze jongeren. In hun teleurstellingen, de fouten die ze maakten en de gevolgen die ze ondervinden. Schuld, schaamte, boosheid en ook begrip. De een volstaat met een afkorting, de ander heeft in een rap-achtige tekst de ellende van zich afgeschreven. En de naam van elke jongere staat centraal in een mooi logo waarmee de poster is 'ondertekend'. Met dank aan vormgever Wouter.
Wij kennen de verhalen van deze jongens niet. Dat is ook niet nodig. We zien tijdens de workshop hoe ze erbij zitten. Al vrij snel weten Jaap en ik wie er iets van wil maken en wie niet. We duwen en trekken, maar we dwingen niet. Een beetje druk uitoefenen mag, maar wie echt niet wil hoeft geen poster te maken. Wel vertellen we wat ze dan missen op die 'uitdeeldag'.
We zorgen ervoor dat elke jongere een foto en een tekst heeft waar hij over 5 of 10 jaar ook nog blij mee is. Dat is eigenlijk het allerbelangrijkste. Dat je je realiseert dat je toen bezig was met iets moois, iets goeds voor en over jezelf te maken. Hoe diep je ook in de shit zat. 
Wat deze dag zo bijzonder maakt is de trots in de ogen van de jongeren als ze zichzelf afgebeeld zien. Jaap maakt geen foto's; hij legt de ziel bloot van wie gefotografeerd wordt. Er spreekt hoop uit. En dat voelt elke jongere. Het mooist is nog de trots waarmee ze de poster aan hun familie laten zien. Die is onvergetelijk. Die geeft ook hoop. En dat is goed. Want iedereen dat elk van deze jongens op een dag terugkeert in de samenleving. De professionals die met ze werken helpen hen om dat stapsgewijs en weloverwogen te doen. Daar verdienen ze respect voor. Veel meer dan ze nu vaak krijgen.
Jaap en ik weten inmiddels hoe lastig het kan zijn. En hoe mooi ook, als je ziet dat een jongere zelf gaat inzien wat zijn drijfveren zijn. En hoe hij die ook een andere, betere richting kan geven. Als je dat kunt heet je in het bedrijfsleven 'verandermanager' of 'change consultant'. Wat mij betreft zijn de mensen die zich dag in dag uit inzetten in de jji's - en de jeugdzorg - de beste change managers die we in dit land hebben. En ik ben trots dat ik met samen met een paar van deze veranderprofessionals jaarlijks een aantal jongeren mag helpen om zichzelf een spiegel voor te houden. Keep up the good work!