Nog maar iets meer dan week geleden was ik in Teylingereind. Dat is een justitiële jeugdinrichting. Ik mocht er - voor de derde keer op rij - mijn workshop 'Reclame maken voor jezelf' geven. En dat was weer een avontuur. Drie dagen was ik er samen met Virgil (die zelf met jongeren werkt die een licht verstandelijk beperking hebben) die inmiddels een geweldige steun en toeverlaat is voor mij. Hij vertelt daar over zijn project  - Stichting Jongeren die het Kunnen - en dat maakt indruk, zelfs op de jongeren die in Teylingereind zitten. Waarom? Simpel. Virgil doet iets waar hij trots op is. En dat straalt hij uit wanneer hij over zijn project vertelt.
Het doel van mijn workshop daar is ook simpel: ik wil dat ze iets maken waar ze zelf trots op zijn. Met hulp van een paar hardwerkende professionals zoals fotograaf Jaap Stahlie; vormgevers Lein, Nasr en Wilma; rappers D-Lipps, Frank the Frankie; Filmer Umit en ikzelf natuurlijk. We leggen de lat hoog en hebben ook een aantal spelregels: geen negatieve gebaren, geen negatieve teksten en niet met iemand anders op de foto. Wel een duidelijke opdracht voor de tekst: schrijf aan iemand die je dierbaar is. 
Door die opdracht kregen we prachtig materiaal. Van een jongere die een tekst voor zijn hond schreef, tot een recht uit het hart geschreven verhaal over de band met je beste vriend tot een ode aan een moeder en een belofte aan een dochter. Sommige teksten zijn zo recht uit het hart, dat ze direct in je eigen hart landen. Zo komt er direct een einde aan de ontmenselijking die sommigen deze jongens toewensen. Waarmee ik niets wil afdoen aan het leed dat ze bij slachtoffers hebben veroorzaakt. Ieder mens draagt de consequenties van zijn keuzes.
Toch hebben de meesten van hen juist iets nodig om trots op te zijn. Er is vaak een groot verschil tussen hun presentatie en hun zelfbeeld. Het maken van deze posters draagt een klein beetje bij aan het verbeteren van dat zelfbeeld. Je ziet het aan hoe ze met die poster omgaan als ze die in handen hebben. En aan de manier waarop ze ons bedanken. Met respect en recht uit het hart. En daar ben ik dan weer trots op.  

Of denk je wat je bent? Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens zijn of haar eigen wereld schept. Dat heeft overigens niet allereerst met je denkvermogen te maken. Een mens kan een briljante denker zijn en toch een volgslagen verwrongen wereldbeeld hebben. Zet de tv maar aan en je komt ze bij bosjes tegen.
Gelukkig zijn wij mensen veel meer dan ons hoofd. Onze denkkracht is weliswaar belangrijk, maar het is bepaald niet wie we zijn. Wat (of beter: wie) dat dan wel is? Volgens mij zijn wij veeleer ons bewustzijn dan ons denk-zijn.  Vandaag las ik dat gedachten ook materie zijn en dus volstrekt vergankelijk. Denken roest net zo hard en nog veel sneller dan metaal. Er zijn talloze voorbeelden van mensen wiens denken zichtbaar volledig vastgeroest is. Dat spreekwoord is er niet voor niets. 
Het begrip bewustzijn is er niet voor niets. En het betekent ook niet zomaar bewust zijn. Het gaat over de kunst van zijn; de kunst van aanwezigheid. En dan is dat denken maar een lastige hindernis. Waarom? Het denken is volledig bepaald door onze historie. Anders gezegd: alles wat je denkt is ingeprent en daardoor dus niet oorspronkelijk. In ons denken torsen we voortdurend ons verleden mee. Wat onze ouders, leraren, vrienden, grootouders, pastoors, goeroes, dominees, hoogleraren, partners en vele, vele andere ons hebben ingeprent. 
Het is vaak een last waaronder we gebukt gaan. En een zegen voor een ieder die zijn of haar inkomen verdient met therapieën en meer van zulks. Want vaak lukt het hen om de lastdragenden te doen beseffen dat het niet nodig is. Dat het slechts een deel van hen is. Een schaduw uit het verleden die over het licht van het heden ligt. 
Wij mensen hebben ongelooflijke capaciteiten. Eén mens kan de wereld veranderen - voorbeelden genoeg. Het unieke van die mensen is dat ze allemaal, stuk voor stuk, het denken voorbij waren. Wij kunnen - als we dat willen - ons denken, onze gedachten observeren. Wij zijn in staat om van een afstandje naar onszelf te kijken. Alsof we op een paar meter afstand van ons eigen persoontje gaan staan. Dat is uniek. En dat is een eigenschap, een kracht die we nog veel te weinig benutten. Want juist die capaciteit kan de wereld veranderen. Daarmee kunnen we het besef brengen dat het leven een aaneenschakeling is van momenten. En dat we die kunnen laden. Hoe positiever hoe beter. Allereerst voor onszelf. En als we dat maar een fractie onder de knie hebben, voor de rest van de wereld. Dat doet wonderen. Echte wonderen. Het kan.

Wie kent hem nog, deze legendarische kreet van Joe Gideon, uit de jaren '70 film 'All that jazz'. Afgelopen week was het in mijn leven ook een beetje showtime - al had ik daar gelukkig niet de ingrediënten voor nodig die Joe Gideon op de been hielden (drugs, medicijnen en seks). Samen met 24 jongeren uit Nederland, Griekenland en Turkije werkten we keihard een 24 posters met hun issues. 
Het was een prachtweek en niet alleen vanwege het weer en de lokatie. Samenwerken met zulke betrokken en bij tijden gepassioneerde jongeren is een groot plezier. Deze jonge mensen zijn onze toekomst. Als wij het niet meer kunnen, zullen zij het stokje overnemen. En dan is het mooi om te ontdekken dat er veel onderwerpen zijn die hen na aan het hart liggen.
Inmiddels is iedereen weer thuis (op twee Nederlandse jongeren na die nog een weekje zomerkamp eraan vast plakken) - met poster. Ik zou graag de gezichten van de toeschouwers zien als deze posters aan anderen worden gepresenteerd, op school of thuis of op een andere plek. De onderwerpen zullen de tongen ongetwijfeld los maken. Zo maakte een van de Turkse meisjes een poster over het geweld van mannen tegen vrouwen. Terwijl - zo maakt zij volstrekt duidelijk - iedere man op de wereld is gezet door een vrouw; of beter: zijn moeder.
Een van de Griekse meisjes vat prachtig in woorden hoe erg pesten is. Het vernietigt het zelfvertrouwen van kinderen en dat is afschuwelijk. Een van de Nederlandse meiden maakt zich druk over de hoge inkomens van topsporters en of ze daarmee misschien niet meer kunnen doen dan een groot huis en dure auto van aanschaffen. En zo komen meer pittige onderwerpen langs: de schuldenlast van Griekenland, de mijnramp in Soma, 'freedom of thougth', diversiteit en cultuur. Oh ja, en een prachtige positieve en onverwachte invalshoek: de kracht van een glimlach ten opzichte van de relatieve zwakte van woorden. Kijk zelf maar even en laat je inspireren door Advertise Yourself. En nu op naar Brussel. Want de EU moet natuurlijk weten wat er omgaat in de hoofden en de harten van haar jonge burgers. It's showtime folks!

Deze week verblijf ik in het hart van Hollands Laagland/Het Groene Hart. In een kampeerboerderij en het is lang geleden dat ik in zo'n gelegenheid was. De laatste keer was met mijn toenmalige Franse vriendinnetje Isabelle op het prachtige, maar in dat jaargetijde best wel frisse Schiermonnikoog. Prima excuus trouwens om het samen warm te krijgen.
Ik bevind me in het dorpje Noorden, tussen Nieuwkoop en Breukelen. Groen gras en water. Prachtige koeien die zo nu en dan zelfs in de slootjes stappen ter verkoeling. We zijn hier met 30 mensen: 10 uit Turkije; 10 uit Griekenland en 10 uit Nederland. Via het Youth in Action programma van de EU hebben we geld gekregen om met deze groep een prachtig project te doen. Daarin draait het om de onderwerpen die deze jongeren als belangrijk ervaren. 
Ze werken als echte creatieven in teams van twee en brainstormen heel volwassen over de onderwerpen die ze willen aankaarten. En er komen prachtige ideeën op tafel die ik hier nog niet ga verklappen (hou daarvoor de website van Advertise Yourself maar in de gaten). 
Wat me heel sterk opvalt is hoe weinig moeite het kost om deze jongeren met elkaar te verbinden. Eigenlijk kost het helemaal geen moeite. Ze zoeken elkaar zonder schroom of drempels op om te gaan voetballen, pingpongen, kaarten en lekker te kletsen over van alles en nog wat. De voertaal in Engels en dat is eigenlijk voor niemand een probleem. 
Voor mij het maakt het nu al zonneklaar (en we zijn gisteren pas begonnen) dat verbinden niet een kwestie is van praten, maar van doen. Van willen en een klimaat scheppen, omstandigheden creëeren waarin dat gemakkelijk gebeurt. Het is een verademing om te zien hoe eenvoudig dat is. En hoeveel moois dat oplevert. 
En het sterkt me bovenal in de gedachte, de rotsvaste overtuiging dat je in leren, in ontwikkeling, in ontplooiing en groei vooral een vragende, open houding moet hebben. Waarbij je ook niet bang moet zijn om best veel te vragen. Dan ontdekken jongeren hoeveel potentieel ze hebben. Dan merken ze ook dat ze echt wel wat te vertellen hebben. En dan vinden ze de overtuiging om ook anderen te overtuigen van wat zij belangrijk vinden. U gaat nog van ons horen!