Ooit was er een tijd dat we niet met de tijd bezig waren. Dat besef hadden we toen nog niet. De zon kwam op - het werd dag. De zon ging onder - het werd nacht. Zo reeg het leven zich aaneen. Als je klein was kreeg je eten - met een beetje geluk. En als je ouder werd ging je helpen om eten te krijgen. Jagen, verzamelen, bessen plukken, mammoeten vellen. Hoezo tijd? Er was een tijd van eten, drinken, slapen, nageslacht verwekken, spelen met de kleintjes, spelen met de oudjes, je laatste tanden en kiezen verliezen en dan was het voorbij. Misschien werd je achtergelaten op een heilige plek om daar je laatste reis te maken Of je maakte nog een tochtje op de rug van een van je sterkste zonen. En dan vertrok je. Hoe oud? Geen idee. Lekker belangrijk zouden we nu zeggen.
Anno 2014 is tijd een van de meest bepalende factoren in ons leven. Dat begint vaak al bij de geboorte. Ben je om - laten we zeggen - 7.23 geboren dan moet de hele wereld dat weten. Waarom? Geen idee. Gaan we collectief horoscopen trekken? Niet dat ik weet. Is er iemand die tijdstippen gecombineerd met familienamen, adressen en postcodes en vervolgens voornamen bijhoudt om daaruit waanzinnig interessante wetenschappelijk conclusies te trekken? Ik hoop het niet (maar je weet het nooit).
De tijd heeft zich diep, diep in onze taal genesteld. Waar blijft de tijd? De jaren gaan tellen. Er is een tijd van komen en... Gelukkig Nieuwjaar! Da's trouwens een goeie, want dat nieuwe jaar begint voor veel mensen op een hele andere dag dan onze eerste januari. Die Juliaanse kalender die wij hebben is ook maar een toevallig overgeleverd dingetje. Een beetje aan ons opgedrongen, durf ik wel te stellen.
Ik zou zeggen: probeer zo nu en dan dat tellen even achterwege te laten. Het leidt nergens toe en het levert ook niks op. Ja, behalve wat frustratie en hier en daar een extra rimpel. Tijd bestaat niet; zelfs niet als je de trein mist. Het is een bedenksel, een vorm waarmee we iets van controle denken te hebben over het leven. En die hebben we niet. 
De mooiste momenten zijn die waarop je even, heel even maar tijdloosheid ervaart. Ik heb er een paar gehad en in die momenten zit het geluk verscholen. Hoe je er komt? Ach, er zijn wel duizend manieren. Eckart Tolle kan je helpen. Wayne Dyer ook. Deepak Chopra. De meeste mensen die een bijna-dood-ervaring hebben gehad. En wie weet helpt dit stukje ook wel ergens iemand aan een tijdloos momentje. Je hoeft er namelijk niets voor te doen. Je hoeft alleen maar te laten. Als we dat met z'n allen eens wat vaker deden. Gewoon alles even laten. Zuchten, gapen, lekker ademhalen. Dan komt die tijdloosheid, dat moment van diep geluk vanzelf een keertje langs. Echt.

The ego is a monkey catapulting through the jungle totally fascinated by the realm of the senses... Dat schrijft Lao Tzu (of Tse) in zijn Hua Hu Ching - een minder bekend werk van hem. Lao Tzu is vooral bekend van de Tao te Ching waarin de diepte en reikwijdte van het Taoïsme op een prachtige poëtische manier wordt verwoord. De Hua Hu Ching is lang verboden geweest in China onder Mao. Ik begrijp niet zo goed waarom, maar ik ben ook nog maar bij nummer 10 van de 81 'teachings'.
Ik moest aan bovenstaand citaat denken vanwege iemand die een herseninfarct heeft gehad. Afgezien van dat zoiets een signaal is voor hoe fragiel het leven eigenlijk is, was er een moment in de dagen na het infarct  waarbij de apen in de geest even vrij spel kregen. Waarbij de realiteit volslagen was verdwenen en diegene alleen nog maar kon denken en voelen en kijken en luisteren in complotten, dood, bedreiging en angst. De apen met die namen slingerden door de hersenjungle en zorgden zo dat diegene volkomen het spoor bijster raakte. Gelukkig zijn er medicijnen waarmee de apen in een mum van tijd weer onder controle zijn en zich weer voorspelbaar gedragen.
Als je gezond bent, kan je hoofd je overigens ook heel aardig op een dwaalspoor brengen. Als het ego een aap is, kun je daar de gekste dingen van verwachten. En als die aap zich dan ook nog eens volledig door zijn zintuigen laat leiden, gaat het helemaal alle kanten op. En die zintuigen van ons, nou die worden geprikkeld hoor. Ga maar een uurtje in de auto zitten in de spits, of 's avonds een uur voor de t.v. We vinden dat allemaal enorm kicken, die prikkels. Zelf word ik zo langzamerhand een beetje gek van die brutale apen die zich voortdurend aan me opdringen.
En daar heb ik dan weer Sipke de hond voor die mij naar wat meer prikkelarme omgevingen leidt. Prikkelarme omgevingen gebruiken we tegenwoordig vooral om mensen die last hebben van teveel prikkels - dus mensen met allerlei psychische of psychiatrische kwalen - tot rust te laten komen. Kan ook heel goed in de natuur trouwens, zo heeft men ontdekt (alsof we dat al niet wisten).
Misschien is het idee voor de komende gemeenteverkiezingen: de eerste prikkelarme gemeente. Welke partij durft dat in haar programma op te nemen? Als ze in Waterland op de lijst staan, stem ik op ze. Tenzij er een aap op de kieslijst staat...

Raar woord, rijkdom. Als je het goed leest - niet te snel - zie je een combinatie die niet geheel onlogisch klinkt. Rijk en dom. Zou het zo kunnen zijn dat de bedenkers van de Nederlandse taal hierin een verscholen boodschap hebben verwerkt? Dat wie rijk wordt de kans loopt om voor dom versleten te worden? Of dat rijk worden het risico van dom worden meebrengt? 
Het begrip rijkdom klinkt ook alsof het met landbezit te maken heeft. Zoals groothertogdom of vorstendom. En zo'n 'dom' is dan een uitdrukking van het feit dat je heerser bent over bepaalde gebieden en de mensen die daar wonen. Nu heeft dat anno 2014 veel minder te betekenen dan pakweg 600 jaar geleden. Een vorst en een groothertog hebben tegenwoordig vooral een protocollaire rol. En misschien is dat maar goed ook, want je zal maar een zwaar gefrustreerde groothertog als heerser hebben. 
Bij rijkdom ben je toch als eerste geneigd te denken aan geld en goederen. Aan luxe en een vette bankrekening. Aan grote huizen - paleizen; dikke auto's en zo meer. Maar gelukkig kantelt de tijdgeest dat beeld nogal. Rijkdom gaat uiteindelijk niet om wat je hebt, maar om wie je bent. De luxe van delen is niet exclusief voorbehouden aan degenen die veel rijkdom bezitten. Gelukkig niet. Sterker, je ziet nogal eens dat juist degenen die weinig geldelijke rijkdom hebben, zoveel mogelijk delen. Zij hebben al lang ontdekt dat echte rijkdom een heel ander karakter heeft dan de glans en schittering van geld en luxe. 
Gelukkig zijn er ook in de wereld van de rijkdom steeds meer mensen die inzien dat delen leidt tot vermenigvuldigen. En dat ze van geven en ondersteunen nog rijker worden dan ze al waren. En dat je dat niet moet aflezen aan de hoogte van je banksaldo, maar in de ogen van de mensen met wie je deelt. En als dat een van de dingen is die we in de afgelopen twee, drie jaar hebben geleerd, dan was die crisis zo slecht nog niet.

Allemaal kijken we geregeld, meer of minder bewust, naar het verleden. En dat roept onontkoombaar iets op bij degene die terugkijkt. Datgene wat geweest is zit in een enorme kast met een schier oneindige hoeveelheid deurtjes en laden. Van sommige deurtjes lijkt het alsof ze bij het minste of geringste bijna automatisch opengaan. En zo lijken er ook lades te zijn die maar niet dicht willen. Hoe hard je ook duwt, wat erin zit blijft vooraan in je bewustzijn. Dat hoeven overigens niet altijd de minder leuke herinneringen te zijn; je kunt ook een laadje hebben dat je voortdurend aan het (glim)lachen brengt. 
Het lijkt wel eens of we maar heel weinig te zeggen hebben over welke deurtjes en lades open gaan. En voor een deel is dat ook zo. Ga in de lente of hoog zomer maar eens naar buiten en snuif de geuren op. Geheid dat er dan herinneringen naar boven komen. Herinneren doe je met al je zintuigen, dat is ook zoiets moois. Vaak lijkt het of vooral beelden bepalen welk deel van de memorie-kast open gaat, maar wat je hoort, proeft, ruikt, aanraakt werkt soms nog veel directer op de knoppen in het geheugen. Wat misschien ook niet zo raar is in een wereld waarin vooral beeldtaal op ons af komt.
In de omgang met de inhoud van die gigantische kast kun je ruwweg twee manieren onderscheiden. Je kunt je beeld van het verleden vooral laten bepalen door de deurtjes en lades die bijna automatisch open gaan of altijd open staan. Dan bepaalt het verleden voor een belangrijk deel hoe je nu in het leven staat. Je wordt geleefd door de mechanismen van de kast van je verleden. Je kunt ook die kast met al zijn onhebbelijkheden en automatismen en soms nogal irritante opdringerigheid beschouwen als een onlosmakelijk deel van je geschiedenis die je gevraagd en ongevraagd helpt om je betekenis in het heden te onderstrepen. 
Wat je ziet in je kast van het verleden heb je niet altijd in hand. Soms zijn er zulke primaire impulsen, dat je gewoon naar de inhoud van een lade of achter een deurtje wordt toe gedreven. Hoe je daarmee omgaat en wat dat voor je betekent is aan jou. Je bepaalt misschien niet wat je ziet, maar wel hoe je daarnaar kijkt. En ook wat dat voor jou betekent en hoe dat inhoud kan geven aan het hier en nu. Kortom, wees trots op jouw kast. Niemand anders heeft er zo één.