Ons hoofd zit altijd in de weg. Wie zijn hart wil laten spreken, heeft er toch ook altijd zijn hoofd bij nodig. Daar zitten nou eenmaal die hersenen in die de spraak aansturen. Dat hoofd is een lastig ding, want het heeft de neiging om ons nogal eens de verkeerde kant op te sturen. Het is geweldig dat we hersenen hebben - anders waren we niet veel meer dan amoeben met erg ontwikkelde ledematen - maar tjongejonge, want worden die cellen misbruikt. 
In jaren '80 was ik een twintiger. Ik ben de 'No Future' generatie. Het IJzeren Gordijn hing nog grimmig te wapperen in het nabij Oosten. Van arbeidsmigratie van voormalig Oostblokkers had nog nooit iemand gehoord. De wereld werd bedreigd door Oost en West. Kernwapens lagen op allerlei meer of minder bekende lekken opgeslagen en dat wilde de NAVO ook met de neutronenbom doen. Nog destructiever, dus nog effectiever. Over hersenwerking gesproken...
In Nederland stonden in die dagen meer dan een miljoen mensen zij aan zij om de plaatsing van die rotwapens te verhoeden. Ik stond er tussen (en die dag was tevens mijn eerste kennismaking met de Posthoornkerk) en het gaf een magistraal gevoel om met zoveel mensen op de been te zijn om zoiets idioots tegen te houden. We voelden ons verbonden. 'Liever een Rus in mijn keuken dan een raket in mijn tuin' - een kreet met een zeker voorspellende waarde...
En waar is dat nu? Dat gevoel van verbondenheid, van samen voor iets staan en samen gaan voor de actie die dat vraagt? Het lijkt in deze tijd wel of we ons geloof in de mensen en de mensheid zijn verloren. Of we ons laten leiden door alles wat ons in ons luxe leventje lijkt te bedreigen. Alle groepen waar een groeiend aantal mensen een etiket op plakt (hee, deden ze dat ook niet in de jaren '30 van de vorige eeuw?). Alle boosheid over wat er voortdurend van ons wordt 'afgepakt'. Zorg, pensioen, andere zekerheden.
Maar het leven draait niet om pensioen, zorg, je autokostenvergoeding en je 13, 14e of 28ste maandbonus. Het gaat om verbinden, om met elkaar zijn, om het geluk in jezelf vinden en voelen. Wat mij betreft laten we iedereen verplicht iedere week naar een aflevering van Man bij hond, Joris' Showroom of Joris United kijken (mijn ouders zouden trots op me zijn, ben ik toch een beetje fan van de NCRV geworden). Waarom? Die programma's laten zien dat het gaat om 'je verbonden voelen'. Met jezelf, met de ezel waarmee je een paar maanden per jaar op reis gaat, met de mensen om je heen. Dat zit niet in het grote; dat zit ook niet in het kleine. Dat zit in ons allemaal. Wij maken deel uit van elkaar en van alles om ons heen. Of  we dat nou leuk vinden of niet. Dat besef is nodig. En ik hoop dat we voor het maken van die verbinding geen nieuwe neutronenwapendreiging nodig hebben. Gewoon even dat hoofd uitzetten. Klik. Klaar.

Als je lelijkheid wilt zien, wanneer je om je heen kijk, het nieuws ziet, de krant leest, je twitterfeed volgt, dan zul je lelijkheid zien. Wil je schoonheid zien, dan zul je anders moeten leren kijken. De wereld is zoals je die zelf ervaart. Ben je een cynicus, dan mag je ervan uitgaan dat je veel cynisme zult treffen; niet alleen in wat je ziet, ook in de mensen die je treft. Die trek je aan. Zuur zoekt zuur, zeg maar. 
Als je een positivo bent, zoekt dat je ook op. Het een is niet beter dan het ander. Misschien wat gezonder - als je ondanks alles de schoonheid van de wereld om je heen, de mensen, dieren, planten weet te zien, heeft dat effect op hoe je je voelt. En steeds vaker wijst onderzoek uit dat hoe je je voelt van wezenlijk belang is voor je gezondheid.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat alles te begrijpen is. Ruim een week geleden overleed Wilbert, de art director met wie ik ruim tien jaar heel nauw heb samengewerkt. Hartstilstand op zijn 51ste. Daar snap ik dan helemaal niets van. Maar ja, snappen is iets dat je met je hoofd doet en het verstand probeert logica te brengen waar soms geen logica is. Wat ik weet is dat Wilbert een zeer spiritueel mens was die zich ten diepste realiseerde dat wat je hier op aarde komt doen maar een deeltje is van een veel, veel groter geheel. 
Ik heb heel veel van Wilbert geleerd. Over in het moment leven bijvoorbeeld. Hij kon dat als geen ander en sleepte mij daar geregeld in mee. Dat koester ik. Herinneringen, beelden, avonturen. Gek genoeg hebben we veel van onze concepten bedacht op een wat verwilderd kerkhof in Amsterdam. Om ons creatieve denken op weg te helpen, legden we kilometers af. De omgeving van de Anthony Fokkerweg kennen we  op ons duimpje. Die kilometers maak ik overigens nog steeds, vaak met Sipke de hond. Geestverruimend.
Als ik om me heen kijk, zie ik zo nu en dan een flard van Wilbert. Het bizarre is dat ik juist nu een boek lees van iemand die een 'near death experience' heeft gehad: Anita Moorjani. De schoonheid die zij beschrijft in de uren dat zij 'daar' is, kan ze nauwelijks in woorden vangen. Ik vind het een enorm troostende gedachte dat Wilbert - die zo van mooie dingen hield en ze steeds vaker schilderde - nu volkomen in die schoonheid is opgenomen en er met overvolle teugen van kan genieten.

Ieder mens heeft potentieel. Laten we dat eerst maar eens samen vaststellen. En als je dat potentieel goed aanboort en weet te benutten, gaat er een wereld voor je open. Dan openbaart zich een scala van mogelijkheden dat je daarvoor nooit voor ehh.. mogelijk had gehouden.
Maar er is iets geks aan de hand met potentieel. Je kunt het namelijk niet zien. Het is net zo onzichtbaar als laten we zeggen een gedachte. Die kun je hebben, maar niet pakken. Glibberiger dan een nat stuk zeep. Potentieel is een begrip dat je niet zo vaak meer hoort tegenwoordig. Net als vorming - dat lijk uit ons vocabulair verdwenen te zijn. En dat is triest. Want in potentieel zit iets heel moois verscholen. Een belofte. Misschien wel een droom. En heel vaak ook een diep gekoesterde wens of verlangen. Bij veel kinderen, veel jongeren en zelfs bij veel volwassenen moet je eerst door een enorm oerwoud van belemmeringen heen voordat je het potentieel bereikt. Het lijkt soms wel of het zich op een afgelegen eiland bevindt waar je alleen maar via een hele lange en ingewikkelde reis kunt komen. Eerst een transatlantische vlucht, dan overstappen op een regionale vlucht, dan een stuk met de bus, dan een boottocht van een paar uur en de laatste fase van de trip in een kano met alleen jezelf en je bagage. Maar dan ben je ook ergens. Het paradijs van mogelijkheden. 
Jammergenoeg zijn maar weinig mensen bereid om die trip te maken. Afgezien van de kosten (die echt wel meevallen), weet je onderweg niet wat je tegenkomt. Zeker die bus en die boot zijn nogal wisselvallige factoren. Je moet een beetje avontuurlijk ingesteld zijn, zeg maar. En dat is wat ik enorm mis in dit land. Het lef en de wil om het avontuur te zoeken. Vooruit, ik noem één voorbeeld: de cito-toets voor 4 en 5-jarigen. Meer cijfers, meer scroes waar kinderen op afgerekend kunnen worden. Gelukkig zag een groot deel van de Tweede Kamer dat ook in. Het is kenmerkend voor het verlangen om te beheren en te beheersen, om te controleren en te structureren, om zoveel mogelijk en liefst alles te vangen in kaders en regels en wetten, convenanten en systemen. Levenloos en liefdeloos. Bah.
Als we vooruit willen, als we innovatie willen, als we groei en vooruitgang zoeken, moeten we op avontuur om het potentieel aan te boren bij onze kinderen en onze jongeren. En dan bedoel ik niet alleen de jongens meisjes die het prima doen in het onderwijs. Nee, vooral de dropouts en de mislukkelingen, de figuren die niet passen en de onbuigzamen, de dwarsdenkers en de herrieschoppers. En niet te vergeten die paar hele stille achterin. 
Potentieel ontwikkelen vraagt liefde, vraagt aandacht en vraagt vooral de wil om iedereen te zien voor wie hij of zij is. Dat moet je durven. Daar hoef je overigens helemaal geen held voor te zijn. Bij mij staan de gezichten van de jongeren in de justitiële jeugdinrichting met wie ik de workshop 'Reclame maken voor jezelf' deed, nog volkomen helder op het netvlies. Tijdens de lessen en vooral toen ze de poster kregen met zichzelf daarop afgebeeld. Gemaakt door een stel geweldige vrijwillige vormgevers en fotograaf en volgens de instructies van de jongeren zelf. Tijdens die lessen hebben ik potentieel gezien.
Uiteindelijk is het allemaal een kwestie van geloof, hoop en liefde. En ja dat is een enorm cliché. En toch, als je erin gelooft, als je hoop geeft en liefde, dan mag je op wonderen rekenen.

Bijna elke dag kom ik ze tegen. Hij zegt inmiddels 'Mogge' met dezelfde intonatie als de meeste Monnickendammers. De hond, een stevige lichtbruine bull-achtige - hoog op de poten, is meestal kort aangelijnd. Of hij loopt vlakbij zijn baas en blijft daar ook op zijn commando. Niks snuffelen aan andere honden als de baas dat niet wil. 
Dat baasje is een Pool en dat weet ik dan weer van zijn achterbuurvrouw wiens dochter bevriend is met onze dochter. Ze hebben trouwens ook een stabij net als Sipke en dat schept een extra band. De Pool woont met nog drie of vier landgenoten in een rijtjeshuis. Ze hebben elk hun kamer; dat zie je aan de nogal uiteenlopende gordijnstijlen. De Pool is niet zo groot, ongeveer mijn lengte. Qua breedte is het een Jerommeke. Dat weet ik omdat hij 's zomers wel eens in een hemdje naar de sportschool loopt. 
De Pool en zijn hond zijn onafscheidelijk. Je voelt als het ware de band tussen die twee als je langs ze loopt. En wat wil je. Het moet soms eenzaam zijn als je in een ver land woont en je familie en vrienden hebt achtergelaten. Je spreekt de taal niet, afgezien van een paar woorden die handig zijn voor het winkelen en prettig voor de uiterst beperkte omgang met de Hollanders. Verder is het vooral een kwestie van veel en hard werken en één, maximaal twee keer per jaar terug naar Polen. Daniël Lohues schreef een prachtig liedje over de heimwee die dat oplevert.
Vreemd dat wanneer het gaat over onze mede-Europeanen uit het Oosten, bijna niemand het heeft over het lef dat het vraagt om de stap naar het Westen te wagen. Over de ondernemingszin die deze Polen tonen. Over het vakmanschap dat ze hier brengen. En ja, natuurlijk is er wel een een communicatieprobleempje. Daar heb je dan weer woordenboeken voor, of je smartphone. 
De Pool en zijn hond. Ik denk dat ik binnenkort eens ga opzoeken hoe je 'Goedemorgen', 'Goedenavond' en met name 'Brave hond' in het Pools zegt.