Vakantie is afgeleid van vacatio (Latijns werkwoord vacare) dat staat voor vrij zijn van verplichtingen. Het Engelse 'holiday' komt komt van 'holy day'. Je zou dus mogen veronderstellen dat in de Angelsaksische landen de vrije dagen een periode is van ingetogenheid, van bezinning, van overweging, misschien zelfs van een gang naar kerk, klooster, retraite-oord, moskee of een grot met een heilig verhaal. Van die laatste zijn er immers genoeg. Helaas laat de praktijk zien dat er maar bijzonder weinig Angelsaksen zijn die nog een beetje in de buurt blijven van de origine van het begrip.
Gelukkig zijn wij voor ons vrijetijdsbegrip bij de Latijns georiënteerde landen te rade gegaan. Daardoor is onze vakantie een periode ontdaan van heiligheid - zo die er ooit al was - en van verplichtingen. Dat moet voor ons verstokte calvinisten toch een prettig idee zijn. Even geen verplichtingen. Even helemaal niets dat moet. Even los van alles. Niet om negen uur op het werk, geen maandagochtendvergaderingen, geen stress over targets, omzet, lastige klanten en leerlingen. Niets van dat alles.
Toch klopt dat helemaal niet. Vakantie staat ook bol van de verplichtingen. De dag dat je vertrekt. De dag dat je weer terug naar huis moet. De bezoekjes aan bepaalde plekken (MacDonalds, pretparken) omdat de kinderen dat nou eenmaal eisen. De barbeque met de nieuwe, tijdelijke vakantieburen. De dagelijkse gang naar het best wel drukke strand. De beklimming van de Tourmalet - omdat je dat nou eenmaal met jezelf had afgesproken. Het captainsdinner tijdens de cruise.
Echt vrij zijn van verplichtingen gaat op die manier natuurlijk nooit lukken. Dat kan alleen maar door er anders naar te kijken. Door je beschouwelijke kant, je meditatieve zijde aan het werk te zetten. Een voorbeeld: wij gaan dit jaar voor de 15e keer naar de woonwagens van Kees en Cecilia. Is dat een verplichting? Ja eigenlijk wel. Want we gaan ieder jaar met vrienden. Voelt dat als een verplichting? Nee, totaal niet. En natuurlijk heb je daar ook verplichtingen. Zo is er de bbq op dinsdag. Maar die wil je gewoon niet missen, omdat je daar oude vrienden treft en nieuwe vrienden. Bovendien is het bijzonder sfeervol, gezellig en relaxed. Tot zeer diep in de nacht (en vaak zelfs het ochtendgloren).
Vrij zijn van verplichtingen kun je alleen maar als je dat zelf wilt. Lees bijvoorbeeld het mooie interview met Jan Geurtz dat dit weekend in Trouw staat. Dat kan je aardig op weg helpen. En misschien worden de komende tijd al je dagen dan wel holidays.

Er zijn nogal eens momenten dat ik helemaal niets meer van onze samenleving begrijp. De Westerse samenleving in zijn geheel bedoel ik dan. We hebben een werkelijk bijzonder rare onderverdeling gemaakt op basis waarvan je gezien wordt als belangrijk (lees: status) of onbeduidend (lees:loser) in de maatschappij.

Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen? Die uitdrukking hoor je nog wel eens als mensen erg verbaasd zijn. Zou je dat ook denken als je de overgang maakt van het aardse leven naar dat andere? Er is niemand die dat kan vertellen; in elk geval niet uit eerste hand. Nu de dood wat vaker ons leven in schuift, denk ik daar wat meer over na. 
Het beeld dat mij vroeger werd geschetst in de gereformeerde kerk en op de 'Skoalle mei de Bibel' is inmiddels ver weg. Natuurlijk, zo'n protestants-christelijke opvoeding zit in je vezels, maar die informatie kan zich prima transformeren. Een hemel en een hel? Ik geloof er niks van. Zeker die hel, daar heb ik voor zover ik kan nagaan als kind al nooit in geloofd. De stoere bijbelverhalen brachten mijn fantasie wel op gang, maar zo'n plek waar je voor altijd je ellendig zou voelen. Nee.
Mijn nieuwsgierigheid werd wel altijd geprikkeld. Dat is ook het mooie van verhalen: je gaat er zelf beelden bij maken. En dat is ook het goede van de betere leerkrachten: die weten met hun verhalen vragen bij kinderen op te roepen. En als je dan ook nog een klimaat hebt waarin leerlingen alle ruimte voelen om hun vragen te stellen, heb je de basis van goed leren gelegd. 
Nog steeds ben ik ontzettend nieuwsgierig. De tijd, de ervaring en de omgeving hebben me dat gelukkig niet ontnomen. Ik voel me nog regelmatig een kind in de snoepwinkel die het leven heet. Met speels gemak en vooral veel plezier rol ik van het een in het ander. Overal probeer ik dan iets waardevols toe te voegen. Samen met de mensen die ik tegenkom. En dat levert dan weer prachtige verhalen op.
Zo was ik gisteren bij het 1-jarig bestaan van Stichting JDK. Opgericht door Virgil Tevreden, een alumnus van IMC Weekendschool. Het was een mooi en vrolijk feest waarbij zeer duidelijk werd wat deze stichting voor jongeren in Amsterdam-Zuidoost betekent. Ze zijn van de straat, jazeker. Maar belangrijker is dat wat Virgil met ze onderneemt duidelijk positief effect heeft op hun gedrag. Dat zien de mensen om hen heen en dat zien de jongeren zelf ook. Prachtig en iets om trots op te zijn. 
Hoewel ik nieuwsgierig ben naar later, heb ik voorlopig nog heel wat te ontdekken. En daardoor ook nog heel veel verhalen die ik wil vertellen. Misschien dat ze hier en daar iemand inspireren om zelf ook meer te gaan vertellen. Want dat hebben we - zeker nu - nodig: verhalen van hoop, verhalen van liefde, verhalen van kracht en optimisme. Eigenlijk zoals ook al die hele oude verhalen zijn: episch en bedoeld om mensen te inspireren. Niet als wet of leefregel, maar als bron van wijsheid, inzicht en inspiratie. Dat kan trouwens van alles zijn. Luister maar eens naar de track hieronder

Dan zit je dan als mama meerkoet. In het volle besef dat over een tijdje je kids met hun scherpe snaveltjes de binnenkant van de eierschaal zullen gaan bewerken omdat ze de vrijheid ruiken. En als meerkoetmoeder ga je je dan minstens zo kwetsbaar voelen als die vers uit het ei gekropen jonkies. Overal schuilt gevaar: snoekbaarzen, reigers, kraaien, eksters. Maar met een beetje geluk en een flinke dosis wijsheid overleeft een deel van je kroost de gevaarlijke beginfase.
Ik weet niet precies wat de levensverwachting is van de gemiddelde meerkoet. Dat zal waarschijnlijk niet in de buurt komen van die van de mens (mannen ruim 79, vrouw boven de 80). Waar het in de dierenwereld vrij normaal is dat je een deel van je kroost verliest - de bedreigingen zijn talrijk - stemt dat in de mensenwereld op z'n minst tot overpeinzingen ten aanzien van het waarom van leven en dood.
Afgelopen week overleed een van mijn neven. Hij is van hetzelfde bouwjaar als ik; we schelen iets meer dan een half jaar. Hoewel we elkaar zeer weinig zagen - hoogstens tijdens feestelijke gebeurtenis of een laatste afscheid van een familielid - werd ik toch geraakt door zijn vertrek. Dat heeft maar een klein beetje te maken met het feit dat we nauwelijks in leeftijd verschilden. Nee, het is meer het verschijnsel dat wanneer iemand ziek wordt en je weet dat hij niet beter zal worden, je vaker aan hem denkt.
Nu denk ik vooral aan zijn moeder en vader - beide in de tachtig - die afscheid gaan nemen van hun kind. Zelfs als je al een heel leven achter de rug hebt, en nu in de luwte van dat leven loopt, moet dat ondanks alles een verscheurd gevoel geven. Het is een omgekeerd gebeuren; iets waarvan iedereen voelt dat het eigenlijk niet lijkt te kloppen. 
Tegelijkertijd weet ik zeker dat mijn neef het nu goed heeft. Dat kun je geloof noemen, of overtuiging of inzicht. Ik heb het een en ander gelezen van mensen die bijna-doodervaringen hadden en dat was voor elk van hen een ervaring die hun leven heeft veranderd. Deze 'near death experiences' (NDE) brachten een zeer sterk, een onbreekbaar geluksgevoel met zich mee. Hun ervaring beschrijven ze niet alleen als onbeschrijfelijk, maar ook als een moment waarin tijd verdwijnt, waarin alles goed en met elkaar verbonden is. Er is geen 'ik' meer, alleen nog wij en dat 'wij' bestaat in grote verbondenheid en een voortdurend gevoel van geluk. Alles is goed, mooi, zonder ego en volledig samen in tijd en ruimte. Dat alles dan tegelijk.
Dat ervaart mijn neef nu. En hoewel dat niets maar dan ook niets wegneemt van het verdriet van zijn ouders, broer en zussen, is het misschien voor hen een troostende gedachte. Ik wens hen alle sterkte toe.

Voor wie de zintuigen enigszins op standje 'aan' heeft staan, moet het geen verrassing zijn: de revival van de dankbaarheid. Dagblad Het Parool begon een aantal weken geleden met de actie Amsterdammers voor Amsterdammers. Een sympathiek initiatief waarbij een armlastige Amsterdammer m/v vertelt waarvoor hij of zij een afgebakend bedrag nodig heeft gevolgd door een oproep aan de beter gesitueerde Amsterdammer om een schenking te doen. Iedere week een nieuwe oproep plus een kort verslag van de schenker en degene die zijn of haar droom nu kan verwezenlijken. Van Het Parool is dit niet alleen een mooi gebaar, maar het heeft ook journalistiek gezien een goed effect. De verhalen geven de lezer een goed een behoorlijk diepgaand inzicht in de armoede waarin sommige stadgenoten leven. En vooral hoe moeilijk het is om dan keuzes te maken en veranderingen te realiseren. Tegelijkertijd geeft de serie aan hoe kinderlijk eenvoudig het is om elkaar te helpen en wat het effect daarvan is. Zowel de schenker als de ontvanger ervaren een groot gevoel van dankbaarheid. De een voor het ontvangen van de gift en daarmee het kunnen realiseren van een droom; de ander van het tot stand brengen van die droom en de blijdschap bij degene die de gift ontvangt.
Dankbaarheid werkt dus naar twee kanten. Waarbij het mooiste naar mijn smaak dan ook nog is dat het voor beide kanten een positief effect heeft. Je wordt er blij van. Ik ben dan ook bang dat de chimpansee in bovenstaande foto de rest van zijn leven een tijger aan zijn kont heeft hangen. 
Nou heeft het begrip dankbaarheid een lastig randje. Aan het woord kleefde tot voor een jaar of tien een nogal christelijke associatie. Inmiddels is ook de complete new age populatie met het begrip aan de haal gegaan. En om dankbaarheid een modern gezicht te geven, zijn er allerlei apps die je helpen. Zo heb ik zelf de gratis app Gratitude Journal op mijn smartphone. Daarin kun je elke dag, elke week of met enige regelmaat noteren waarvoor je dankbaar bent. Zoiets noteren is al leuk, maar het teruglezen levert nog veel meer plezier op. Zo'n eenvoudige app helpt je vriendelijk maar ook een beetje dwingend om op een andere manier naar je leven te kijken. Niet als een calculerende Hollander, maar als mens die ontvangt, die blij is met allerlei kleine en grote dingen.
Ik hoop dat de revival van de dankbaarheid blijvend is. Omdat die trend helpt om ons te realiseren wat van betekenis is. Vul dan zelf maar - zonder cynisme - in wat dat is. En vergeet om je tijger zo nu en dan de fles te geven.