Het was een week of wat geleden. Prachtig weer. Al een lange ronde met Sipke de hond gemaakt. Mijn vrouw was naar een voorstelling (van Vis à Vis - erg grappig vertelde ze later), dus ik was alleen thuis. Monnickendam ligt aan de Gouwzee en het natuurgebied dat erop aansluit is het Hemmeland. Heerlijk plekje bij elk weertype. En er is een steiger waarop je lekker boven het water kunt zitten lezen. Tai Chi gaat daar trouwens ook heel goed (onze docent organiseert daar geregeld Tai Chi on the each - aanrader!).
Enfin, ik toog met een boek naar dat plekje. Het was druk op het Hemmeland. Bij de steiger viel het mee; alleen een stel meisjes van een jaar of 13, 14. Ik zei ze gedag en vond mijn leesplekje. Heerlijk. Binnen de kortste keren zat ik in het boek - Inspiration van Dr Wayne Dyer. Dat lees ik inmiddels voor de derde keer omdat het over de kern van ons wezen, van ons bestaan gaat. Bovendien is inspiratie iets dat we juist nu hard nodig hebben. En het mooie is, het is een van de vele dingen die helemaal gratis is en die je tot grote hoogte en groot geluk kan stuwen. 
Goed, voordat ik helemaal doordraaf, ik had nog maar een paar pagina's gelezen, toen ik achter me geroep hoorde. 'Meneer, meneer!'. Even dacht ik dat er iets ernstigs aan de hand was, maar toen ik in de richting van de groep meiden liep bleek het iets heel anders te zijn. 'Meneer, we willen marshmallows gaan roosteren boven een kampvuur, maar we krijgen het vuur niet aan.' Of ik wilde helpen. Nou weet ik sinds de legendarische bbq's bij de Roulottes van Kees en Cecilia hoe je een aardig vuurtje maakt, dus zo gezegd zo gedaan. Het was vooral een kwestie van even goed aanwakkeren en op het juiste moment de haardblokken erop (die hadden ze van thuis meegenomen). In een mum van tijd was er een echt kampvuur.
Terug op de steiger dook ik weer in het boek. Een minuut of tien later hoor ik weer: 'Meneer, meneer.' Even dacht ik dat het vuur uitgegaan was. Maar nee hoor, een van de meisjes kwam een takje met twee geroosterde marshmallows brengen. 'Omdat u ons zo goed geholpen hebt.' Ik zei 'dankjewel' en benadrukte nogmaals dat zij zelf al het meeste werk hadden gedaan. Het enige dat ik nog hoefde te doen was het vuur een beetje opstoken. 
Nu ik erover nadenk is dat ook wat ik in mijn werk meestal doe. Kijken, ontdekken wat er is. En dan het vuur een beetje opstoken. De inspiratie aanboren. Wat is er mooier dan dat? Nou vooruit dan, ter inspiratie hier nog het prachtige 'Sweet inspiration van The Derek Trucks Band. Heel goed voor je humeur.

Als trouw lezer van Trouw lees ik iedere week trouw de rubriek van Janita Monna. Die gaat over poëzie. Op een hele pagina in de bijlage Letter & Geest staat een gedicht afgedrukt. De rechterpagina en die valt het eerst in het oog. Dat prikkelt om als eerste het gedicht te lezen en pas daarna de beschouwing die Janita over dichter en werk heeft geschreven.
Janita maakt geen reclame, maar wat ze schrijft en hoe ze leven en werk van de dichter in het licht zet, zet soms vrijwel direct aan tot het aanschaffen van een bundel. Zo heb ik sinds een paar dagen de roetzwarte dichtbundel van Yahya Hassan op mijn werktafel liggen. Gedoseerd tot je nemen, die gedichten, want ze komen binnen als een mokerslag. 
Er was trouwens een extra reden om de poëzie van Hassan aan te schaffen: ik mag in juli weer workshops geven in een Nederlandse justitiële jeugdinrichting - jeugdgevangenis in de volksmond. Dat doe ik samen met een fotograaf, een paar rappers en een aantal vormgevers. Samen met de jongeren en hun begeleiders zullen we posters maken waarin deze jongeren zelf de hoofdrol spelen. 'Reclame maken voor jezelf' heet de workshop, maar eigenlijk klopt dekt die titel de lading niet meer helemaal. De jongeren vertellen over zichzelf - voor iemand anders. Met een beetje assistentie van onze kant. Direct, poëtisch, bot, lyrisch, tierend, zangerig, fluisterend - dat gaan we ontdekken.
Terugkomend op de dichter. Yahya Hassan ontdekte zijn passie voor schrijven toen hij - in Denemarken - was vastgezet in een jeugdinrichting. Iemand daar zette hem op het spoor van het schrijven, van de poëzie. En door zich daaraan op te trekken wist hij zich te ontworstelen aan zijn ellendige jeugd en de gevolgen ervan. 
Dat kan poëzie dus doen: een mens helpen om zichzelf, om zijn bestemming te vinden. Als schrijver, als lezer. Gedichten kunnen je openen, al ritsend, brekend, schuivend, hamerend, exploderend, wrijvend, aaiend of gewoon heel stilletjes, bijna zonder dat je het door hebt. Daarom: doe mij maar een dichter, want die doet wat met je. Onontkoombaar en onafwendbaar. 

Vandaag zit ik te werken in CREA2, waar ik samen met Arpád van Social People een werkelijk heerlijke, grote ruimte deel. Omdat het gaat om leegstandsbeheer, moeten we er waarschijnlijk over een tijdje weer uit. Gisteren zaten Arpád en ik te filosoferen over hoe groot die ruimte dan moest zijn. Daarvoor moesten we eerst een idee hebben van de oppervlakte van onze huidige plek. Ruwweg 80 vierkante meter. Met z'n tweeën. Dat is luxe. Daar ga je fluitend naar toe. (tips voor betaalbare werkruimte in Amsterdam zijn welkom!)
We werken in deze tijd van het jaar altijd met de balkondeuren op. Het balkon mogen we helaas niet op, dat is ernstig afgekeurd. Je kunt het trouwens zien ook, het is volstrekt onbetrouwbaar. Van de beheerder hebben we het vertrouwen gekregen dat we zulks ook niet zullen doen. Het fijne van die open deuren is dat de buitengeluiden naar binnen komen. Vooral de vogels in de tuinen van de UvA doen erg hun best om indruk te maken (en dat lukt).
Vandaag riep dat verschijnsel ineens een wat filosofische vraag bij me op: waarom zingen vogels eigenlijk? Doen ze dat om ons te imponeren? Omdat ze niet anders kunnen. Om elkaar de loef af te steken? Omdat ze zich anders vervelen? Omdat ze ook wel eens een goed gesprek willen voeren?
Er is vast door menig bioloog onderzoek naar gedaan. Wikipedia heeft een uitgebreid artikel over vogels en daarin staat ook het nodige over zang. Er zijn twee hoofdredenen: territorium aangeven en vrouwtjes lokken. Geen idee of mannelijke vogels over testosteron beschikken, maar je zou het bijna denken. 
Toch geloof ik dat er meer redenen zijn dan alleen die biologisch-praktische. Grenzen bewaken en wijfjes lokken is mij wat al te kort door de bocht. Misschien is er bij vogels ook wel een soort van overkoepelend spiritueel besef. Zo van: zingen doet goed - jezelf en anderen. Hoe je dat dan onderzoekt; geen idee. Maar ik vind die gedachte wel prettig. Dat dieren ook dingen doen omdat het gewoon prettig is. Zoals veel mensen ook zingen omdat het gewoon fijn is en je in een andere sfeer brengt (en dan heb ik het nog niets eens over de fysieke ontspanning). Zingen, dat zouden meer mensen moeten doen...

Zijn mensen ingewikkeld? Welk antwoord je ook geeft, het is waar. Hou je nog van mij? Welk antwoord je ook geeft, het is waar (zelfs al is het niet zo). Ben je ook zo (on)gelukkig met/in je werk (of vul een willekeurig ander iets in)? Welk antwoord je ook geeft, het is waar. DE werkelijkheid bestaat niet, wij mensen scheppen allemaal, stuk voor stuk onze eigen realiteit. En daar heb je het mee te doen. Of je nou Poetin, Obama, Porosjenko, Rutte, Jansen, de Groot, de Vries, de Boer, Kromhout, Rechtboom, Klaassen of Dotinga heet.
Hoe kun je dan een ander jouw werkelijkheid laten zien? Dat is een vraag waar kunstenaars zich al eeuwen mee bezighouden. Om mijn werkelijkheid aan jou te laten zien, heb ik scheppende kracht nodig. En of ik dan dat in woorden, beelden, geluiden, smaken of anderszins doe is om het even. Kunst zet de ramen van je eigen realiteit op z'n minst op een kier en vaak - als je ervoor open staat - helemaal open. 
Als iemand jou zijn of haar werkelijkheid laat zien, kan dat je diep raken. Als ik een gedicht lees van Ingrid Jonker of van Herman de Coninck (om maar een tweetal favorieten te noemen) en ik stel me daarvoor echt open, dan voel ik de emotie. Op zo'n moment ben ik even diep met hen verbonden. En die verbinding - voor alle duidelijkheid - is niet rationeel. Die is emotioneel en ik denk zelfs spiritueel. 
Spirituele verbindingen zijn de essentie van het leven. Die overstijgen alles, zelfs tijd en ruimte. Daardoor kan iets wat lang geleden geschapen is, nu nog een grote uitwerking op ons hebben. Als je ervoor open staat tenminste. Mensen die scheppen, kunstenaars van welke discipline ook, weten dat wat zij doen allereerst voortkomt uit het 'in spirit' zijn. Uit het contact zoeken en maken met hetgeen voor ons allemaal universeel geldt: dat wat bestond voordat we stoffelijk werden en wat nog al bestaan ver nadat wij vergaan zijn. Dat is wat ons boven onszelf kan doen uitstijgen - als we dat willen en het zoeken.
En dat is ook wat we in onze samenleving hard nodig hebben. Mensen die niet bang zijn om boven zichzelf uit te stijgen. Niet omdat ze zo ontzettend slim zijn - intellect kan spiritualiteit behoorlijk in de weg staan. Nee, omdat ze het lef hebben om dat te willen vinden. Omdat ze voelen en ten diepste ook weten, dat daar onze diepste verbinding zit. Bewust zijn, zou je het ook kunnen noemen. Goh, wat zou dat die werkelijkheid die we onze samenleving noemen een enorme duw vooruit geven. Wie durft? (Hier een voorbeeld van hoe je ook naar je rol als leerkracht kunt kijken...)

Alles wat leeft moet stof wisselen. Nou is stof een raar woord, want het roept associaties op met grote vlaktes waar de wind alles wat niet vastzit eindeloos rondblaast. Of met stofzuigen en dan wisselt het stof alleen maar van plek. Dat hele begrip stofwisseling klopt van geen kanten en daarom was ik blij dat een vriend dat er verstand van heeft mij een thema aanreikte voor een blogpost: de oxidatieve fosforylering in mitochondriën. Kort gezegd komt het erop neer dat alle levende wezens die zuurstof gebruiken dit proces nodig hebben om energie te produceren voor cellulaire en enzymatische processen. Adem in - adem uit. Wikipedia vertelt meer.
Stof wisselen kun je natuurlijk ook op veel grotere schaal bekijken. Onze planeet is één grote stofwisseling - grote steden hebben er steeds vaker last. Hoewel je dat dan beter smogwisseling kunt noemen. De aarde ademt. En anno nu hoest de aarde ook nogal eens. En ik weet niet of het wetenschappelijk klopt, maar zou het universum ook niet één grote stofwisseling kunnen zijn? We hebben het al over ruimtestof om maar eens iets te noemen. 
Afgezien van het fysieke stof wisselen, wisselen wezens ook op allerlei andere manieren uit. Sommige van die processen hebben we al aardig in kaart gebracht. Andere zijn in de vergetelheid geraakt. Het is frappant als je oude geschriften leest over spirituele uitwisseling. Het lijkt alsof ze daar vroeger veel meer kijk op hadden dan nu. Op dit moment lees ik de Hua Hu Ching van Lao Tse (in de prachtige vertaling van Brian Walker). De helderheid en actualiteit van die teksten in ongelooflijk. Prachtige stof. Tot nadenken.