Dromen. Bespiegelingen. Gedachten. Overwegingen. Hoop. Verlangens. Wensen. Beeldvorming. Fantasietjes. Dagdroompjes. Wat zoemt er allemaal niet rond in je hoofd. In je hart. In je denken. En waar gaat dat allemaal heen? Waar leidt het toe? Maakt het je beter? Mooier? Sterker? Ruiger? Gevoeliger? Overtuigender? Wilskrachtiger? Twijfelachtiger?
Vaak zit je zo vol, vol, vol met wat er allemaal kan en wat je zou willen en vooral ook wat je moet. Hoe weet je nou in vredesnaam of je de juiste keuzes maakt? Of je de dingen doet en laat die je leven verrijken? Het korte antwoord: je weet het niet, want je kunt het niet voorspellen. Want al met al heb je maar bijzonder weinig in de hand in het leven.
En daarom is het essentieel om te ont-ruimen. Om ruimte te maken. Om ballast overboord te gooien. Om te gaan zien wat je belemmert en dat te laten gaan. En om te gaan kijken, luisteren en vooral ervaren wat je in gang zet, wat je drijft, wat je kracht en energie geeft. 
Als je ont-ruimt schep je leegte. Je maakt ruimte voor het mirakel. Voor de dingen waarvan je later zegt 'ik snap nog steeds niet hoe het kon, maar het was geweldig/fascinerend/ongelooflijk/opzienbarend/hartverwarmend (vink zelf aan welk begrip het meest van toepassing is). Als je gaat ontruimen, ben je bezig met Wu Wei. Dat is het wonderbaarlijke Chinese begrip van 'doen door niet te doen'. En dat gaat niet over lethargie, maar juist over ruimte maken en voor leegte zorgen. Soms moet je daar heel hard voor werken. Dingen laten is betekent net zo goed dat je dingen doet - andere dingen.
Ontruimen heeft ook alles te maken met overgave. met loslaten. En ook dat is niet een kwestie van helemaal niets meer doen. Overgave is een diepe overtuiging. Het geloof dat je gedragen wordt; dat je deel uitmaakt van iets veel groters. Misschien klinkt dat nogal religieus, maar zo bedoel ik het niet. Er zijn talloze momenten waarop je dat ervaart. Je hoeft alleen maar even open te staan voor die ervaring. Jezelf zo leeg en los maken dat het binnenkomt.
Jezelf ontruimen levert leegte op. Inzicht. Ontspanning. Ruimte voor vernieuwing. Maar vooral en bovenal creëert het omstandigheden voor ervaringen. Van geluk, van betrokkenheid, van verbinding en van saamhorigheid. Van dat wat ons mensen zo menselijk maakt: het gevoel dat we samen meer, of beter samen één zijn. 

Wanneer heb jij jezelf voor het laatst ontwikkeld? Rare vraag hè. Toch doen we dat allemaal iedere dag. Ontwikkeling is onontkoombaar, of er nou een opleiding, cursus, training, bewustwordingscyclus of wat dan ook maar aan vastzit of niet. Het lastige is wel dat als je je ontwikkelt, je meestal graag ook meer wilt worden. Of beter. Of sterker. Of slimmer. En dat is een misvatting.
Jezelf ontwikkelen kan pas echt als je bereid bent om jezelf af te wikkelen. Om je eigen ui stukje bij beetje af te pellen. Om vragen aan jezelf te stellen die je eigenlijk liever uit de weg gaat. En vooral ook om de bereidheid om te accepteren dat er op de meeste vragen helemaal geen antwoorden zijn. Dat je het dus maar moet accepteren.
Misschien zou dat zelfs nog wel de allerbeste ontwikkeling zijn van jezelf: jezelf helemaal, totaal accepteren. Met alles wat je hebt en alles wat je bent. Je lichte verslavingsgevoeligheid. Je nukkigheid. Je net iets te sterke drang om het iedereen naar de zin te maken. Je bazigheid. Je voorkeur voor seksistische moppen. Je neiging om op alles 'ja' te zeggen en een dag later toch weer 'nee'. 
Wat gebeurt er als je jezelf compleet ontwikkelt (klinkt bijna alsof het niet kan - het gaat ook meer om het willen, het streven. Slechts een enkeling is daarin heel ver. Je kunt zelf de voorbeelden wel verzinnen). Als je alles wat maar mogelijk is eraf haalt. Als je zo naakt bent als je nog nooit eerder was. En begrijp me goed, daar heb je echt geen psychiater voor nodig. Als je al die lagen aan opvoeding, cultuur, wenselijk gedrag, denkpatronen, overgevoeligheden afwikkelt, wat zie je dan? Of beter: wie?
Met een beetje geluk zie je dan iets prachtigs. Iets dat jezelf als mens overstijgt. Je krijgt iets te zien van je ziel. Van het universele, het goddelijke zo je wilt, in jezelf. Dat wat jou meer maakt dan een goed ontwikkeld mens. Dat wat jou onderscheidt van ieder ander en tegelijkertijd verbindt met ieder ander. 
Als je begint met ont-wikkelen, ga je zien waarom je tijdelijk hier bent. Jouw missie voor deze wereld zit diep binnenin. En ik beloof je, als je die eenmaal hebt gezien, als je alles zo hebt afgewikkeld dat je 'waarom' zich openbaart, dan overvalt je een groot gevoel van ontspanning (jezelf ontspannen...). Alsof je thuis komt. 
Ik denk dat we hier in Nederland, het rijke westen nog heel wat ontwikkelingshulp kunnen gebruiken. We zijn zo ontzettend verdwaald in een wereld zonder echte waarden. Die vinden we alleen maar als we bereid zijn om diep, diep, diep bij onszelf te rade te gaan. En als we eindelijk weer eens willen luisteren naar al die wijzen die ons al eeuwenlang daarop wijzen. Je mag zelf kiezen wie je de beste, leukste, spannendste, meest inspirerende vindt. Wie je kiest maakt in wezen niet uit, omdat ze uiteindelijk allemaal hetzelfde vertellen, verpakt in de woorden van hun tijd. 
Als ik het heel kort samenvat, zeggen ze: 'Jij bent zo mooi, je bent zo goed, je bent zo sterk. Je bent liefde in elk en ieder opzicht. Ga en laat iedereen om je heen dat zien en voelen. Dat is genoeg.' Als we dat nou eens allemaal een beetje meer gaan doen. Dat lijkt mij een hele mooie ontwikkeling.

Ontluisteren wil volgens de online Van Dale zeggen: van aanzien, eer of schoonheid beroven. Dat kan natuurlijk alleen maar als je het idee hebt die je die drie, of een of twee ervan bezit. Alleen bezit kun je roven. Ik moet de eerste dief of inbreker nog tegenkomen die in een leeg huis zijn slag probeert te slaan. 
Maar waarom zou je in vredesnaam jezelf van aanzien, eer of schoonheid beroven? Het korte antwoord is: omdat het er is niet is. Wat wij eer, aanzien en schoonheid noemen is hoogstens een totaal cultureel bepaalde momentopname.
Laten we beginnen met aanzien. Ik ga geen namen noemen, maar er hoeft maar dat te gebeuren en je aanzien valt in duigen. En dan donder je keihard van je voetstuk. Wat eerst zo fijn voelde blijkt dan ineens een loden last. Hetzelfde geldt voor eer. Als je je in je eer voelt aangetast, wat voel je dan eigenlijk? Is het niet gewoon je ego dat knetterhard in je oor tettert dat je iets niet hoeft te pikken? En wat ligt daar dan onder? Is het misschien de angst?
Komen we bij de schoonheid. Daar kun je van alles onder verstaan. En het enige wat je van schoonheid kunt roven is het beeld ervan. Het beeld dat je zelf hebt en dat anderen hebben. Meer niet. I-ma-go. Het is niet wie je bent en zelfs niet wat je ziet. Er zit niet voor niets het woord 'schoon' in...
Als we dan ergens van beroofd zouden mogen worden, dan mag dat wel ons ego zijn. Niet dat je geen 'zelf' mag hebben, maar ons ego is direct gekoppeld aan dat aanzien, die eer en die schoonheid. Het wil gevoed worden met die drie dingen en nog veel meer. Dat is junkfood. Hoe dikker het ego, hoe meer het lijkt te kunnen verliezen.
Stap af van al die interpretaties. Luister niet naar al die cultuurbepaalde indrukken die je weliswaar voortdurend meekrijgt, maar die jou niet hoeven te bepalen.
​Daarom is het essentieel om geregeld te ont-luisteren. Om de knop om te zetten. De beeldenstroom te pauzeren. De woordenbrei een tijdelijk halt toe te roepen. Wat mij betreft noemen we de stiltegebieden vanaf nu de ont-luisterplekken.
Waarom dat zo belangrijk is? Als je gaat ont-luisteren ga je automatisch ook ont-dekken. Je gaat het stilteplekje in jezelf vinden. Dat is een wonderbaarlijk oord waar je nooit, nee werkelijk nooit uitgekeken raakt. Het is peilloos diep en tegelijk oneindig groot. Je ziet er dat al het grote ook in het allerkleinste te vinden is. Dat alles wat wij aan moois in ons hebben universeel is. En dat we tot elkaar veroordeeld zijn, alles en iedereen op deze wereld, omdat we universeel aan elkaar verbonden zijn.
Misschien is het wel een onthutsende gedachte voor je: leven zonder ego. Troost je hiermee: ik kan het ook nog niet. Het gaat erom dat je ermee begint. Als je dat eenmaal doet, kun je niet meer stoppen. Wat je ook probeert, hoe je ook afgeleid word, je zult telkens terugkomen bij het moment dat je even je ego losliet. Dat je even ont-luisterde. Onontkoombaar. En daarom zeg ik: welkom op je stilteplekje. Je bent er nooit alleen.

'Niets menselijks is mij vreemd' - ooit opgeschreven door de Romeinse theaterschrijver Terentius - mag aan de oppervlakte vriendelijk klinken; er schuilt eigenlijk een nogal trieste conclusie onder. Het klinkt bijna als een excuus voor alle wandaden die we al dan niet in naam van de menselijkheid plegen. 
Met een beroep op het mens zijn, roepen sommige mensen afschuwelijke dingen over andere mensen. Op persoonlijk niveau, en steeds vaker ook op politiek en maatschappelijk niveau. Niets menselijks is die roepers vreemd. Maar het klopt natuurlijk niet. Alleen al omdat we ons beter niet kunnen beroepen op ons mens zijn. Want daarmee ontkennen we al die veel diepere lagen die we hebben. Die ons niet isoleren, maar juist verbinden. 
Ik zou ervoor willen pleiten dat we onszelf wat meer ontmenselijken. Dat we op zoek gaan naar wat ons tot veel meer dan alleen mens maakt. Want als mensen zijn we even hier en dan weer weg. Wat rest is de herinnering en hier en daar iets dat we hebben geproduceerd. Erfgoed, cultuurgoed, kunst, literatuur, hier en daar een gebouw en zo kun je nog wel wat meer verzinnen. Van de makers resten alleen nog de resten en de verhalen.
Alles wat we aan kunst, cu;tuur, vernieuwing en verbetering hebben komt voort uit inspiratie. Uit 'in spiritus' zijn. In de geest dus. In het gebied waar de rede zwijgt en waar het universele spreekt. Daar waar hetgeen geboren wordt dat ons verbindt, dat ons aanspreekt op wat ons allemaal hetzelfde maakt. 
Als je het lef hebt om jezelf te ont-menselijken word je universeel zou je kunnen zeggen. Allesomvattend. Volledig en vol begrip. Dat gebeurt natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Ik ben er eerlijk gezegd ook nog bepaald geen kampioen in (alsof je dat zou kunnen worden...). Maar op het moment dat je begint met het inzien dat dat wat je tot een uniek mens maakt, juist voortkomt uit het niet menselijke, dus uit het universele, dan komt er een onstuitbaar proces op gang. Je ontkomt er niet meer aan dat je anderen ook zo gaat zien. Dat je door het menselijke heen, het universele gaat zien. Dat je in plaats van verwijdering, toenadering zoekt. Grote woorden misschien, maar het kan in de hele kleine dingen zitten. Een praatje, een glimlach, een beetje hulp met het een of ander. 
Het mooie is ook dat zoiets niet je gevoel van trots aanspreekt, maar je gevoel van gelijkheid, van verbondenheid. Zulke kleine of grotere daden toveren bijna automatisch een glimlach op jouw gezicht en dat van de ander. Voorbeelden te over en niet allen op facebook en youtube.
Dus zie jezelf als veel meer dan een mens met nukken en grillen, grappen en grollen, voorkeurtjes en meninkjes. Ontmenselijk jezelf en ontdek dat je alles en iedereen kunt omvatten. Jouw wereld en dé wereld (alsof die gescheiden zijn) zullen er een stuk mooier en beter van worden.