De mensch wil vermaakt worden. Veel mensen vinden niets heerlijker dan meegesleept te worden in avonturen op t.v., in de bioscoop, in het theater of een kunsthal. Fantasie is onze ontsnappingsclausule; of die fantasie nu aan het eigen of andermans brein ontsproten is. Verleiden, verlokken, verliezen.
Toen ik een jongetje was, hadden we lange tijd geen t.v. Die kwam pas eind jaren zestig. Bij mijn weten was er toen maar één kanaal: Nederland 1. Kleur was er ook niet, die moest je er zelf bij verzinnen. De beelden die ik van de tv-programma's van toen heb, zijn dan ook zwartwit. Pipo de clown, Swiebertje, Rikkie en Slingertje, Jan Klaassen en Katrijn (ja, ook toen was t.v. al één grote poppenkast), Floris. Het was de tijd dat je maar op één manier kon zappen: aan of uit. En om dat te realiseren moest je naar de tv-kast lopen en daar met de hand het apparaat uit zetten. Dat doe ik trouwens nog steeds, maar tegenwoordig uit groene overwegingen.
De t.v. uit betekende vroeger: lezen, praten of spelletjes. En daarmee belandde je dan weer in de werkelijkheid, tenzij je ging lezen. Het mooie van lezen is overigens wel dat het je eigen fantasie volledig op gang brengt. Je krijgt geen beelden voorgeschoteld, maar je maakt ze zelf. Dat maakt de professie van schrijver ook zo prachtig: je reikt zinnen aan die bij iedere lezer hetzelfde, maar toch een volstrekt ander proces op gang brengen. Zo maakt iedere lezer altijd zijn of haar eigen boek. Dat moet een heerlijk besef zijn voor de schrijver.
Terug naar de werkelijkheid. Die overtreft vaak onze fantasie. Neem nou het voorbeeld van de kat die het leven van z'n bazin redt door heel hard en langdurig te mauwen omdat er brand is. Of het verhaal van de hond die al zeven jaar lang elke dag trouw op het graf van zijn baasje gaat liggen. Of dat onvoorstelbare verhaal van dat jochie van die alleenstaande moeder op Hawaii. Die nu president is van de Verenigde Staten van Amerika. En dat hopelijk nog vier jaar blijft.

Op de achtergrond John Hiatt met 'We're allright now'. Prachtplaat, die Mystic Pinball. De laatste vier van de heer Hiatt trouwens allemaal. Z'n roots zijn allemaal totaal boven komen drijven. Ik weet een plekje in Frankrijk waar deze cd's bijzonder goed tot hun recht zouden komen. Al dan niet met Pelfortje.
Vanochtend weer een goede ronde gemaakt met Sipke de hond. Gisteren en eergisteren waren ze wat korter vanwege een lichte ongesteldheid door de griep die schijnt rond te waren. Enfin, zo'n ronde buiten doet goed en vooral ook wondertjes voor mijn humeur. In Monnickendam zeggen de mensen elkaar nog gedag en hondenbezitters al helemaal. Soms zit daar ook nog een praatje aan vastgeknoopt en daardoor voelt een mens zich niet alleen gezien, maar ook gehoord. En volgens de Italiaanse psychosynthese goeroe Piero Ferucci is dat soort gesprekjes, mits ze een vriendelijke uitwisseling van woorden zijn tussen twee mensen, zeer belangrijk voor het welbevinden van den mensch. Ik neem er dan ook graag even de tijd voor. Dan maar een bus later- ze gaan toch om de 5 à 7 minuten in de ochtenspits.
Toch zat had meest bijzondere deze ochtend in het staartje (jaja woordspeling) van het rondje. Sipke en ik waren al bijna weer thuis toen we ineens de wind in de rug kregen. We liepen langs de sloot die parallel ligt aan de Broeker vaart. De windvlaag was op zich al niet onaangenaam. Maar het unieke was dat die een ware regen van bladeren opwekte. Zo'n schuine regen, die wanneer die uit regen bestaat, ontzettend vervelend is. Maar nu waren het dus allemaal gele bladeren die links en rechts langs me stoven. Mensen, jullie hadden het moeten zien. Het was fascinerend om middenin zo'n gele storm te staan. Ik kan me ook niet herinneren ooit eerder in zoiets te hebben gestaan. Ik begon spontaan te lachen. Hardop. En die lach bleef nog een tijdje voortduren.
Toen Sipke en ik bijna thuis waren, zagen we plotseling een vrouw in een roze pyjama een huis uit en weer in rennen. Je kent het wel, met de bovenkant van het jasje goed dichtgeknepen. Opnieuw barstte ik in lachen uit. en voor zover ik het kan inschatten, Sipke ook.
Zulke momenten, daar kan ik dan minstens weer een dag op teren.

Mist vertraagt
Mist verzacht
Mist verdringt
Mist maakt mild
Mist lost op
Mist verstilt
Mist verstoort
Mist bekoort
Mist vergrijst
Mist verkoelt
Mist verkleint
Mist verknoeit
Mist vervreemdt
Mist maakt nat
Mist omvat
Mist verfraait
Mist verdrinkt
Mist verliest
Mist verlicht
Mist maakt schraal
Mist is taal
Mist bloeit kaal
Mist verbeeldt
Mist verdeelt
Mist bezingt
Mist vermist

Mist is jazz
Play Misty for me.

Er is een Zwitserse kunstenaar - met de zeer tot de verbeelding sprekende naam Ursus - die opruimen tot kunst verheven heeft. Hij doet dat niet alleen met bakjes friet, maar ook met zandbakken vol speelgoed, parkeerplaatsen die volstaan met auto's (die hij vervolgens op kleur rangschikt en elk hun eigen vierkant geeft), een takje van een denneboom (waarvan een keurig kaal takje overblijft met daarnaast alle groene dennenaalden in twee rijtjes.
Wat chaotisch is, heeft ordening nodig; dat zit toch een beetje - en bij sommige mensen heel veel - in onze natuur. Als je er wat dieper over nadenkt, doen we ons hele leven weinig anders dan ordenen, structuur aanbrengen, logica proberen te vinden. En in die zoektocht naar de zin van de dingen en de gebeurtenissen doen we maar al te snel de ontdekking dat simpel heel erg moeilijk is.
En dat geldt voor alle soorten van simpel. Simpel denken bijvoorbeeld is knap ingewikkeld. Een wat oudere vriend van ons is filosoof en kampioen simpel denken. Een logicus pur sang die problemen met een ragfijn fileermes weet te ontleden. Elke keer als hij komt met zijn - vaak erg uitgebreide - antwoord op een filosofische vraag, sta ik versteld. Zo diep was ik nog nooit gegaan bij die vraag. Er komen aspecten aan bod die ik in de verste verte niet had kunnen ontwaren. Soms heb ik zelfs het gevoel dat mijn hersenen een zware conditietraining aan het doen zijn, als hij aan het woord is. En daar krijg ik geen hoofdpijn van. Integendeel, het stemt me altijd zeer vrolijk. Door zijn verhalen doemen er nieuwe vergezichten op, verschijnen er andere dimensies en perspectieven. Lang leven de filosofen, zou ik zeggen. Daar kunnen we er in deze tijd niet genoeg van hebben. Van mij mogen ze zich nog wel wat meer gaan roeren in deze crisistijd.
Maar er zit nog een kant aan simpel die ik graag even inde schijnwerpers wil hebben. Simpel is namelijk ook nogal eens behoorlijk beangstigend. Hoe vaak komt het niet voor dat in een bedrijf of een overheidsinstelling niet de meest logische en dus simpele oplossing wordt gekozen, maar een gigantische omweg. Meestal duurder, want veel ingewikkelder. Zo had een andere vriend een goed draaiend bedrijf in de grafische industrie. Toen een van z'n grootste opdrachtgevers vertrok - en dat vertrek was tijdig aangekondigd - zit er niks anders op dan het bedrijf te laten afslanken. Simpel toch? Niet leuk voor een aantal medewerkers, maar het alternatief was een stuk beroerder. En toch: de grafische bond stelde zulke idiote eisen ten aanzien van het afvloeien van die medewerkers dat er weinig anders opzat dan het bedrijf failliet te laten gaan. En zo geschiedde. Werkgelegenheid van tientallen medewerkers naar de haaien. Bedrijf kapot, schuldeisers aan de deur, banken boos. En een goede vriend die met tranen in zijn ogen moest toezien hoe z'n onderneming ten grave werd gedragen.
Simpel is ontzettend moeilijk. En toch hoop ik dat de beslissers bij de multinationals, in de top van de ministeries en bij andere grote overheidsinstellingen en natuurlijk onze nieuwe regering SIMPEL hoog in het vaandel hebben. Heel veel zal er beter van worden.
Nou vooruit dan nog één dingetje dat me hoog zit. Oudere werkenden. Werknemers, ondernemers, ambtenaren. Werkenden boven de vijftig. Mannen en vrouwen met een schat aan kennis, inzicht en ervaring. Neem Kanamori, waar ik eerder over schreef. Waarom is die man een voorbeeld? Met al zijn kennis, inzicht en ervaring houdt hij het simpel. Waar Timboektoe ligt is niet belangrijk. Wel waarom het jochie naast je zo stil is. Wel waarom je samen er iets van moet maken. Dat je leert om naar elkaar te luisteren, om niet alleen de lach, maar ook de traan en de boosheid te delen. Ouderen weten dat. En daarom moeten wij meer en beter en vaker naar ze luisteren. Zij weten waarom SIMPEL de essentie is. En de meesten zullen dat graag en zo vaak als nodig is, uitleggen. Binnenkort hoop ik het zelf eens te mogen uitleggen tijdens een workshop aan de Universiteit van Amsterdam. En ja, die hou ik dus zo simpel mogelijk.

Voor wie de still uit bovenstaande film niet kent: Stan Laurel - rechts - draagt een das die hij tegelijkertijd als geïmproviseerd tafelkleed, kruimeldief en servet gebruikt. De Dikke en de Dunne werden ze hier genoemd en met die namen doen we deze clowns uit de eerste helft van de vorige eeuw eigenlijk geen recht. Oliver Hardy en Stan Laurel waren briljant. Bekendste quote van Hardy (tegen Laurel): 'Well here's another nice mess where you've gotten me into.' Ik heb letterlijk buikpijn en geïrriteerde traanbuizen gehad van het lachen om hun klassiekers.
Ik zag de films in mijn jeugd - in de jaren '60. Het was de tijd dat er in Noordoost-Friesland waar ik opgroeide, nog reizende filmvertoners waren. Ik kan me herinneren dat we in het dorpshuis in Kootstertille - even de brug over vanuit Drogeham waar ik woonde - films zagen, waaronder die van Laurel en Hardy. Het magische zat niet alleen in de film zelf, maar ook in de vertoner, die minstens twee of drie keer een reel moest vervangen.
Wie de films van de komieken nu bekijkt, zal vooral het tempo opvallen. Dat ligt voor onze anno 2012 door snelle beelden overvoerde ogen - beangstigend laag. Een grap zie je mijlenver van te voren al aankomen. En dat maakt ze juist zo ehh grappig. Er is nog tijd om dingen op te zetten, uit te leggen en uit te werken. De interactie tussen beide komieken is volstrekt voorspelbaar en desondanks bijzonder ehh komisch ja. Bovendien zijn het archetypes, die twee. En dat maakt het nog beter te volgen voor de kijker.
De traagheid van de Laurel en Hardy-films heeft ook voor nu wel een boodschap. Niet alleen dat we zo nu en dan wat zouden moeten vertragen. Dat heb ik al vaker geschreven. Natuurlijk is dat goed. Maar het is minstens zo goed om zo nu en dan zo hard te lachen dat je buik ervan pijn gaat doen. Dat die helemaal is los geschud. En vooral dat je dat dan met een heel gezelschap hebt gedaan. Het schept een geweldige band als je ongeveer allemaal tegelijk de tranen uit je ogen wrijft. De ideale start voor vergaderingen waarin lastige beslissingen en moeilijke knopen doorgehakt moeten worden (misschien beginnen Rutte en Samson samen met Bos en Kamp hun besprekingen er wel mee - ik kan het ze aanraden).
Overigens is de stomme film Big Business van de komieken opgenomen in de National Treasure van de Verenigde Staten. Dat zie ik met Pipo de Clown nog niet meteen gebeuren (hoewel ik daar ook wel goede herinneringen aan heb). Kortom: NTR, VPRO of welke publieke omroep ook: kom op met die stomme films!

Stel je eens voor. Midden in het grote, lege midden van de Verenigde Staten van Amerika ligt een plaatsje. Een best wel vrolijk uitziend dorp met de enorm tot de verbeelding sprekende naam NOTHING. Laten we zeggen: NOTHING, Kansas. De graanschuur van de VS en zoals u ongetwijfeld weten, zijn uitgestrekte graanvelden niet altijd even inspirerend. Het vermoeden is dan ook dat ooit een wat melige, zich nogal vervelende graanboer het naambord van het dorpje dat eerst New Dockum heete, het plaatsnaambord heeft overgeschilderd. En aangezien verder niemand aan de toch wel historisch klinkende naam New Dockum hechtte en het bovendien de tijd van oogsten was, dus men toch geen tijd had om er iets aan te doen, bleef de naam NOTHING, Kansas bestaan. Dat de graanboer zich verveelde in de oogsttijd had overigens een goede reden: de man had zijn schaapjes op het droge en bewoog zich hoofdzakelijk van huis naar saloon en omgekeerd.
Een behoorlijk aantal decennia, later we zeggen ruim een eeuw later ontdekte een groep zwervende en trippende hippies het ingeslapen stadje. De naam inspireerde de leider van de groep en bovendien was de plaats zo ver weg van zowel de grote steden aan de oostkust als aan de westkust waar de groep al tijden werd gezocht vanwege hun florerende handel in lsd en andere roesmiddelen, dat hij besloot om zich met de volledige hippie-aanhang in NOTHING te vestigen. De hippies waren uiteraard erg goed in DOING NOTHING. Binnen een paar maanden stond NOTHING bekend als de perfecte verblijfplaats voor dit type volk. En zo kon het gebeuren dat het grote DOING NOTHING tot kunst werd verheven in het vreselijk saaie Kansas.
Er zijn dagen dat ik enorm kan verlangen naar zo'n plaats. En er zijn ook talloze mensen die ik er graag eens op stage zou willen sturen. Gewoon om even lekker leeg te raken. Niet opladen zoals we dat in het Westen vaak noemen als we op vakantie gaan. Nee, leeglopen. Dat is veel beter. Pas als je echt leeg bent, als je de leegte hebt gevonden - en ik voorspel dat zoiets in Kansas zeker gaat lukken, zeker met de hulp van enkele overgebleven hippies - is er ruimte voor wat echt belangrijk is. Doen door niet te doen. Wei wu wei, noemen de Taoïsten dat. Want je zult zien: die leegte vult zich vanzelf weer. En met een beetje geluk met hele nieuwe dingen (gebaseerd op hele oude principes). En wat mij betreft hoef je niet perse een enkeltje NOTHING te nemen. Want wie terugkomt vanuit de leegte heeft (n)iets meer te vertellen.

Gisteren had ik, zoals vaak, een muziekje op in de bus. Nou heeft iTune het fijne Genius en daarmee word je nog wel eens verrast. Krijg je uit je eigen muziekbibliotheek ineens een paar nummers die je al heel lang niet hebt gehoord.  Zo klonk plotsklaps 'Don't let nobody drag your spirit down' van blueszanger en gitarist Eric Bibb in mijn oren. Ik kon er niets aan doen: er verscheen langzaam maar zeker, ondanks alle regen, een glimlach op mijn gezicht. Dus een blogpost waard, dacht ik.
Vervolgens ging ik op basis van het woord 'spirit' op zoek naar een bijpassend plaatje. Dat is vaak ook een ontdekkingsreisje. Zo kwam ik erachter dat er in de jaren '60 een rockband was met de naam 'Spirit' die onder meer Led Zeppelin in hun voorprogramma hadden. Het schijnt dat Jimmy Page het gebruik van de theremin heeft afgekeken van Spirit. En de mannen van Spirit werden uitgenodigd voor Woodstock, maar hun management vond een promotietour op dat moment belangrijker. Tja.
Goed, ik zocht verder en stuitte op een artikel van Walter L Williams in The Guardian (hier staat het). Het artikel vertelt hoe bij de Amerikaanse Indianen mannen en vrouwen met een androgyn uiterlijk, beschouwd worden als 'two-spirit' people. Iemand die daar samenleefde met een andere man of vrouw, werd gezien als dubbel spiritueel begiftigd. Met de komst van de christelijke Europeanen, werd er enorme druk op de Native Americans uitgeoefend om deze praktijk te stoppen. Gelukkig bezweek lang niet elke Indianenpopulatie onder die pressie. Het artikel beschrijft verder hoe de invloed van de Indiaanse visie op het samenleven van mannen met mannen en vrouwen met vrouwen nog doorklinkt delen van de Amerikaanse samenleving. "Native American same-sex marriages have been used as a model for legalising same-sex marriages, and the spiritual gifts of androgynous persons have started to become more recognised."
Ik heb natuurlijk geen idee of Eric Bibb zijn tekst ooit zo bedoeld heeft. En eigenlijk doet dat er ook niet toe. Wat mij betreft staat 'Don't let nobody drag your spirit down' vooral voor twee dingen: leer je 'spirit' - je ziel kennen en leef er vervolgens naar. Als Bibb het dan heeft over 'remember you're walking up to heaven', kan ik niet anders dan het volledig met hem eens zijn.

Als het ook maar enigszins aardig weer is in Holland, verschijnt het bovenstaande beeld. Of, erger, groepjes mannen die inmiddels heel veel vrije tijd hebben, gestoken in Rabokleurige fietskostuums, wiens buiken meestal nog net niet de bidon raken, die volledige fietspaden voor zichzelf opeisen. De fietspaden op, de rijwiellanen in. Ja, in Holland moet je van fietsen houden. Dat is ook een van de dingen die we migranten als eerste leren. Blijft een grappig gezicht: volwassenen uit verre landen die net hebben leren fietsen en zich met overmoed in het Hollandse verkeer storten.
Ik heb er niks mee, met die fiets. Niet dat ik er nooit op zit. Voor een boodschapje, een bezoekje aan de zaterdagmarkt in ons mooie stadje, de Tai Chi of Chi Kungles, of in de mooie stad Amsterdam. Daar valt het overigens qua vriendelijke fietscultuur regelmatig vies tegen. Of dat gevolg is van de wet van de grote getallen of de nogal anarchistische houding van het gros van de fietsers in de hoofdstad, ik weet het niet.
Vroeger heb ik trouwens heel veel gefietst. Van mijn ouderlijk huis naar Buitenpost waar het Lauwerscollege staat. Iedere dag tien kilometer heen en tien kilometer terug. Dat vond ik bijna nooit erg. Alleen in de brugklas tijdens de heftige herfststormen van 1972 (wie weet het nog?) toen ik met voormalig klasgenoot Pieter richting Buitenpost fietste en een werkelijk enorme boom net voor Augustinusga ons de weg versperde. Dat was toch wel een dilemma, want school was voor ons plattelandsjongens toch wel een must. Spijbelen kwam pas na een paar jaar. Maar goed, om die boom konden we niet heen. En erover was ook geen optie. Dus dat werd een dagje herfstvrij.
Mijn ouders waren ook van de vakanties in de buurt, dus wij fietsten nog wel eens naar onze vakantiebestemming in Drente of Overijssel. Best mooie tochten, daar niet van. Maar heel veel plezier beleefde ik er toch niet aan, omdat het ergens als een verplichting voelde. En die had ik in die tijd elke weekdag al vanwege die middelbare school in Buitenpost. In huize Dotinga is dan ook geen herenfiets te vinden. Zonodig stap ik op de fiets van mijn vrouw.
Ik ben een wandelaar. Daar kun je natuurlijk ook van alles van zeggen. Hele hordes lopen, al dan niet gekleed in Human Nature outfit van ons aller ANWB, het Pieterpad, NS-dagtochten, het Zuiderzeepad, het Wadden- en Wierenpad of een van die andere uitgezette paden. Toen ons clubje van Wandelmannen voorstelde om niet meer in het buitenland, maar het Pieterpad te gaan lopen, was ik er eigenlijk al zo'n beetje klaar mee. Niet omdat ik dat jaren geleden al bijna helemaal heb gelopen. Maar omdat het dan toch een beetje op fietsen gaat lijken. In mooie kuddetjes achter elkaar aan in het weekend fietsen of lopen. Ontspannen mensen. En glimlachen. En heel hard roepen dat het zulk mooi weer is.
Nee hoor, geef mij maar een niet al te veel belopen pad en zo nu en dan een stevige regenbui. Dat is lopend ook veel beter te doen dan op de fiets. Net als wind trouwens.