Wat heeft deze foto met pepernoten te maken? Ik heb werkelijk geen idee, maar Google zetten dit beeld op de eerste pagina met resultaten toen ik 'pepernoten' intikte. Nu zullen er ongetwijfeld in de Gouden Eeuw boten geladen met peper op het IJ (toen nog Y) gevaren hebben, maar het lijkt me stug dat Google dat heeft meegenomen toen het de beelden bij mijn zoekterm verzamelde. Enfin, het bracht me op een spoor...
Er staan mensen op de bovenverdieping van de pont en dat zie je normaliter nooit (hoewel het qua drukte misschien wel een goed idee is - de ponten zijn nogal vol de laatste tijd). ik vind het wel een sympathiek beeld. Misschien staan er wel aan Sint Nicolaas gerelateerde figuren op de pont. Het is in ieder een van de ponten die naar Amsterdam-Noord varen. Dat stadsdeel is behoorlijk in opkomst en dat werd wel eens tijd.
Amsterdam-Noord heeft een wat lastige historie die hardnekkig aan het stadsdeel bleef kleven. Ooit werden de minder geaccepteerde delen van de Amsterdamse bevolking die kant op verordonneerd. En er is nog steeds een aantal buurten in Noord die - onterecht - een wat minder goede naam hebben. Maar sinds een paar jaar is dat sterk aan het veranderen. Het zou mij niets verbazen als binnen nu en tien jaar Noord enorm populair is. De creatieve voorhoede is er al neergestreken, zowel in groot als klein verband. En nu ook steeds met grote bedrijven de oversteek wagen, kan het alleen maar beter gaan. Shell zette er een paar jaar geleden een gloednieuw Researchcenter neer. Het HEMA-hoofdkantoor zit er. MTV toverde een voormalige scheepsbouwloods om tot multimediagebouw. Er komt steeds meer horeca. En je struikelt er tegenwoordig zowat over de zzp'ers die al dan niet in netwerkverband de mooiste projecten van de grond krijgen. Kunstenaars voorop.
De bereikbaarheid van het oude NDSM-terrein is met de komst van de tweede Coentunnel (in mei gaat ie open, dacht ik) ook veel beter. Bovendien combineert Amsterdam-Noord - van oudsher - bedrijvigheid met het volksheid. Niks grachtengordeldieren. Hier worden mouwen opgestroopt en gaat men aan het werk. Zo was het toen er nog schepen werden gebouwd en zo is het nu opnieuw.
En laten we het schitterende EYE-filmgebouw niet vergeten. Beetje duur, maar wat een allure... En nu speelt zich een deel van hun k(r)oningsfeest ook nog eens in Amsterdam-Noord af. Dat moet toch de droom van de Deelraadvoorzitter geweest zijn. Een klein hoeraatje voor de Deelraad Noord, mag dan ook wel wat mij betreft.
Eén ding wil ik nog noemen (voordat ik over die pepernoten begin): het uitzicht. Vanwege het uitzicht zou ik dolgraag aan de IJ-boulevard wonen. Uitkijken over de historische stad als je wakker wordt. Met de wijdsheid van het IJ daartussen.
Er zat altijd al aardig wat peper in Noord. In de jaren '80 mochten wij eens mee met Rinus en Manja. Beide communisten van de oude stempel. Geweldige mensen die misschien niet zo heel erg open stonden voor discussie over hun politieke overtuigingen, maar wel een stel met een hart van goud. We voeren in hun bijeengespaarde kruisertje over de Noordelijke wateren. En natuurlijk kwam het gesprek toch op politiek en samenleving. De stoom sloeg al snel van Rinus af. Onwrikbare standpunten, waar vind je ze nog. Ik denk met een warme glimlach terug aan die felle gesprekken op het Noord-Hollands kanaal. Het zou het geweest zijn als onze kersverse koning en zijn eega aan boord van deze peperboot waren geweest? Had hoe dan ook een prachtgesprek en dito beelden opgeleverd. Alleen al ter ere van deze twee verstokte communisten (en het verder ook best wel roodgekleurde boven-IJ stadsdeel) roep ik: Viva Noord!

Wat valt  op aan de foto hierboven? Op zich niet zo'n heel erg spannend plaatje in een niet enorm inspirerende omgeving. Toch werd ik geraakt door wat ik zag. Het viel me al uit de verte op dat deze twee vrouwen hand in hand liepen. Het leeftijdsverschil tussen de twee is groot; ik schat tussen de 50 en 60 jaar. Hoewel ik de vraag niet gesteld heb, vermoed ik dat het een oma en een kleindochter zijn. Wat ik prachtig vind is dat ze hand in hand lopen. Daarmee laten ze de hele wereld zien dat een band hebben. Dat ze van elkaar houden, mag je wel zeggen.
Toen ik ze passeerde ving ik een flard op van hun gesprek. Oma was haar levensverhaal aan het vertellen en ze was aanbeland bij haar tijd in Amsterdam-Oost. Meer heb ik niet meegekregen (Elbow zingt nu 'And I'm five years ago and 3000 miles away'). Maar ik schoot vol toen ik verder liep. Zo puur zie je 'van elkaar houden' niet zo vaak. En het deed me denken aan de periode dat mijn oma (beppe in het Fries) ziek was en ik net het huis uit was. In de weekenden leende ik dan zo nu en dan de auto van mijn ouders om in m'n eentje bij haar op bezoek te gaan. Ze was overigens niet mijn echte beppe - die was al overleden toen mijn vader zeventien was. Ik ben tijdens haar ziekte misschien maar twee of drie keer alleen bij haar geweest, maar die bezoekjes staan me nog heel goed bij. Het wordt minder moeilijk om afscheid te nemen als je daarvoor nog samen een gevoel van nabijheid hebt gehad.
Ik denk dat dat me ook zo raakte bij deze oma en kleindochter. Oma weet niet hoe lang ze nog heeft en de kleindochter beseft dat oma op een gegeven moment er niet meer zal zijn. Dat besef van vergankelijkheid, van sterfelijkheid maakt dat momenten zoals tijdens deze wandeling ook later nog gekoesterd worden.
Besef en betekenis zijn twee sleutelwoorden voor mij. Het besef dat alles wat je doet een effect heeft, iets teweegbrengt. En ik zou willen dat ieder mens beseft dat hij of zijn van grote betekenis kan zijn. Voor mensen dichtbij of verder weg. Wat je betekent voor een ander is bepalend voor wie je zelf bent.
Hieronder een mini-verslag van een van de deelnemende kinderen aan de Taaltrip Geschiedenis. Bij deze bedank ik jINC (en met name Franca) voor het toesturen. Die verslagen zijn goed voor een grote glimlach en een geweldig humeur.

Bovenstaande foto toont de redactie (anno 2011) van De Groene Amsterdammer - onafhankelijk sinds 1877. Afgelopen dinsdag mocht ik - alweer - een Taaltrip van jINC doen. Het was een bijzondere trip deze keer, omdat er een journaliste van De Groene (zo heet ie in de volksmond) mee liep: Irene van der Linde. We bleken erlkaar al eens eerder gezien te hebben, maar konden ons beide niet meer herinneren waar (maar terwijl ik dit schrijf komt het beeld langzaam bovendrijven). We deden de Taaltrip Geschiedenis en die begint in het Amsterdam Museum. Dat was ooit een weeshuis voor jongens en meisjes en dat spreekt zeer tot de verbeelding bij de kinderen uit groep 6.Het mooie van zo'n trip is dat je als begeleider heel veel hulp krijgt. Allereerst van de extra begeleider die er altijd bij is; vaak een ouder of de leerkracht. Maar de grootste hulpen zijn de kinderen zelf. Met hun aangeboren nieuwsgierigheid (en leer dat nooit af jongens en meisjes!) bestoken ze me de hele tocht lang met vragen van de meest uiteenlopende aard. Geweldig. Ik maak er een sport van om op elke vraag een antwoord te hebben en probeer zoveel mogelijk de kinderen zelf aan het denken te zetten. Ze weten vaak veel meer dan ze zelf in eerste instantie denken.
De grootste sport vind ik nog wel om de kinderen die wat stiller zijn uit hun tent te lokken. Zo was er dinsdag een jochie - nou ja de grootste van het groepje - die nauwelijks in ging op de vragen. In het begin laat ik dat meestal maar even; de kinderen moeten ook aan mij wennen. Maar na een klein uurtje vond ik het wel tijd om hem eens wat meer te betrekken. En zo waren we binnen de kortste keren verwikkeld in een gesprek over familie, een oom in Marokko, rijkdom, huisdieren (zangvogels, hagedissen) en nog veel meer. Prachtig.
Maar het mooiste moest nog komen. Irene stelde nogal wat vragen - vooral aan de kinderen. Ze had zichtbaar plezier in deze tocht door Amsterdam-Centrum en deed - toen we bij de Singel waren aanbeland - spontaan de suggestie om even naar de redactie van de Groene te lopen. Vlakbij. Nou, voor zo'n kans moet je alle ruimte maken. Dat ruikt naar avontuur. Dus zo gezegd en zo gedaan. We zijn met het hele gezelschap op alle verdiepingen van het pand geweest. De kinderen hebben gezien hoe het blad wordt opgemaakt, ze hebben even gesproken met de hoofdredacteur, rondgekeken op de reactie-afdeling en natuurlijk allemaal een Groene mee naar huis genomen.
Zo kreeg de Taaltrip ineens een nog veel taliger dimensie. Het mooiste was dat een van de meisjes ook nog journaliste wilde worden. Ze had ook een paar scherpe vragen voor de medewerkers van De Groene.
Zo hadden we een ochtend die de kinderen niet snel zullen vergeten. Ik ben benieuwd wat ze in de klas allemaal vertellen over hun avontuur. En ik wil Irene bedanken voor haar spontane suggestie. Zulke invallen maken zorgen voor veel vrolijkheid en avontuur. En dat brengt een glimlach op ieders gezicht.
Tot slot nog dit: Irene van der Linde schreef twee prachtige boeken over Europa: Het einde van Europa - ontmoetingen langs de nieuwe Oostgrens en Het veer van Istanbul - ontmoetingen langs de Bosporus. Aanraders. Als groot liefhebber van non-fictie en fotografie heb ik ervan gesmuld. Net als van deze bijzondere Taaltrip.

Gisteren mocht ik er weer één doen: een Taaltrip van jINC. Met vijf kinderen en een begeleidster een avontuurlijke tocht door Schiphol. We hebben alle belangrijke plekken zo ongeveer gehad. Met als hoogtepunt de Fokker 100 die op het panoramadek staat en waar je in kunt. Die twee uurtjes zijn vitamine voor hart, ziel en humeur. De kinderen (uit groep zes) komen al aan met het avontuur in hun ogen. Allen al het feit dat het een tripje is, maakt het leuk. Bovendien staat er een vreemde meneer of mevrouw te wachten die als een soort van expeditieleider/ster het avontuur in goede banen leidt. Jippie!
De kinderen geven je meteen ook de eretitel meester of juf. En al ben je dat helemaal niet, voor die twee uurtjes voelt dat wel even heel erg goed. Als de groepjes zijn ingedeeld begint meteen ook het vragenvuur. Geweldig die nieuwsgierigheid en vooral ook het uitgangspunt dat je als expeditieleider echt wel alles zult weten. Zelf maak ik er een sport van om op werkelijk elke vraag een antwoord te geven. Zo gaat mijn eigen fantasie - als mijn kennis en levenservaring tekort schieten, en dat gebeurt nogal eens - ook lekker aan de gang.
Een van de opdrachten die de kinderen krijgen is om een toerist (een van de woorden die ze leren. De kinderen vinken om beurten het nieuwe woord af dat ze hebben geleerd) te gaan interviewen. Altijd spannend op Schiphol, want de kans is groot dat je een buitenlander aanspreekt. En dan wordt het extra leuk. Dan heb je later thuis ook echt een verhaal te vertellen. Nadia en Yoesef gingen als eersten op zoek. Ze liepen al een seconde of dertig achter een lange meneer aan waarvan ik dacht dat het een echte Nederlander was. Ineens draaide hij zich om, want hij had de kinderen al bemerkt. Met een grote smile vroeg hij wat de kinderen wilden. In het Engels. Dus stelden de kinderen hun vragen ook in het Engels. Schitterend. De man bleek uit Spanje te komen en was onderweg naar een bekende groothandel in food.. En het was duidelijk te zien dat hij genoot van het korte interview. Ik denk dat hij een groot deel van de dag nog teruggedacht heeft aan dat moment op de luchthaven.
Het volgende duo had een wat oudere Finse man te pakken. Ook hier hadden de kinderen gewoon weer het lef om in het Engels hun vragen te stellen. De man bleek bij een ferrymaatschappij te werken die veerdiensten tussen Zweden en Finland onderhoudt. In Nederland hadden ze connecties met een soortgelijke onderneming. Hij vertelde daar nog wat meer over en sloot af met een mini-lesje Fins. De kinderen leerden razendsnel de woorden alsjeblieft en dankjewel in het Fins. En de ferryman liep daarna met een grote glimlach richting uitgang.
Wat ik vooral prachtig vond om te zien, was het ontwapenende effect van de kinderen. Het enthousiasme, de overtuiging en vooral het vertrouwen waarmee ze deze zakenreizigers tegemoet traden. Het geloof dat het goed zou gaan en dat mensen ze graag te woord zouden staan en hun verhaal wilden delen. Magnifiek. Hoe komt het toch dat zoveel volwassenen dat kwijtraken. Ik zou zeggen: als we een fractie daarvan terug weten te brengen in de samenleving, in onze harten en zielen, ziet de wereld er heel anders uit.

Niet zo lang geleden had ik een spannende conversatie met mijn goede vriendin S. Het ging over zoenen. Niet dat wij plannen in die richting hadden - we laten het bij de mediterrane zoenen van het begroetings- en afscheidsritueel. Nee, het gesprek ging over de amicaliteit tussen mannen in de landen rondom de Middellandse Zee. En nog wel wat zuidelijker ook, trouwens. Daar en in een groot deel van de Arabische wereld is het heel normaal dat mannen elkaar zoenen als begroeting. Gewoon, een gezonde pakkerd op de linker- en rechterwang. Heel soms zie je dat trouwens ook wel eens op t.v. En Benneton (ook Méditerraan, want Italiaans) heeft in 2011 een opzienbarende campagne gemaakt rondom zoenende religieuze en wereldleiders.
Dat brengt me op de volgende vraag: welke mannelijke vrienden zoen je wel en welke niet? En je vader, geef je die drie zoenen als je hem ziet (of zag). Ik doe dat wel en vind het een mooi gebaar. Er zit iets in van liefde, respect en vooral ook nabijheid. In die laatste begrip zit waarschijnlijk ook het onderscheid in de vrienden die je wel en niet zoent. Sommige van mijn vrienden zouden het heel raar vinden als ik dat ineens bij hen zou gaan doen. Terwijl anderen het juist weer heel vreemd zouden vinden als ik dat niet zou doen. Raarrrr zou goede vriend Kees zeggen (die ik dan weer niet zoen - zou ik zelf ook heel raarrrr vinden).
Wat is het verschil? Een deel daarvan ligt wat verder in het verleden. Ik kan me herinneren dat het begin jaren '80 bon ton werd om je mannelijke vrienden met een paar zoenen te begroeten. Kwam dat doordat er in de jaren daarvoor - het hippietijdperk en daarna - veel jongeren richting Arabische wereld gingen? Hebben ze toen die gewoonte overgenomen en vervolgens in het wat killere klimaat van Noordelijk Europa als verzachtend ritueel willen introduceren? Misschien zaten we hier als verstokte Calvinisten toch nog wat met het enorme naijleffect van de Judaskus.
Hoe het ook zij, ik vind het een mooie begroeting. Zeker als het net even iets meer is als de luchtkusjes die je in bepaalde kringen nogal eens ziet. Dat zijn alleen maar symboolzoenen die iets proberen te zeggen, maar dat eigenlijk vooral niet doen. Alleen vorm.
Wat mij betreft mogen we dus wel wat Noord-Afrikaanse - noem het Méditterane gewoontes overnemen. En dat hoeven we dan niet alleen te beperken tot mannen die elkaar hallo en gedag zoenen. Qua gastvrijheid, verhalen vertellen, vriendelijkheid en hulpvaardigheid kunnen we in allerlei opzichten ook nog veel leren van deze culturen. Om maar eens een paar onderwerpen te noemen. Om over het eten nog maar te zwijgen (ik herinner me nog de smaak van de tajine met citroenkip in een klein Algerijns restaurant ergens in de Drôme). Kortom, smaken mogen enorm verschillen; als je niet het lef hebt om zo nu en dan iets nieuws te proeven, kom je nooit vooruit. Dus verras je goede vrienden - als je denkt dat het kan...