Hoe dat komt? Vandaag zijn er veel familieleden. Vaders, moeders, broers en zussen. Hier en daar een neef en een nicht. Twee kleine kinderen; de één een baby nog, de ander een schattig meisje van misschien anderhalf. Raar dat zij allemaal hier zijn en toch ook weer niet. Aan de picknicktafels schuiven de families bij elkaar. Het krijgt meteen iets intiems. Je voelt dat deze mensen bij elkaar horen en daardoor valt meteen ook een groot deel van de stress weg die vaak zo voelbaar is in deze omgeving.
De medewerkster die de ouderbegeleiding doet heet iedereen welkom en introduceert Jaap en mij. Ik vertel kort iets over het project en hoe de jongens die meededen zich echt hebben ingezet voor hun poster. De prachtige teksten die ze hebben gemaakt. Hun poses voor de foto's die ons een blik in hun hart gunnen. In wie ze echt zijn, zonder façade.
Alle posters zitten afzonderlijk in een koker. Wie dat wil, mag zijn poster aan het hele publiek laten zien. Degenen die dat aandurven krijgen spontaan applaus van alle aanwezigen.
Het mag gezegd: de posters zijn schitterend. Zwartwit foto's die indrukwekkend zijn door hun oprechtheid. Teksten die je even meenemen in de leefwereld van deze jongeren. In hun teleurstellingen, de fouten die ze maakten en de gevolgen die ze ondervinden. Schuld, schaamte, boosheid en ook begrip. De een volstaat met een afkorting, de ander heeft in een rap-achtige tekst de ellende van zich afgeschreven. En de naam van elke jongere staat centraal in een mooi logo waarmee de poster is 'ondertekend'. Met dank aan vormgever Wouter.
Wij kennen de verhalen van deze jongens niet. Dat is ook niet nodig. We zien tijdens de workshop hoe ze erbij zitten. Al vrij snel weten Jaap en ik wie er iets van wil maken en wie niet. We duwen en trekken, maar we dwingen niet. Een beetje druk uitoefenen mag, maar wie echt niet wil hoeft geen poster te maken. Wel vertellen we wat ze dan missen op die 'uitdeeldag'.
We zorgen ervoor dat elke jongere een foto en een tekst heeft waar hij over 5 of 10 jaar ook nog blij mee is. Dat is eigenlijk het allerbelangrijkste. Dat je je realiseert dat je toen bezig was met iets moois, iets goeds voor en over jezelf te maken. Hoe diep je ook in de shit zat.
Wat deze dag zo bijzonder maakt is de trots in de ogen van de jongeren als ze zichzelf afgebeeld zien. Jaap maakt geen foto's; hij legt de ziel bloot van wie gefotografeerd wordt. Er spreekt hoop uit. En dat voelt elke jongere. Het mooist is nog de trots waarmee ze de poster aan hun familie laten zien. Die is onvergetelijk. Die geeft ook hoop. En dat is goed. Want iedereen dat elk van deze jongens op een dag terugkeert in de samenleving. De professionals die met ze werken helpen hen om dat stapsgewijs en weloverwogen te doen. Daar verdienen ze respect voor. Veel meer dan ze nu vaak krijgen.
Jaap en ik weten inmiddels hoe lastig het kan zijn. En hoe mooi ook, als je ziet dat een jongere zelf gaat inzien wat zijn drijfveren zijn. En hoe hij die ook een andere, betere richting kan geven. Als je dat kunt heet je in het bedrijfsleven 'verandermanager' of 'change consultant'. Wat mij betreft zijn de mensen die zich dag in dag uit inzetten in de jji's - en de jeugdzorg - de beste change managers die we in dit land hebben. En ik ben trots dat ik met samen met een paar van deze veranderprofessionals jaarlijks een aantal jongeren mag helpen om zichzelf een spiegel voor te houden. Keep up the good work!