Woorden als heafoarke en groppe zullen de meeste niet-Friezen niks zeggen. Als jongetje van het Fryske plattelân ken ik niet alleen de betekenis van deze woorden, maar kan ik ook uit eigen ervaring over hun werking vertellen. De heafoarke is een hooivork en het spreek voor zichzelf waarvoor die werd gebruikt. Juist, om hooi op te tassen. Op de wagen of op de hooiberg. De groppe is de grup, de goot die in ouderwetse stallen achter de koeien liep. Daarin werd de stront opgevangen. Aan het eind van de grup was een gat waarachter de gierkelder zich bevond.
Toen ik een jaar of acht was en van Garijp naar Drogeham verhuisde vond ik al snel een vriendje - laten we hem Hylke noemen. Zijn vader was boerenknecht - zo mocht je dat toen nog noemen. Wij speelden graag op de boerderij, maar moesten als wederdienst wel eens bijspringen. Bijvoorbeeld stront ruimen.
Koeien schijten niet altijd keurig in de grup. Een beetje afleiding (een vervelende bromvlieg, praatje met de buurvrouw) is al genoeg om de koers van de straal (ja koeienpoep komt in een straal) te wijzigen. En dan komt de stront naast de grup. Het is belangrijk om dat binnen niet al te lange tijd te verwijderen. Anders droogt het op en koekt het vast, of de koeien gaan erin staan met het gevaar op infecties en andere nare dingen aan hun poten.
Stront ruimen is een kwestie van eerst de grup legen door de stront in de gierkelder te schuiven (door dat eerdergenoemde gat). Daarna moeten de resten buiten de grup verwijderd worden. Dat is een kwestie van scheppen. In een kruiwagen (kroade) en die leegkieperen op de mestvaalt. Al met al ben je daar als jongetje van acht, negen jaar wel een middag mee zoet. Het mooiste komt aan het eind. De grup is leeg, de stront is weg en dan mag je, gewoon met je blote handen vers stro strooien achter de koeien. Als dat klaar is ziet het er weer pico bello uit. Tot de eerste koe...
Stront noem je tegenwoordig shit. Eejj, ruim je shit op man. Niemand ontkomt eraan om regelmatig z'n shit op te ruimen. De stinkende zaakjes in je leven. De viezigheidjes en de vuiligheidjes in je relatie, je vriendschappen, op je werk. Sommigen hebben daar een kruiwagen voor nodig, anderen schuiven hun giertank langzaam maar zeker vol. Maar hoe je het ook regelt, het moet een keer geleegd. Anders gaat het steeds meer stinken. En op een gegeven is het zoveel dat je er zelf tot je knieën in staat. Heel ongezond.
Dat stront ruimen heeft nog een bijkomend prettig effect. Stront uit de gierkelder is mest voor het land. En het mag misschien raar en een beetje vies klinken, maar de shit uit je eigen leven opruimen, is voeding voor jezelf en voor degenen met wie je die shit had. Stront ruimen, dat zouden meer mensen moeten doen.
Toen ik een jaar of acht was en van Garijp naar Drogeham verhuisde vond ik al snel een vriendje - laten we hem Hylke noemen. Zijn vader was boerenknecht - zo mocht je dat toen nog noemen. Wij speelden graag op de boerderij, maar moesten als wederdienst wel eens bijspringen. Bijvoorbeeld stront ruimen.
Koeien schijten niet altijd keurig in de grup. Een beetje afleiding (een vervelende bromvlieg, praatje met de buurvrouw) is al genoeg om de koers van de straal (ja koeienpoep komt in een straal) te wijzigen. En dan komt de stront naast de grup. Het is belangrijk om dat binnen niet al te lange tijd te verwijderen. Anders droogt het op en koekt het vast, of de koeien gaan erin staan met het gevaar op infecties en andere nare dingen aan hun poten.
Stront ruimen is een kwestie van eerst de grup legen door de stront in de gierkelder te schuiven (door dat eerdergenoemde gat). Daarna moeten de resten buiten de grup verwijderd worden. Dat is een kwestie van scheppen. In een kruiwagen (kroade) en die leegkieperen op de mestvaalt. Al met al ben je daar als jongetje van acht, negen jaar wel een middag mee zoet. Het mooiste komt aan het eind. De grup is leeg, de stront is weg en dan mag je, gewoon met je blote handen vers stro strooien achter de koeien. Als dat klaar is ziet het er weer pico bello uit. Tot de eerste koe...
Stront noem je tegenwoordig shit. Eejj, ruim je shit op man. Niemand ontkomt eraan om regelmatig z'n shit op te ruimen. De stinkende zaakjes in je leven. De viezigheidjes en de vuiligheidjes in je relatie, je vriendschappen, op je werk. Sommigen hebben daar een kruiwagen voor nodig, anderen schuiven hun giertank langzaam maar zeker vol. Maar hoe je het ook regelt, het moet een keer geleegd. Anders gaat het steeds meer stinken. En op een gegeven is het zoveel dat je er zelf tot je knieën in staat. Heel ongezond.
Dat stront ruimen heeft nog een bijkomend prettig effect. Stront uit de gierkelder is mest voor het land. En het mag misschien raar en een beetje vies klinken, maar de shit uit je eigen leven opruimen, is voeding voor jezelf en voor degenen met wie je die shit had. Stront ruimen, dat zouden meer mensen moeten doen.
RSS Feed
