Vandaag kwam ik op Facebook een post tegen met een quote van de Dalai Lama over onderwijs. Dit zegt hij: 'We have to think and see how we can fundamentally change our education system so that we can train people to develop warm-heartedness early on in order to create a healthier society. I don’t mean we need to change the whole system, just improve it. We need to encourage an understanding that inner peace comes from relying on human values like, love, compassion, tolerance and honesty, and that peace in the world relies on individuals finding inner peace.'
Zijn uitspraak is mij uit het hart gegrepen. Ik ben al lang zeer ver-ont-waardigd over de stand van het onderwijs in Nederland. Laat me, voordat ik daarover verder schrijf, het begrip verontwaardiging even goed uitleggen. Dat is namelijk precies waarover de Dalai Lama schrijft. Het onderwijs in Nederland is - op een paar mooie uitzonderingen na - ontdaan van waarden. Een hele batterij elkaar opvolgende Ministers van Onderwijs heeft het bestaan om - ondanks uitvoerige debatten en beleidsstukken over normen en waarden - de allerbelangrijkste waarden uit het onderwijs te slopen. Hun inspanningen zullen ongetwijfeld merendeels goedbedoeld zijn geweest, maar de resultaten ervan zijn nogal dramatisch.
Wat filosofischer gezegd kun je je afvragen wat de staat van een land is (dan kun je zo zeggen, en ook andersom en dan betekent het ineens iets heel anders) als het zo met haar toekomst omgaat... Wanneer beleidsmakers leven vanuit het besef dat alles wel beter zal worden als je het maar bij elkaar harkt. Groot is beter want dan kun je meer. Nou, vergeet het maar. Ik zou zeggen: klein is beter, want dan ken je elkaar. Een oud Afrikaans gezegde is er klip en klaar over: 'It takes a village to raise a child'. Dus geen stad. En al zeker geen megalomane ROC of Inholland of UvA/HvA. Hillary Clinton leende het gezegde voor haar boek over de invloed van anderen dan gezinsleden op kinderen.
Wat ik een van de meest verschikkelijke ontwikkeling vind in het huidige onderwijs, is dat er op zo ongeveer elk kind dat een fractie anders lijkt te zijn dan de rest (en wat is dan normaal?) een label krijgt. Het aantal kinderen met ADHD is stormachtig toegenomen en begrijp me goed, een deel van hen zal terecht zijn gediagnosticeerd en dat is natuurlijk goed. Maar ik heb met stijgende verbazing geluisterd naar het verhaal van een vader met een kind in de bovenbouw van de basisschool dat tegen wat moeilijkheden aanloopt. Hij zei letterlijk - en laat ik daarbij meteen vermelden dat deze bekende een universitair opgeleide bedrijfskundige is: 'Na vijf minuten kon ik geen touw meer vastknopen aan het verhaal van de onderwijzeres. Gelukkig zat er een remedial teacher bij die mij kon uitleggen waarover ze sprak en wat al die termen betekenden'.
Onderwijs, beste lezers, gaat om het prikkelen van nieuwsgierigheid. Het aanzetten tot vragen, tot zo veel mogelijk hoe's, waaroms, waartoe's, waarvoors enzovoorts. Probeer dat maar eens voor elkaar te krijgen in een klas van dertig tot vijfendertig kinderen. Die kom je, net als pakweg 40, 50 jaar geleden, op de meeste basisscholen en scholen voor vervolgonderwijs weer tegen.
Gelukkig zijn er ook mensen die tegen de stroom in roeien en/of de gaten vullen die het reguliere onderwijs laat vallen. Heleen Terwijn van IMC Weekendschool; de mensen van JINC met bijvoorbeeld Dymph Vroegh (die ook de Weekendschool goed kent); de mensen van de Weekendacademie, Patrick Straatman (die ik via Tai Chi ken) die met een aantal gelijkgestemden een alternatieve school opricht, bijna alle medewerkers van scholen voor speciaal onderwijs in buiten de justitiële jeugdinrichtingen en gesloten jeugdzorg en vele, vele anderen. Iedereen die zelf kinderen heeft, zou het moeten weten: als je ze iets wilt leren, moet je samen dingen gaan doen, ontdekken. Een boot bouwen bijvoorbeeld zoals ze in het Sarah Reed Children's Center doen. Kunst kijken. Koekjes bakken (en dan vooral zelf niet teveel doen). Ach, iedereen kan het verzinnen. Zo moeilijk is het niet. De menselijke waarden die daarin zitten - liefde, compassie, tolerantie en eerlijkheid - moeten terug in het onderwijs. En snel ook. Of dat kan? Jazeker. Ik zie het aan de workshops die ik mag geven in een justitiële jeugdinrichting. Respect verdien je door die waarden uit te stralen, door vanuit zulke waarden te werken. Dan voel je je waardevol, wat ook je verhaal of je historie is. En hoe dat moet, daarover wissel ik graag eens van gedachten. Met mensen in en rond het onderwijs en de (justitiële) jeugdzorg. En natuurlijk ook met de Minister van Onderwijs.
Zijn uitspraak is mij uit het hart gegrepen. Ik ben al lang zeer ver-ont-waardigd over de stand van het onderwijs in Nederland. Laat me, voordat ik daarover verder schrijf, het begrip verontwaardiging even goed uitleggen. Dat is namelijk precies waarover de Dalai Lama schrijft. Het onderwijs in Nederland is - op een paar mooie uitzonderingen na - ontdaan van waarden. Een hele batterij elkaar opvolgende Ministers van Onderwijs heeft het bestaan om - ondanks uitvoerige debatten en beleidsstukken over normen en waarden - de allerbelangrijkste waarden uit het onderwijs te slopen. Hun inspanningen zullen ongetwijfeld merendeels goedbedoeld zijn geweest, maar de resultaten ervan zijn nogal dramatisch.
Wat filosofischer gezegd kun je je afvragen wat de staat van een land is (dan kun je zo zeggen, en ook andersom en dan betekent het ineens iets heel anders) als het zo met haar toekomst omgaat... Wanneer beleidsmakers leven vanuit het besef dat alles wel beter zal worden als je het maar bij elkaar harkt. Groot is beter want dan kun je meer. Nou, vergeet het maar. Ik zou zeggen: klein is beter, want dan ken je elkaar. Een oud Afrikaans gezegde is er klip en klaar over: 'It takes a village to raise a child'. Dus geen stad. En al zeker geen megalomane ROC of Inholland of UvA/HvA. Hillary Clinton leende het gezegde voor haar boek over de invloed van anderen dan gezinsleden op kinderen.
Wat ik een van de meest verschikkelijke ontwikkeling vind in het huidige onderwijs, is dat er op zo ongeveer elk kind dat een fractie anders lijkt te zijn dan de rest (en wat is dan normaal?) een label krijgt. Het aantal kinderen met ADHD is stormachtig toegenomen en begrijp me goed, een deel van hen zal terecht zijn gediagnosticeerd en dat is natuurlijk goed. Maar ik heb met stijgende verbazing geluisterd naar het verhaal van een vader met een kind in de bovenbouw van de basisschool dat tegen wat moeilijkheden aanloopt. Hij zei letterlijk - en laat ik daarbij meteen vermelden dat deze bekende een universitair opgeleide bedrijfskundige is: 'Na vijf minuten kon ik geen touw meer vastknopen aan het verhaal van de onderwijzeres. Gelukkig zat er een remedial teacher bij die mij kon uitleggen waarover ze sprak en wat al die termen betekenden'.
Onderwijs, beste lezers, gaat om het prikkelen van nieuwsgierigheid. Het aanzetten tot vragen, tot zo veel mogelijk hoe's, waaroms, waartoe's, waarvoors enzovoorts. Probeer dat maar eens voor elkaar te krijgen in een klas van dertig tot vijfendertig kinderen. Die kom je, net als pakweg 40, 50 jaar geleden, op de meeste basisscholen en scholen voor vervolgonderwijs weer tegen.
Gelukkig zijn er ook mensen die tegen de stroom in roeien en/of de gaten vullen die het reguliere onderwijs laat vallen. Heleen Terwijn van IMC Weekendschool; de mensen van JINC met bijvoorbeeld Dymph Vroegh (die ook de Weekendschool goed kent); de mensen van de Weekendacademie, Patrick Straatman (die ik via Tai Chi ken) die met een aantal gelijkgestemden een alternatieve school opricht, bijna alle medewerkers van scholen voor speciaal onderwijs in buiten de justitiële jeugdinrichtingen en gesloten jeugdzorg en vele, vele anderen. Iedereen die zelf kinderen heeft, zou het moeten weten: als je ze iets wilt leren, moet je samen dingen gaan doen, ontdekken. Een boot bouwen bijvoorbeeld zoals ze in het Sarah Reed Children's Center doen. Kunst kijken. Koekjes bakken (en dan vooral zelf niet teveel doen). Ach, iedereen kan het verzinnen. Zo moeilijk is het niet. De menselijke waarden die daarin zitten - liefde, compassie, tolerantie en eerlijkheid - moeten terug in het onderwijs. En snel ook. Of dat kan? Jazeker. Ik zie het aan de workshops die ik mag geven in een justitiële jeugdinrichting. Respect verdien je door die waarden uit te stralen, door vanuit zulke waarden te werken. Dan voel je je waardevol, wat ook je verhaal of je historie is. En hoe dat moet, daarover wissel ik graag eens van gedachten. Met mensen in en rond het onderwijs en de (justitiële) jeugdzorg. En natuurlijk ook met de Minister van Onderwijs.
RSS Feed
