Loslaten is moeilijker dan vasthouden

Geef een klein kind een mooie ballon en deze stelling wordt direct bewezen. Vasthouden zit er vroeg in bij ons. Het wordt er dan ook al van jongsaf aan in gehamerd. Als je goede resultaten behaalt op school, klinkt het 'je bent op de goede weg, hou het vast'. Zijn je sportscores goed: doorgaan op dezelfde lijn. Blink je uit in wiskunde: niet versagen! Ben je een kunstenaar in de dop: vooral doorgaan.
Toch leert het leven je in toenemende mate als je ouder wordt, dat loslaten een - vergeef met de woordspeling - onlosmakelijk deel uitmaakt van groeien, van ontwikkeling. Onze dochters bijvoorbeeld hebben we deze zomer enorm moeten loslaten. De een zit met vriend in Indonesië; de ander met een vriendin op Gran Canaria. Natuurlijk hebben we contact via de moderne communicatiemiddelen, maar toch - ze zijn (erg) ver weg. 
Vorige week zaten we ook middenin zo'n proces van loslaten zonder omkeerbaarheid. Het  afscheid van een goede vriendin in het prachtige kerkje van Oostzaan. Het loslaten - in dit geval voor de laatste reis; deze vriendin reisde erg veel, veelal naar Afrika - is dan onontkoombaar en onomkeerbaar. Het wordt met rituelen en verhalen omkleed, waardoor het niet alleen draaglijk wordt, maar ook schoonheid krijgt. 
Laten we een sprongetje maken. Naar de tijd waarin we leven. Recessie. Economische crisis. Dat gaat eigenlijk ook over niets anders dan loslaten. Van verwachtingen. Van zekerheden. Van uitgestippelde paden en ingecalculeerde loopbaanstappen. Het schijnt dat zelfs de beter gesitueerden inmiddels met enige regelmaat aankloppen bij de schuldsanering.
Veel mensen hebben het in deze tijden niet makkelijk. Heel soms voel ik zelfs een piepkleine steek van jaloezie ten opzichte van al die vrienden met een reguliere baan en dus een vast inkomen. Hoewel ook voor hen geldt dat de zekerheden van pakweg tien, vijftien jaar geleden zijn verdampt. Als bijvoorbeeld het vak CKV zou verdwijnen zit een aantal van onze vrienden met een levensgroot vraagstuk. Gelukkig is dat niet gebeurd (wat mij betreft zou dat vak trouwens een veel groter aandeel moeten hebben in het onderwijs - maar daar kom ik nog wel eens op terug).
Loslaten is goed. Zoals je als kersverse ouders je prille kind vol vertrouwen in de handen van je vader of moeder of goede vriend of vriendin legt, zo mag er in het algemeen ook wel wat meer overgave komen. De periode waarin we nu zitten dwingt ons daar regelmatig toe. Wat mij betreft moeten we dat koesteren. Op de schaal van wat er echt belangrijk is, zijn de meeste dingen die we willen vasthouden namelijk echt niet zo heel eg belangrijk. Zeker nu ook steeds vaker uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat materie eigenlijk niet bestaat en dat alles aan alles verbonden. 
En dat is dan wat mij betreft een troostende gedachte: als alles en iedereen aan elkaar verbonden is kun je makkelijker loslaten. Je bent verbonden en daar kun je - hoe je het ook wendt of keert - niet van loskomen.