Je zou ontaarden ook heel anders kunnen vertalen. Stel nou dat het als nieuwe betekenis zou krijgen losmaken van het aardse, niet langer gehecht zijn aan het materiële. Dan zouden hele groepen mensen maar wat graag ontaard zijn. Want het besef dat er meer is dan wat je hier op aarde om je heen ziet, ervaart en verzamelt leeft - gelukkig - bij heel veel mensen.
Als je jezelf wilt ontaarden gaat het er allereerst om dat je beseft dat wat je bent en wat je hebt compleet vergankelijk is. We are spiritual beings having a human experience. Onze belevenissen als mens zijn voorbijgaand. Hoe mooi we ze ook op papier, film, doek, in geheugen, op schermen, waar of hoe dan ook vastleggen. Vasthouden kunnen we niets, ook al lijkt dat vaak wel zo. Wat overigens niet wegneemt dat juist in het vastleggen - op welke manier en in welke vorm dan ook - het spirituele naar voren kan komen. Alle kunstvormen kunnen prachtig begeistert zijn. Vraag het maar aan de kunstenaar: niets zo bijzonder als het moment waarop volledig in spirit bent. Anders gezegd: dan ben je ontaard. En nee, dat heeft niets te maken met entartete kunst.
Integendeel. Het wordt tijd dat meer mensen gaan ontaarden. Dat meer mensen in het besef gaan leven dat er veel meer is dan het aardse. Dat ze zich meer gaan losmaken van het materiële. En dat ze langzaam maar zeker het inzicht gaan krijgen dat allerlei inheemse volken ons proberen te geven: we maken deel uit van iets dat veel groter is dan ons eigen individuutje.
Sterker, we móeten ontaarden, willen we het hier draaglijk houden. Willen het mooi en goed hebben met elkaar. Daarvoor is het besef van collectiviteit essentieel. We zijn allen één. En dat kun je voelen. Vraag het maar aan de Cheyenne of de Maori; aan de monniken in Tibet of de Quichua in Peru. Of aan mensen die een bijna-dood-ervaring hebben gehad.
Er zijn talloze manieren om dat op gang te brengen. Je hoeft er niet per se bijna dood voor te gaan. Maar het effect is steeds hetzelfde: je voelt, je ervaart, je gaat inzien dat je deel uitmaakt van iets veel groters, veelomvattenders, sterkers, universelers dan je ooit had kunnen verzinnen. Voor de mensen die het hebben meegemaakt is het een levensveranderende ervaring. Ze zijn ontaard. Ze zijn al even overgegaan in iets anders. Daarna is niets ooit nog hetzelfde. Het inzicht dat je dan krijgt heeft eeuwigheidswaarde. je waardeert het leven meer; je gaat vaker het goede en de schoonheid in mensen zien. Daarmee en daardoor word je zelf ook meer en mooier gezien. Nee, een beetje ontaarden is helemaal zo gek nog niet.