Hoe meer je weet, hoe minder je weet

Hoe weet een bevruchte eicel dat hij/zij een jongetje/meisje gaat worden? Hoe kan het dat de poot van een salamander gewoon weer aangroeit? Hoe weten de blaadjes van een bloem dat ze zich naar de zon moeten richten? Wat maakt boomwortels zo sterk dat ze door asfalt heen groeien? Waarom is een op de zeven golven groter dan de andere zes? Hoe kan het dat zoveel mensen inspiratie zoeken, maar dat het nog nooit in een potje gevangen is?
Gisteren werd ik 52. Het is maar een leeftijd, een bedenksel dat een soort van logica heeft omdat we ooit afgesproken hebben dat we de jaren tellen. Met die keuze werd tijd ineens belangrijk en dus ook de tijd van leven. Maar tijd is niks. Net als inspiratie. De tijd verstrijkt. Inspiratie komt. En gaat. Zo hebben we duizenden woorden - concepten zou je kunnen zeggen - voor allerlei zaken die niet tastbaar zijn, maar wel bestaan. Ja zou ook kunnen beweren dat taal onze grootste handicap is. Met woorden proberen we voortdurend, dag in dag uit, uur na uur, gesprek na gesprek, discussie na discussie, huilbui na lachbui en andersom, betekenis te geven aan ons bestaan. En geloof me, na 52 jaar weet ik dat taal behelpen is. Woorden kunnen veel meer verhullen dan lichaamstaal. Ik kijk en luister vaak liever dan dat ik praat.
Ik ben geen wetenschapper en er zijn wel eens periodes geweest dat ik dat bijzonder jammer vond. Veel weten kan heel fijn zijn. Je kunt over allerlei onderwerpen meepraten en echt iets zinnigs en daar vaak ook nog woorden voor gebruiken die niet iedereen snapt. Wanneer het was, weet ik niet precies meer, maar op een dag wist ik  dat die manier van communiceren niet de mijne is. Politici zijn samen met heel veel wetenschappers de kampioenen versluierend taalgebruik. Lastig hoor, want de meeste mensen weten dan echt niet meer waarover zij het hebben. En dat is jammer, want het zou best wel eens heel interessant voor die mensen kunnen zijn.
Wat ik wel een mooie ontwikkeling vind is dat er ook in de wetenschap langzaamaan het besef begint te komen - bij een select aantal wetenschappers overigens - dat naarmate je meer weet, je meer onderzoekt, je meer ontdekt en je meer het idee begint te krijgen dat je het eindelijk volledig hebt doorgrondt, dat er dan meteen daarna weer heel veel meer vragen beginnen te rijzen. Prachtig natuurlijk. Dat voedt onze aangeboren nieuwsgierigheid en wil om het te weten. Zo staan al enkele jaren bij een groeiend aantal wetenschappers - en echt niet de eersten de besten - de drie wetten van Newton op losse schroeven. Er zijn domweg te veel redenen om aan nemen dat er veel meer is dan wat er volgende de klassieke mechanica zou moeten zijn. Dat - en de uiterst verwarrende vondsten van het deeltjesonderzoek door CERN levert heel veel vraagtekens op.
Als je het even van de andere kant bekijkt is het misschien ook wel veel spannender om steeds minder te weten. Als we er nou eens van uitgaan dat hoe meer je weet, hoe minder je weet, houdt dat gewoon in dat er naarmate je ouder wordt, steeds meer valt te ontdekken. Dat je daar dan steeds minder tijd voor zult hebben, dat is dan een gegeven waar je mee moet leren leven. Ik zou zeggen: begin vandaag nog aan die ontdekkingstocht. Wie weet wa