Met de hand schrijven heeft een prettige traagheid. Het geeft het denken diepgang. Wie met de hand schrijft vertrouwt woorden toe aan het papier en dat is heel andere beleving dan letters typen op een scherm (wat ik nu doe). Als je iemand een kaartje stuurt, bijvoorbeeld omdat een naaste is overleden, schrijf je dat met de hand. Daar kan echt geen Greetz tegenop. Tenminste, ik denk dat de meeste mensen dat nog steeds zo doen.
Een handschrift brengt je dichterbij iemand - hoe beroerd zo'n handschrift ook is (het mijne is een prima voorbeeld). Ik kan me ook niet voorstellen dat een dichter de woorden op het scherm tot leven roept. Juist iemand die poëzie schept, moet woorden wegen, constructies overwegen en de kunst van het weglaten tot in de puntjes (jaja) beheersen. Gedichten wil je duiden - als lezer - dus ga je tijdens het lezen automatisch ook overwegen en invullen. Poëzie vraagt traagheid van lezen. Probeer het maar eens met een van de prachtige gedichten van Ingrid Jonker.
Traagheid is de vijand van de oppervlakkigheid. We hebben in deze razendsnelle wereld bewegingen nodig die ons afremmen, die ons dwingen om stil te staan (en niet voorbij te gaan) aan wat we teweegbrengen. Alleen dal daarom zou ik alle basisscholen die iPads in het onderwijs integreren, ernstig aanraden om ook de vulpen weer in te voeren. En de makers van de CITO-toetsen zou ik willen vragen om het verhaal en het opstel weer op te nemen. En ja, ik begrijp heel goed dat die lastiger te beoordelen zijn (en zeker niet geautomatiseerd) dan de ABCD'tjes van de multiple choice. Maar wat heeft meer waarde: een getal dat bepaalt naar welk type vervolgonderwijs je mag gaan of het prikkelen van de fantasie en de nieuwsgierigheid. Albert Einstein was er heel duidelijk over: 'Imagination is more important than knowledge'. Dus geef kinderen de instrumenten voor een ontdekkingsreis: een vulpen, een potlood en een missie. En lees als leerkracht of minister ter inspiratie nog even 'De Tao van Poeh.'