Domweg gelukkig

Domweg gelukkig... in de Dapperstraat, denken negen van de tien lezers nu. Dichter J.C. Bloem schreef het mooi op, maar we wisten het natuurlijk al lang: het geluk is met de dommen. En die uitspraak zet het begrip 'domheid' ineens in een heel ander daglicht. Want ja, wie wil er nou dom zijn? En ja, wie wil er nou geen geluk? Zou het echt zo zijn dat je voor een fijne dosis geluk over een gezonde portie domheid moet beschikken? Het lastige is dat we bij beide begrippen best wel een beeld hebben. Sterker, bij die begrippen heeft iedereen wel een emotie. Want wie heeft zich nooit ontzettend dom gevoeld (en dan heb ik het niet over scenes die zich nog wel eens in het onderwijs afspelen)? En ik neem ook aan dat iedereen zich wel een moment van diepgevoeld geluk kan herinneren.
Geluk en domheid hebben een haat-liefdeverhouding ben ik bang. Het gezegde 'geluk is met de dommen' impliceert dat die domheid een basisvoorwaarde voor dat geluk is. Tja... Het klopt soms wel met wat je om je heen ziet. Geluk is gelukkig niet discriminatoir. Je kunt het ook nergens kopen, huren of lenen - hoewel sommige clubs en mensen wel die indruk wekken. De manier waarop sommige leiders hun geloofsovertuiging interpreteren bijvoorbeeld. Gelukkig heet het fenomeen niet voor niks 'geloof'. En dat doe je wel. Of niet.
Als je 'geluk is met de dommen' omdraait zou je het volgende krijgen: ongeluk is met de slimmerikken. Dat is ineens een heel ander perspectief. Als dat ook waar zou zijn (wat overigens niet zo is, denk ik - je kunt zoiets niet klakkeloos omdraaien) zou het meer intellectuele deel van onze bevolking zich wel eens op het achterhoofd mogen krabben. Maar laten we 'domheid' eens anders interpreteren. Mensen die naïef zijn worden nog wel eens voor dom versleten. Naïviteit leunt dus tegen domheid aan. Maar naïviteit staat ook voor 'open staan'. Voor je laten verrassen door wat er gebeurt of wat je ziet of meemaakt. Naïviteit betekent 'zijn als een kind'. Het komt van het Franse naïf en dat betekent kinderlijk, eenvoudig, ongevaarlijk. En dat is bepaald niet kinderachtig. Sterker, het zou ieder mens beslist goed doen om regelmatig (en misschien wel altijd) naïef te zijn.
Naïviteit brengt ons terug naar onze oorsprong, naar de staat van zijn die we hadden toen we klein waren. 'Toen was geluk nog heel gewoon', want er was alleen maar het moment van het nu. Als volwassenen zijn we dat grotendeels kwijtgeraakt, dat leven in het nu. Ik denk dan ook dat we collectief wat dommer moeten worden. Dat we bereid moeten zijn om het verstand wat vaker op een laag pitje te zetten zodat het kind in ons weer eens wat mag zeggen. Want iedereen, werkelijk iedereen is ooit naïef geweest. Minister-president of vrachtwagenchauffeur, juridische powerwoman of toiletjuffrouw. Doe weer eens lekker dom. Geef dat kind in je lekker de ruimte. Daar word je zelf heel gelukkig van. En hoogstwaarschijnlijk anderen ook.