Dichterbij
voor Willem Marcelis


Wat als we het begrip 'oud'
nou eens gewoon afschaffen
we noemen het van nu af aan
'dichterbij'
dichterbij jezelf
dichterbij de ervaring
dichterbij de herinnering
dichterbij het kind
dichterbij het spelen
dichterbij de muziek
en bij het dansen
dichterbij de woorden
en dichterbij de stilte
dichterbij de schoonheid
en dichterbij het stralen
dichterbij de kleinheid
dichterbij het dralen
dichterbij de herfst
dichterbij de winter
maar vooral
dichterbij de warmte
dichterbij de waarheid
want dichterbij het doodgaan
wint de liefde vaak aan kracht
kom dichterbij
ja nog dichterbij
en dan ben je
op een gegeven moment
zo dichtbij
dat je oplost
in de eeuwigheid

Gedichten voor kinderen die gevlucht zijn. 'Weg', 'Jas' en 'Woorden' zijn gepubliceerd in het boek 'Wie ben jij/Nieuwkomers op school' van uitgeverij Pica met prachtige foto's van Jaap Stahlie en schitterende vormgeving van Gabriëlle van Vilsteren. Dit project deden we met IMC Weekendschool. De lessen ontwikkelde ik samen met Anouk Tijnagel. Meer info hier.)

Weg

Ik heb een gedicht
voor je geschreven
Het heet 'weg'

Een weg
gaat van A naar B
Dat kun je zien

Dan ben je onder - weg
Niet dat je dan 
onder de weg ligt

Onder de weg ligt het land
Het land waar je dan bent
Nu is dat Nederland

Jij ben ook weg
Niet een weg
Maar weg

Weg uit het land 
waar je de weg kende
De weg van huis
naar school
De weg naar
je vriend of vriendin

En die zijn ook weg
Ze zijn niet hier
Misschien nog daar
Of onderweg

Ik heb een gedicht 
voor je geschreven
Het heet 'hier'
Van mij hoef je
nooit meer weg.


Woorden

Ik weet je spreekt mijn taal niet
Voor jouw woorden staat een hek
Ik kan je niet begrijpen
Maar ik wil graag in gesprek
Want ik zie al aan je ogen
Je wilt meedoen met ons spel
Lekker spelen, rennen, springen
Dat kun je gelukkig wel

Mag ik dan iets aan je zeggen
je bent welkom in ons land
Jij hoeft niks uit te leggen
Ik pak gewoon je hand
Ik laat het je wel zien
Hier is ook gewoon een school
Een klas met juf of meester
Deuren, ramen, plein met goal

Meisjes die best lief zijn 
en natuurlijk soms ook boos
Jongens die heel stoer doen
beetje indruk maken - kansloos
Je hebt mama's, papa's; opa's, oma's
neven, nichtjes; broertjes, zussen
Daar zitten de allerliefste, mooiste
Maar ook nare en gemene tussen

Leer mij jouw woorden 
dan leer ik jou die van mij
Elk woord dat je leert
Brengt je dichterbij mij
Als we samen kunnen praten
Dan zijn we beide blij


Jas

Ik heb een jas
En daarin kan ik wonen
Niet dat ik dacht
Dat het ooit mijn huis zou zijn

Ik heb een jas
En daarin moet ik lopen
Niet dat ik wist
Dat het ooit mijn vriend zou zijn

Ik heb een jas
En daaraan wordt getrokken
Niet dat ik wist
Dat ik daar niet mocht zijn

Ik heb een jas
En daar móet ik nu in wonen
Niet dat ik droomde
Dat ik de kou niet voelde

Ik heb een jas
Die moet ik nodig wassen
Dat ik het zelf niet zag
Hoeveel modder van die landen er nog op zat

Ik heb een jas
Die hangt nu aan een haakje
Dat mijn vader maakte aan
De kapstok in ons nieuwe huis

Ik heb een jas
Die barst van de verhalen
Misschien, heel misschien
Mag mijn jas ooit nog mee terug

Naar mijn verre eigen thuis


Hoop

Mijn vader heeft hoop
zegt hij
op een nieuwe toekomst
Ik snap niet wat hij bedoelt
Hoe kan een toekomst nou nieuw zijn?
die is er toch gewoon
een keer

En daarna is ie meteen weer weg
dan is het geen toekomst meer
maar nu
Nu 
Dat is nu, en nu en nu
Dat gaat maar door

Nu ben ik hier 
met mijn vader
gelukkig maar
Anders was ik nu alleen

Mijn vader heeft hoop
huilt hij
dat mijn moeder en mijn zusjes
ook gaan komen
Nu zijn ze er nog niet
In de toekomst wel

Is dat dan hoop?
En kan de toekomst echt iets brengen?
Ik bedoel
dat doet een vliegtuig toch
of een boot, ook goed

Soms wil ik mijn vader wakker schudden
Hou op met hopen
ga lopen!
Ga wat doen
Regel iets

Ik hou niet van hoop
Ik hou van mijn moeder
en van mijn zusjes

Laat die toekomst maar snel komen.


Vogel

Mijn moeder is een vogeltje
Een heel dood vogeltje
Ik heb haar in een kistje gestopt
Kruisje erop, aarde erop
Weg vogeltje, dag vogeltje

Mijn moeder is een vogeltje
Ik hoor haar vaak nog zingen
Dwars door die kist
Dwars doordie aarde
Dwars door alles heen

Mijn moeder is een vogeltje
Een vogeltje dat je nooit vergeet
Soms wou ik 
Dat ik kon vliegen net als zij

Dwars door kist en aarde heen
Dan kon ik haar nog even ruiken
Voelen
Nog één keer haar lieve 
Kuikentje zijn


Zee

Zee is dood
Kan dood honger hebben?
Zee beweegt
Beeft met holle ogen
Gapende golven
Kwade kille kuilen
Waar woont mijn zusje nu?
En mijn vader?

Zee is groot
Diep en doem en dom
Zee doet grom
Schreeuwt: zusje, vader kom!

Zee is blauw
Zee is groen
Nooit zal ik weten
Wat mijn zusje en mijn vader
Diep daaronder doen

voice-over corporate film Hoogheemraadschap Delfland

Daar waar het land het water raakt
Daar zijn wij boven onszelf uitgestegen

De overwinningsroes telkens
helaas van korte duur
want storm en ijs en regen
laten zich door onze hand niet dwingen

Desondanks overmeesteren we 
steeds vaker en vaker de golven
Wij verstaan de kunst  - geboren
uit de wil tot droge voeten

Wat ons bedreigt willen we doorgronden
Elk druppel, elke korrel, elke vlaag
van water, van weer, van meer en zee 
van strand en kades en kust en duinen

Laat het maar beuken
Kom maar met bakken
Probeer ons maar uit
Dat maakt ons slimmer 

We laten ons niet leiden
door het wassende water
We beheersen de risico’s

Maar weer geeft geen ruimte
Voor keiharde garanties

Water te veel, water te weinig
Bij stormvloed en onheil
Als de dreiging gaat groeien
Het volk zich belaagd voelt 
Dan zijn wij paraat

Klaar om waar nodig te keren 
te leiden en sturen en stutten en stuiten

Dat is onze trots, onze kracht, onze passie
Wij grijpen in met respect voor alles wat ons omringt
En dat doen we met liefde voor u en voor jou

Hoogheemraadschap Delfland, droge voeten en schoon water

We worden oud

Voor Wilbert (30/3/1962 - 8/11/2013) - lettertype Opens Sans, 13 punts, interlinie 1,2

Thuis heb ik een foto van een oud echtpaar
Ze wandelen op de lange parklaan
die van het Louvre naar de Champs Elysées voert
Ze houden elkaar stevig vast, lopen langzaam
Beide in een lange jas - het voorjaar duurt nog even
Is het leven lief voor ze geweest
Vraag je je af - en kwamen hun dromen uit

Ik denk aan groene zeep, aan melkbussen
die in een sloot worden schoongespoeld
Ik zie een rivier die oneindig lijkt te stromen
een pont die mensen met elkaar verbindt
Als ik me omdraai, kijk ik óok vooruit
Wordt het hier donker, dan wordt het elders licht

Leven is net als lettergrepen
los zijn ze niets, maar aan elkaar geregen...
met woorden vangen we illusies en herinneringen
met beelden halen we zwartwit-denken onderuit
ogen lezen iedereen

Waar jij nu bent is overal
En alles tegelijkertijd
Magisch moet het zijn en zalig voelend
Het veld rimpelt even, daar ben je dan

Wij komen ook - even geduld alstublieft
maar als tijd niet meer bestaat 
is nu ook straks en toen en ooit een keer

Nooit gedacht dat Sipke de hond
jou nog zou overleven

Worden we oud?

Dat dat dan


Een jonge moeder die zachtjes tegen een kinderwagen praat
Een herfststorm die een minuscule paarse string van een waslijn rukt
Een rechterbil in een roze legging die pront over een stoelrand hangt
Een ingedeukte bumper met witte vegen van de veroorzaker
Een aftandse piano die kreunt onder een melancholieke melodie
Een potlood dat zacht zoevend de dood een gezicht geeft

Een monumentale meeuw die een verbaasd kind brodeloos maakt
Een vader die de hand van zijn voor altijd verdwaalde vader vasthoudt
Een paraplu in een afvalbak die weigert zich afgedankt te voelen
De restanten van een bokbier waarin zich toch echt een kikker aftekent
Het hart dat van jou is en van mij maar dat ik nooit helemaal zal hebben

De eerste keer een dochter loslaten op haar fiets zonder zijwieltjes
De ontdekking dat de wereld net zo groot is als hij klein is
Dat en dan alles opnieuw leren en weer geboren worden

Vergeet het maar
En dat dat dan de essentie is

Voor Anne Stanneveld


Verschil

Jij ligt daar dood te gaan
Is het erg? Nou
En of er dan iets anders
Komt, daar waar je gaat

Het daar is niet hier
En niet nu
Het daar is straks

Nu ben je dood aan het gaan
Tot je daar bent
Dat is het verschil
Nu

Het wordt nooit meer hetzelfde

De dag

Het begon toen de regen nadacht
Over wiens hoofd het meest
Open stond voor de ontvangst

Het was toen de tijd bevroor
Dat het voetpad naar de wolken neeg
En de warme wind het gillen
van de tram het zwijgen oplegde

Zo liep het toen het lopen
Zichzelf opnieuw uitvond
En het richtingsgevoel
In het zieleleven van een zwanenpaar
Blikte

Aldus viel deze dag over
Alle andere heen
En bedekte ze met een vertelling
Die zich voortdurend wil herhalen

De dag dat ik je zag

Voor het bestijgen
Bij de abdicatie-aankondiging; voor de moeder van het vaderland

Lieve jongen doe je oogjes zachtjes toe
Mama gaat iets voor je zingen
Wij noemen het: onze zwanezang
Nee, huil maar niet mijn winterkoninkje

Je droomde al zo lang nacht na nacht na nacht
Met je prinsesje zo warm zo bloedig haar vader
Hoe vaak heb je niet al het kroongevoel gedacht
Het hermelijn gehangen het schrijden geoefend
De majestueuze blik gearmd aan kersverse koningin

Voor de troon geen rede slechts een familiaire kwestie
Zo bestijgt een paardenmeisje van een temperamentvol continent
Met jou mijn poppedijntje dondersteentje de goudbeplakte zetel
Geniet met al je meisjes draag het deksel houdt het hoofd
Wij Beatrix hebben gezien hoe jij prins een koning werd

Voor jou mijn schattebout sneuvelt het kabinet
Daarna volgt ras je eerste bordesmoment
Ambassadeurs worden een voor een vervangen
Nieuwe geloofsbrieven garanderen banketten en diners

Ach lieverd, de Dam vier mei ingehouden koninklijk
defilé’s parades klokken luiden koren delen treurnis en geluk
Niets zal ooit nog zijn zoals het was onschuldig
Geen onbezonnen bier meer geen vastgoedescapades
Geen waterprins meer geen olympisch oranjegehos

Iedereen wil van je houden wil je onkreukbaar en dichtbij
Naakt nu voor je volk, toe ga spreken
Aarzel niet wees oprecht rechtvaardig
Dit is het land het zijn deze mensen alles allemaal
Bossen en rivieren, zee en polders, dijken kerken kathedralen
In winter zomer herfst de lente deze bodem deze harten

Deze koppen deze handen dit werken en dit slapen
Het denken doen het toeslaan en het dralen
Het gekanker de discussies de preken en het cabaret
Alle talen alle spraakgebreken
alle reuma, kanker hoest en heel het liefdesleven
Dat alles alles alles is van jou zit in je bloed

Dus slaap maar diep rust maar goed
Wij weten hoe het zal gaan voelen
Een hart kan een heel volk bevatten
Slaap zacht nu wij zingen voor de koning


© 2013 - melle dotinga

Requiem voor de bankbaarheid
voor Herman Wijffels (ten tijde van de nationalisatie van SNS Bank)

Was het niet een Duitse burgemeester
Boeren zagen kansen en hoe werden die verguld
Terwijl hun ganzen waakzaam gakten
Tot ook hun kelen werden volgepropt met zilverlingen
De tijd van samen van mannenbroeders van sterke schouders samen oogsten
Nu likken we wonden van weleer
Wat het had kunnen zijn is het nooit geworden de vrouwenhand was bankenloos
Als kool - en weer is daar de boerenparallel
Torens welgevormd megalomaan de hemel in
- de ganzen gakken -
Drassige bodems vreten palen aan
Machtige mannen zien graag nederigheid
De ego's werden goed gevuld met vele grote nullen
Stulpjes werden aangeschaft om tot het eind te resideren
Zelfs wie verkloot mag rijk zich rekenen
Ook wanneer de ruggen van het gepeupel drommen
- de ganzen gakken -
Jaren geleden sprak een agrariër nog wel eens van bankbaarheid
Bedrijf gered monden gevuld kippen op stok ganzen gestild
Trekker gedieseld maaier vergraasd geschilderde schuren melk gekoeld koeien gerust
De kleuren zijn veranderd het is stil op het land
De merries van Icesave, van Lehman, van Madoff, van Fortis
Paardenbiefstuk, parels voor de curatoren
- de ganzen gakken -
Das Kapitaal is uitgewoond moe van misère
Maar help pecunia moet rollen moet voort moet verder
Het credo nationaliseren binnenharken belasting betalen schulden halen
Ach eonomietje arm overeindgehouden draaisysteempje je bent zo aan je slaapje toe
Moegestreden teveel geleden zoveel vermeden weggesneden met recht en reden
Waar moet je heen met onder je arm die bankenziel?
- de ganzen gakken -
Een bank vraagt een park met verliefde stellen
Een bank vraagt zitvlak lichtjes schurend zachtjes strelend
Een bank vraagt mensen dieren licht en donker
Een bank vraagt verhalen van troost en liefde van hartstocht boosheid overgave
Een bank vraagt delen wil vermenigvuldigen wil meer wil mooier wil alles wel vertellen
Een bank is voor alles van alles en van iedereen
- wie hoort de ganzen -

Op een dag weet je het
een ego dat is een jas
je trekt hem uit
bekijkt hem eens
herkent de vlekken
dat ene scheurtje
kraag met een randje
zak met kleingeld
klef dropje

Hup in de kledingzak
Weg ermee

Zonder ego
sta je open
voor alles

Op een dag
trekt iemand een nieuwe
oude jas aan
en voelt zich ineens
een ander mens