Grappig woord - ontmaskeren. Zowel in het Frans, als het Duits en Engels is het bijna hetzelfde qua schrijfwijze en helemaal hetzelfde qua betekenis. Arracher le masque à quelqu'un - iemand het masker afrukken. Er zijn dagen dat ik het graag zou doen. Maar velen onder ons hebben dat liever niet. 'Oh please no, don't throw of my mask!'
Ontmaskeren heeft altijd iets mysterieus. Dat heeft natuurlijk te maken met het fenomeen masker. Maar misschien ook wel omdat je dit woord associeert met misdaad. Het lijkt erop dat wanneer je iemand ontmaskert, je haar of zijn echte persoonlijkheid ziet. Wat overigens in de meeste gevallen niet zo is. Want wie leeft er nou echt helemaal, voor 100% maskerloos?
Toch zou het prachtig zijn als we onszelf wat meer zouden ontmaskeren. Als we wat echter, wat meer onszelf zouden worden. Dat is misschien niet altijd prettig voor de mensen om je heen, voor de collega's, voor je vriendengroep of voor je familie. Maar probeer je maar eens voor te stellen hoe het zou zijn wanneer mensen - bijvoorbeeld in politiek of bedrijfsleven - hun ware gezicht zouden tonen. Wanneer ze zouden zeggen wat ze echt vinden - hoe lelijk of onaardig, bozig, verdrietig, gefrustreerd, vriendelijk of lief of grappig dat ook maar zou zijn.
Maar ja, dat masker hebben we niet voor niets opgezet. Het levert ons veel op. Of - en dat is ook heel begrijpelijk - het maakt het leven leefbaar, behapbaar, veilig. Daar komt bij dat we al van jongsaf aan leren dat het soms beter is om niet te zeggen en niet te tonen wat we echt vinden. (Gerard van Maasakkers heeft daar een prachtig liedje over: 'Bloemen zijn rood'.)
Toch loont het om jezelf langzaam maar zeker te ontmaskeren. Om geen status te ontlenen aan wat anderen van je te verwachten, maar vooral te leven naar wat je van jezelf verwacht. Naar wat echt bij jou past. Toegegeven, dat zal niet altijd even makkelijk zijn. Het zal wel eens een confrontatie of een teleurstelling opleveren. Maar de kans is levensgroot dat het je veel meer oplevert dan dat het je kost. Plezier. Avontuur. Inspiratie. Mensen die spontaan naar je lachen. Een geweldig gesprek met een kind. Een spontane ontmoeting op straat of in de supermarkt. Genieten van bijna niets. En soms een diepgevoeld geluksmoment. Omdat er niets meer in de weg staat van jou en wat je beleeft.

Wij leven met z'n allen in een ernstig verbale samenleving. Wie goed gebekt is, is vrijwel direct in het voordeel in een maatschappij waar vooral de woorden die iemand uitspreekt worden beoordeeld, veroordeeld of gewaardeerd. Al jaren bevindt het begrijpend lezen in het onderwijs zich op een hellend vlak. Het komt er dus op neer dat onze kinderen en onze jongeren steeds minder goed snappen wat ze lezen. En als je al niet begrijpt wat je leest - wat over het algemeen in een lager tempo gaat dan spreken - kun je dan wel goed begrijpen wat er gezegd wordt?
Zou het niet eens tijd worden dat we wat minder lullen en wat meer zeggen? Dat we ook in onze verbale communicatie wat traagheid brengen? Wat meer overweging en wat minder mening? Wat meer twijfel en vragen en wat minder krachttermen? Een beschaving toont haar gezicht vooral via de taal en je zou je kunnen afvragen of ons lagelandengezicht er de laatste jaren mooier op wordt.
Daarom hou ik hier een pleidooi om jezelf meer te gaan ontlullen. Om woorden te wegen voordat je de woorden gaat zeggen. Om de verbale primaire reacties achterwege te laten omdat die nou eenmaal vooral - vanwege hun leeftijd en ontwikkelingsfase - thuishoren bij peuters en kleuters. Het goede is ook dat met jezelf ontlullen automatisch ook het luisteren veel meer ruimte krijgt. En wie luistert leert. Het zou toch een prachtige stap; wat zeg ik: sprong vooruit zijn als we dat meer gaan doen. De tijd nemen om onze oren en daarmee ons hart wat meer open te zetten. 
Jezelf ontlullen vraagt zelfdiscipline. De wereld waarin we leven lijkt steeds meer (reactie)snelheid​ te vragen. Het digitale leven is vluchtig en kan heel gemakkelijk leiden tot oppervlakkigheid. Het lijkt al snel goed genoeg. Maar onder de snelle respons ligt nog een heel gebied wat we maar zelden aanboren. En laat dat nou net het terrein zijn dat ons echt vooruithelpt. Dat ons dieper, soms zelfs diepgaand inzicht verschaft. In plaats van instant oplossingen. 
Dus wees wat minder verbaal. Kies voor wat meer verhaal. Door jezelf te ontlullen. Door wat minder woorden en wat meer stiltes. Door niet alle ruimte te vullen, maar die gewoon lekker zo te laten. Je zult zien dat die zich vult met dieper weten, met helderder inzichten en met meer wijsheid. 

nHet leven besmet ons. Voortdurend. Met van alles. In het groot en in in het klein. Vaak. Minder vaak. Maar het gebeurt iedereen. Meningen kunnen ons besmetten. De liefde kan het doen. En de haat net zo goed. De woede. Maar ook de compassie. Een hartverwarmend gebaar. Onze zelfkritiek. De blik van een voorbijganger. Het oordeel van je partner. Van een leraar. Van een rechter. Of van een politicus.
Besmet raken is onontkoombaar. En in veel gevallen is het ook goed. En mooi. Het brengt je verder. Of zorgt er juist voor dat je even pas op de plaats maakt. Stil staat bij wat er met je gebeurt. Of bij de vraag waarom er juist niets met je gebeurt. 
De groten van deze aarde brachten grote veranderingen teweeg doordat ze besmet raakten. Met een overtuiging. Een inzicht. Een visie op hoe onrecht de wereld uit geholpen kon worden. Een idee over hoe je mensen meer met elkaar in verbinding brengt. Of met de aarde. Het universum. Hun verleden. 
Natuurlijk, er zijn ook duizenden voorbeelden van slechte besmettingen. Het is niet zo moeilijk om virussen in de vorm van ideeën op mensen los te laten. Als je ze een beetje goed verpakt, worden ze makkelijk opgepakt. Al helemaal als er dan ook nog een groep aan wordt gekoppeld die de schuld van iets of liever alles is. Zulke virussen grijpen maar al te gemakkelijk om zich heen. Mensen raken maar al te graag besmet met simplificatie en overdrijving. Dat smoort het eigen kritische denkvermogen.
Maar jezelf ontsmetten, hoe doe je dat dan? Er zijn nou eenmaal geen pompjes waarmee je verkeerde ideeën wegwast. Er zijn geen simpele middeltjes die het kritisch denkvermogen verdubbelen. Dus jezelf ontsmetten is iets dat je zelf moet doen. Moeilijk is het niet. Iedereen die tot tien kan tellen, kan het. 
Jezelf ontsmetten begint met luisteren. Heel goed luisteren. Wat hoor je echt? En wat hoor je bij jezelf? Hoe klinkt het en hoe is de weerklank bij jou? Wil je hier echt mee besmet raken? Word je er blij van? Geeft het je energie? Wil je er anderen graag over vertellen? In mee laten delen? Geeft het je een gevoel van verbondenheid? Weekt het je los van de dagelijkse beslommeringen? Maakt het iets in je los dat je het gevoel dat je boven jezelf kunt uitstijgen? Dat je iets kunt betekenen?
Als het antwoord op zulke vragen 'ja', dan zijn het topbesmettingen. Die moet je omarmen. Die brengen jou en meestal ook anderen verder. En als je intuïtief een 'nee' voelt, ga er dan niet in mee. Wat je aanvoelt, klopt. En als je ernaar luistert, leer je het verschil tussen goed en slechte besmettingen herkennen. Daar heb je je hele leven wat aan.
Jezelf ontsmetten. Luisteren. Tot tien tellen voordat je antwoordt. Of een mening deelt. Vragen stellen. Durven twijfelen. Je eigen plan trekken. Jouw koers volgen. Leren zien wat de volgende stap is. Toelaten. Loslaten. Op je gevoel durven afgaan. Snappen dat het soms mistig is, maar dat die mist ook weer optrekt. En dat de kans groot is dat je dan een prachtig nieuw landschap ziet. Die kans hoe je nooit meer te missen als je jezelf durft te ontsmetten.

Er zijn zoveel dingen waarvoor we onszelf bewust of onbewust straffen. Niet goed genoeg zijn. Niet genoeg je best hebben gedaan. Te weinig ambitie. Teveel ambitie. Te meegaand zijn. Te star zijn. Onaardig zijn. Te aardig zijn. Honderden, duizenden beelden die we van onszelf hebben. Semi-transparantie doeken met beelden die we over onszelf heen draperen. Zodat de echte ik, het echte zelf maar niet te zien is.
We geselen onszelf met de imago's die we van onszelf maken. Elke indruk geeft een afdruk. Meer of minder blijvend. En meestal met een onprettige afdronk. Want mag dat eigenlijk: blij zijn met jezelf? Mag je vinden dat je een goed en mooi mens bent? En als je dan eindelijk zo ver bent dat je dat tegen jezelf durft te zeggen, durf je dat dan ook aan ander te zeggen? Of uit te stralen? Of in praktijk te brengen? Voor je 't weet ben je te vol van jezelf. Nou dat kan dus niet. Echt onmogelijk. Je kunt hoogstens te vol zijn van het beeld dat je van jezelf wilt overbrengen. En vervolgens bijzonder teleurgesteld raken als mensen daar niet blij mee zijn. Weer een leuke reden om jezelf te straffen.
Het goede nieuws is: je mag jezelf ontstraffen. Dat slechte zelfbeeld is nergens voor nodig. Tuurlijk, het zal een reden en een achtergrond hebben. Begrijpelijk. Maar je hoeft er niet koste wat koste aan vast te houden. Je verliest namelijk niets als je jezelf ontstraft. Je hebt er alleen maar bij te winnen.
Begin met een eenvoudige oefening: zie eens wat je allemaal al goed doet. Maak er voor mijn part een lijstje van. Vul dat elke dag aan. Je zult zien dat het veel langer wordt dat je ooit had gedacht. Lees het lijstje elke dag hardop. Dat ben jij. Zo ben jij. Zo goed. Zo vriendelijk. Zo meelevend. Zo... nou ja, vul zelf maar verder in aan de hand van je lijstje.
Hoe vaker je op deze manier naar jezelf kijkt, hoe meer je jezelf ontstraft. En hoe leuker je wordt als mens. Want als je je eigen goede kanten leert zien, ga je ook die van de anderen zien. En misschien durf je het op een gegeven moment ook wel tegen die ander te zeggen. Wat zij goed doet. Hoe grappig ze is. Dat hij zo vriendelijk is. En kan luisteren.
Jezelf ontstraffen maakt de wereld een beetje mooier. Het leert je accepteren. En loslaten. En schoonheid waarderen. En daar smachten we diep van binnen vaak naar. Allemaal. 

Hoe ziet je leven eruit als je bevangen bent door angst en vrees? Mensen met angststoornissen - en daar zijn er nogal wat van - kunnen je er alles over vertellen. Hoe het is om niet over straat te durven. Hoe het voelt om niet onder de mensen te willen komen. Hoe je verstijft als je het gevoel krijgt dat je niet mag falen. En hoe je leven kan worden bepaald doordat je diep, diep van binnen steeds bang bent dat je weer verlaten wordt. 
Het merendeel van die mensen leert, vaak met hulp, omgaan met die angsten. Want waar ze ook vandaan komen, wat ook hun historie, uiteindelijk zijn het gevoelens waar je in veel gevallen mee om kunt leren gaan. Je kunt jezelf ontvrezen en daarmee wordt je leven een stuk aangenamer. Je krijgt zelf weer de touwtjes in handen.
Maar jezelf ontvrezen kan nog heel wat stappen verder gaan. Je kunt langzaam maar zeker leren zien dat er eigenlijk bijna niets is om echt bang voor te zijn. Je kunt jezelf afhelpen van het idee dat wanneer je maar zoveel mogelijk controle hebt, het allemaal wel goed zal gaan. Tja, controle. Als je er wat langer over nadenkt is er werkelijk maar bijzonder weinig waar je echt controle over hebt. Iedereen die kinderen heeft, zal dit vast beamen.
Niet dat je nooit bang mag zijn. Angst is goed. Tenminste als die angst een reden heeft. Een logische oorzaak. En het helpt je als je die angst in de ogen kunt zien. Als je beseft dat je bang bent, maar je niet door die angst laat bepalen. Je observeert jezelf. Je staat naast je eigen persoontje en je concludeert 'bang'. Als je er zo mee omgaat, kun je die angst een plek geven. Ermee omgaan. Omdat je 'm snapt. Kunt plaatsen.
Jezelf ontvrezen begint niet met een ontkenning, maar juist met acceptatie. Van het feit dat je angst voelt. Dat je bevreesd bent voor iets. En dat dat okay is. Zodra je dat ervaart, ontstaat er al ruimte. Het mag. Het is niet gek. En de meeste dingen in je lijf gaan gewoon door. Je hart klopt nog steeds. Je ademt. Je kunt je spieren aanspannen en ontspannen. Je denkt. Je knippert me je ogen. Ok, misschien wat zweet in je handen. Een beetje slap ben je misschien ook. En ineens voel je dat het minder wordt. De angst krimpt. En zelf groei je weer een beetje. 
Jezelf ontvrezen begint met jezelf lezen zou je kunnen zeggen. Daar kun je veel van leren. Over jezelf. Over anderen. En over de wereld waarin we leven. 

Zou dat kunnen? Al het slechte uit jezelf halen en gewoon ergens in een grote afvalbak dumpen? Dat je als het ware je mond heel ver open doet, met je linkerarm heel diep naar binnen reikt en dan gewoon kunt voelen wat er allemaal slecht is. Ik stel me zo voor dat het glibberig is, lauwwarm, soms nog een beetje beweegt en ook maar moeilijk los komt. Maar als je genoeg blijft wroeten, wringen, rukken, trekken en draaien - dan lukt het. 
Sta je daar met al het slechte dat je ooit in je had in je handen. Je kijkt er eens naar. Je draait het eens rond, laat het bijna uit je handen glippen. En dan? Dan ben je bijna een beetje teleurgesteld. Is dat het nou? Is dat nou al die narigheid die ik in me heb? Meer niet? 
Je laat nog eens een stevige boer - misschien komt er een klein restje mee en dan kieper je de hele slechte mikmak hop in de afvalbak. Opgelucht en een paar kilo lichter loop je verder. Zo, vanaf dit moment ben je een en al goedheid. Kan niet anders. Olé en laat het leven nu maar komen.
Tja, zo zit het leven dus niet in elkaar. Zonder slechtheid geen goedheid. Zonder zwart geen wit. En zonder Yin geen Yang. Klinkt misschien idioot, maar we hebben het nodig, dat slechte. Alleen al omdat we dan ook kunnen ontslechten. En dat is een heel proces. Duurt je leven lang en zo tegen het einde kun je nog steeds niet zeggen dat je het helemaal beheerst. 
Maar je kunt wel een heel eind komen. 
Hoe doe je dat dan, jezelf ontslechten? Als ik er een handleiding voor had, zou ik die direct online zetten. Kijk, er zijn talloze handleidingen - koran, bijbel, tao te ching, baghavad ghita en alle interpretaties van die geschriften - maar die zijn allemaal nogal multi-interpretabel. Lastig, lastig. Komt een hoop ellende uit voort. En ook heel veel goeds en dat zijn dan de mensen die begrijpen dat het geschrift dat zij omarmen hoogstens een richting geeft; helpt om over het leven na te denken en vooral ook gaat over hoe je in alles liefde kunt zien. 
Als ik aan een soort van handleiding denk die helpt om jezelf te ontslechten, zu daar in hele grote letters L-I-E-F-D-E op staan. De liefde die je kunt voelen. Diepe liefde die je vertelt dat alles de moeite waard is. Die je boosheid in een fractie van een seconde doet wegsmelten. Die alle twijfel wegneemt. Die het weten, de kennis wel honderdduizend keer overstijgt. Die liefde.
Als je dat boek, dat geschrift, die handleiding openslaat zie je niks. Lege pagina's. Honderden achter elkaar. Maar als je heel goed kijkt, zul je zien dat iedere pagina zich langzaam vult. Met jouw verhaal. Met de momenten waarop je die liefde voelde. Met de keren dat je die liefde deelde. De pagina's laten je zien wat er gezegd werd toen je hart sprak. 
De handleiding voor jezelf ontslechten is het misschien wel het enige boek dat alleen maar terugkijkt. Dat zich alleen maar vult met pure liefdesmomenten. Met nabijheid en he verbonden voelen. Dat legt het vast. 
Het zou natuurlijk het allermooiste zijn als iedereen die hoogstpersoonlijke handleiding met ieder ander kon delen. Ter inspiratie. En vooral om die liefde steeds opnieuw te voelen. Want hoe verstopt die bij sommigen ook is, die liefde zit in ieder van ons. Hoeveel dekens, mantels, mist- en modderlagen er ook overheen liggen. Het is er. Die wetenschap hebben we ten diepste allemaal.
Dus laat je eigen handleiding zich langzaam maar zeker vullen. Blader hem door, sla hem na, slurp de woorden en de ervaringen op. Laat jouw geschrift je vullen met alles overstijgende liefde. Je zult merken dat het ontslechten begint. En het wordt pagina na pagina eenvoudiger. Lichter. Luchtiger. Levendiger. Zo ga je steeds beter voelen hoe vol met liefde je leven is. Da's niet alleen mooi maar ook aanstekelijk.  Met een beetje geluk zet je ook anderen op het spoor om zichzelf te ontslechten. Zo begint verandering.

Sinds de komst van facebook is 'ontvrienden' een begrip. Het lijkt voor veel mensen een onsympathiek gebaar: een van je volgers duidelijk maken dat hij of zij niet meer in de 'vriendengroep' past en hem of haar er dus uitgooien. Het roept allerlei gevoelens op uit de kindertijd waarin sommigen niet in een groepje mochten en anderen juist weer wel. Pijnlijk. Afwijzing. Au!
Toch kan het best zijn dat je op Facebook ineens een mening van een van je vrienden tegenkomt die volstrekt haaks staat op je eigen kijk op de wereld of de samenleving. Wat doe je dan? Je kunt op het medium zelf een discussie starten, maar als je enigszins van subtiliteit houdt laat je dat al snel achterwege. Diegene dan maar appen, mailen of bellen? Dat doe je heel misschien als het iemand is die je nabij staat. Maar voor een vage facebook-kennis zul je die moeite waarschijnlijk niet doen. Dus wat blijft er dan over? Ontvrienden. En dan hoeft die ander niet eens te merken, want facebook begrijpt als geen ander hoe pijnlijk dat kan zijn. En dus welk effect het kan hebben op de populariteit van het social medium. Dus je kunt onmerkbaar ontvrienden.
In het echte leven kan dat natuurlijk niet. Daar is een ontvriendingsproces vaak een kwestie van elkaar uit het zicht verliezen. Gewoon geen contact meer. Het ebt weg. Of er gaat een knallende ruzie aan vooraf. Een overname van elkaars geliefde. Een strijd om de macht. interesses die langzaam maar zeker heel anders blijken te liggen. Of gewoon een gevecht rondom gelijk. 
En jezelf ontvrienden dan? Dat gaat vooral om hoe lief je voor jezelf wilt zijn. Ja natuurlijk mag je, moet je heel lief voor jezelf zijn. En aardig. En begripvol. En luisterend. En aanvoelend. Alles wat je bij een ander die je liefhebt ook doet. Maar er is meer. In hoeverre durf je jezelf echt te zien voor wie je bent. Met je allermooiste, maar vooral ook met je allerlelijkste kanten. Al die momenten waar je spijt van hebt. Of misschien wel niet en waarvan je je afvraagt waarom je er geen spijt van hebt. 
Jezelf ontvrienden wil zeggen dat je bereid bent om jezelf tot in je allerdiepste schoonheid en lelijkheid, liefde en verdriet, kwaadheid en troostrijk-heid, lust en afwijzing, agressie en omarming te accepteren. Om jezelf radicaal te accepteren omdat je nou eenmaal zo bent. En dus zo nu en dan bepaald geen vriend van jezelf bent. Laat staan van een ander. 
Alleen door die volledige acceptatie kom je verder. Dichter bij je zelf. Dichter bij de ander. En vooral dichter bij de acceptatie dat er geen wit bestaat zonder zwart en geen licht zonder donker. Dat juist jij degene moet zijn die zichzelf moet ontvrienden om die complete yin en yang van jezelf in z'n totaliteit te accepteren. Makkelijk is dat niet. Je hebt er een heel leven voor nodig en dan nog kun je geregeld een extra lesje gebruiken. Gelukkig helpt het leven je op allerlei manieren om jezelf blijvend te ontvrienden.

Niets is goed. Alles kan altijd beter. Zou je dat stuk niet eens verbeteren? Ga je je gedrag nou eindelijk eens verbeteren?  Je moet je prestaties echt gaan verbeteren, het kan zo niet langer - de rest zit echt veel hoger dan jou qua resultaten. We moeten onze relatie echt gaan verbeteren, ik trek het niet meer. Als we de wereld niet verbeteren, gaan we eraan. Mensen moeten zichzelf eerst maar eens verbeteren, dan komt de rest vanzelf.
Tja, verbeteren. Hoeveel tijd ben je daar niet aan kwijt. Omdat je het zelf wilt. Omdat je partner vindt dat het nodig is. Omdat je vanwege je gedrag op een plek zit waar het onderdeel is van de aanpak. Omdat het afgesproken is in de partij, in de organisatie, aan de regeertafel, in de ondernemingsraad of door de voorzitter van de raad van bestuur. 
Maar verbeteren is lang niet altijd vooruitgang. Want wie heeft het bedacht? En waarom? Wat is het doel van het verbeteren? Waartoe dient het? Meer omzet? Meer winst? Hoger dividend? Meer presteren met minder mensen? Rendementsoptimalisatie? En vooral: wie plukt er de vruchten van het verbeteren? Voor wie is het een echte vooruitgang? Zou die vraag niet altijd als eerste gesteld moeten worden?
En dan heb ik het nog niet eens over het je beter voelen dan een ander. Je beter vinden dan een ander. Het superioriteitsdenken. Ik ben beter dan jij omdat... en vul maar in. Het wordt de laatste jaren een steeds groter thema. De gemakzucht van de mens die liever niet verder kijkt en denkt dan de oppervlakte. Die te snel oordeelt op basis van geen, te weinig of desinformatie. Die zich laat leiden door de mens die zich graag voordoet als leider maar het in geen enkel opzicht is.
Jezelf ontbeteren is hard nodig. Ontbeteren wil zeggen dat je kijkt naar wat je de gelijke van een ander maakt. Dat is makkelijk is het gaat om mensen die dichtbij je staan. Het wordt spannender als het iemand is die je niet mag. Of die dingen gedaan heeft waar je van kotst. Die zich gedraagt als een klootzak. Die vindt dat de wereld om hem of haar draait.
Diegene ben jij ook. Anders misschien, maar toch ook. Alles wat je in een ander verafschuwt (en bewondert) zit het zo goed in jou. Er - is - geen - verschil.
Dus ga jezelf ontbeteren. Ga het gevecht met jezelf aan om te ontdekken waarin jij hetzelfde bent als degene die je het meest verschrikkelijk vindt. Maak het jezelf niet makkelijk; graaf diep. Ergens zul je iets tegenkomen dat je herkent. Waarvan je durft te zien en te erkennen dat jij dat ook bent. Of hebt. 
​Verbeter de wereld. Ontbeter jezelf.

Mijn mem en heit maakten het beide mee: de oorlog. Ze hebben er niet heel veel over verteld. Mijn moeder woonde dichtbij het vliegveld van Leeuwarden en moest geregeld onder de schoolbanken schuilen voor de bommenregens. Tegen het einde van de oorlog werden ze in het westen van Friesland gehuisvest omdat het te gevaarlijk werd. Mijn vader vertelde dat zijn vader - mijn pake - een tijdlang gevluchte onderduikers heeft gehuisvest en dat de Duitsers die wel zochten op hun boerderij, maar ze gelukkig nooit hebben gevonden.
De oorlog was in ons gezin geen groot thema. Ik weet nog dat mijn vader heel boos werd toen ik als puber een gebroken geweertje op mijn lange zwarte jas droeg. Mijn vader was niet vaak boos, dus dat maakte indruk. Het geweertje bleef overigens wel.
Elke oorlog begint in jezelf. In je visie, in je gevoelswereld, in je gedachten, je frustraties, je verliezen, je excessieve wil om te winnen. Verzin het maar. Interne strijd is prima, maar de oorlog in jezelf kun je nooit winnen. Die verlies je altijd als je niet bereid bent om te zien wat die oorlog echt is. 
Jezelf ontoorlogen betekent alles onder ogen durven zien. Alles erkennen wat er in je is, ook al is het ontzettend lelijk of wreed of grimmig. Als je bereid bent om het te zien, te herkennen en erkennen, verandert het al. Er sluipt mildheid in je. Omdat je tegelijk beseft dat het maar een deel van je is. En dat je het soms - en misschien wel steeds vaker - kunt sturen.
En wees eerlijk tegen jezelf over je roteigenschappen, je nare trekken, je slechte gewoontes, je verslavingen en je vreselijke valkuilen. Alleen keihard eerlijk tegen jezelf durft te zijn kun je jezelf ontoorlogen. 
Het wordt trouwens wel tijd ook dat we daarmee beginnen. In een samenleving waar elk mini-conflictje in de - social - media dreigt te worden uitgevochten moeten we onszelf ontoorlogen. Onszelf onder ogen durven zien. Ja, onszelf! Niet de ander - dat is veel te makkelijk. Een ander kun je misschien letterlijk of figuurlijk ontwapenen, maar jezelf ontoorlogen dat is toch echt een 'inside job'
Het levert jezelf overigens wel heel veel op. Inzicht natuurlijk. Ontspanning. Wat je bij jezelf erkent, zul je vaak ook bij een ander herkennen. Er ontstaat begrip en daardoor nogal eens een betere verstandhouding (mooi woord is dat trouwens - de houding van je verstand). Je verhoudt je gemakkelijker tot de ander omdat je beter met jezelf overweg kunt. En naarmate je zelf meer ontoorlogd bent, zul je ook steeds meer mensen om je heen daarmee besmetten. Ze voelen zich prettig in je nabijheid. Er gaat iets van je uit dat ze aangenaam vinden. Het tegendeel van strijd. Het gevoel van ruimte, van totaal jezelf mogen zijn bij diegene. 
Dus ga de strijd aan met jezelf door jezelf te ontoorlogen. Klinkt misschien tegenstrijdig, maar het brengt vrede. Eerst in jezelf en daarna in de mensen met wie je in aanraking komt. 

In de jaren '80 had je een liedje met de titel 'Ben jij ook zo bang' van Toontje Lager. Waar ik bij dat liedje altijd over struikelde was het woordje 'ook'. Hoezo, ook? Waar doen jullie een appèl op? Mij een beetje angst aanpraten? Het algemene 'volksempfinden' aanspreken? Hmm, ik was er niet van onder de indruk. Laat staan bang.
Over angst schreef ik trouwens al eerder. Daarover: die buurman is overleden en de klassieker is verkocht. Ontbangen kwam in me op omdat ik net het zeer indrukwekkende boek(je) Man's search for Meaning van Viktor Frankl heb gelezen. Frankl zat jaren in concentratiekampen en zijn visie is 'that the meaning of life is found in every moment of living; life never ceases to have meaning, even in suffering and death.' 
Angst staat die betekenis in de weg. Legt er een dikke grauwsluier overheen, waardoor je niet meer in staat bent om goed te kijken. Om door het moment heen te kijken als het ware. Om zelfs door de tijd heen te kijken. En dat hebben we nodig. Ons niet laten leiden door de waan van de dag. Door de illusie van het moment. Door weekberichten en dagstaten. 
Het is essentieel dat we ons realiseren dat we - veel - meer zijn dan wat ons via allerlei media verteld wordt. We zijn niet wat we lezen. Noch wat we op schermen zien. Nog wat we via digitale kanalen tot ons nemen. Er zit betekenis in jou en mij - klinkt bijna als een liedje. 
Dat is het effect als je jezelf gaat ontbangen. Je pelt die grauwsluier eraf. De mist verdwijnt. De lucht klaart op en dan ga je het zien. Nee, ten diepste is er niets om bang voor te zijn. Uiteindelijk heb je controle over niets. Vraagt leven allereerst totale overgave en acceptatie van je. Wat de omstandigheden ook zijn. Verzet levert alleen maar nieuwe mist op.
Begin dus met jezelf ontbangen. Niet uit fatalisme, defaitisme of pessimisme. Maar omdat je van die grauwsluier af wilt. Omdat je wilt zien, wilt voelen, wilt ervaren. Omdat je wilt ontdekken waarom je eigenlijk hier bent. Wat je te doen hebt. En met wie. Laat dus de angst je niet in de weg staan. Ontbang jezelf. Dan zien steeds meer mensen wat je allemaal te bieden hebt. Voor wie je belangrijk bent. Of gaat worden. Wat je teweegbrengt. Nu al en straks nog meer. Doe maar. Nu meteen. Dankjewel.