Wat is moeilijker: iets uitleggen in veel of weinig woorden? Hoe minder woorden, hoe lastiger het wordt. De kunst van het weglaten is echt een kunst als je iets moois of belangrijks wilt vertellen. Woorden kunnen mensen geweldig raken als je ze goed timet en juist doseert. 
Jammer genoeg kun je met woorden ook veel verhullen. Hoe vaak ligt over de echte boodschap niet een brei van woorden om maar niet te zeggen wat er gezegd moet worden. Niet per se om te verzachten - dat kan ik nog wel waarderen -  maar om te zorgen dat zo weinig mogelijk mensen echt snappen waar het over gaat. En geloof me, dit is een zeer wijd verbreid fenomeen.
Zo. Dat geschreven hebbend wil ik nu wat met je delen over ontplexen. Want dat kan heel goed en het is heel lekker. Achter het ingewikkelde ligt altijd iets eenvoudigs. Dus geloof de mensen niet die zeggen dat sommige dingen, sommige zaken toch echt heel ingewikkeld zijn. Niet waar. Dan zijn ze zo gemaakt om de een of andere reden.
Zoals Einstein als schreef: 'Any intelligent fool can make things bigger and more complex...It takes a touch of genius and a lot of courage to move in the opposite direction.' En deze wil ik toch ook even met je delen - ook van Einstein (en als iemand het mag zeggen is hij het): 'If you can't explain it simply, you don't understand it well enough.'
Wat voor grote wetenschappers geldt, gaat voor ons en onze levens natuurlijk ook op. Ontplexen! Anders raak je het spoor bijster. Raak je het plezier kwijt. En erger nog, misschien ook wel je vrienden en je relatie. 
Hoe doe je dat dan - jezelf ontplexen? Begin maar eens met het maken van onderscheid tussen je intellect en je intuïtie. Tussen je hoofd en je buik. Wetenschappelijk onderzoek naar het buikgevoel bewijst dat die innerlijke wegwijzer vaker betere beslissingen oplevert dan rationeel afwegen. Hier vind je een interessante test (gebaseerd op de Westcott's Intuitive Ability Test) van Psychologie Magazine.
Je hoofd is maar een deel van je lichaam, ongeveer één achtste. En dan zijn je hersenen nog maar 2 procent van je totale lichaamsvolume. Laat die denkmachines nou eens niet honderd procent van je keuzes en je gedrag bepalen (dat kan trouwens ook helemaal niet, want het merendeel van wat we doen, gebeurt onbewust. Denk maar eens na over hoeveel je van een autorit echt bewust meemaakt...).
Jezelf ontplexen begint dus bij je intuïtie. Bij die buik die tegen je praat. Dus probeer eens die impulsen en gedachten en invallen die van daaruit verschijnen, opborrelen, omhoog ploppen op te volgen. Niet nadenken, gewoon doen. Da's lekker simpel. En je zult merken dat het voor je gaat werken. Veel wordt eenvoudiger. Er valt iets van je af. Misschien wel veel. En dan merk je ineens dat je zomaar zit te glimlachen. In de metro. Achter je bureau. In een gesprek. Mocht iemand dan vragen waar die glimlach vandaan komt, zeg dan gewoon en liefst een beetje nonchalant: 'Ach, ik ben mezelf even aan het ontplexen.'

Iets kan verjaren. Een officieel document. Een misdrijf. Sommige relaties. Maar kan een mens ook verjaren. Dat zij of hij eigenlijk al voorbij is en niet meer meetelt, zonder dat diegene dat zelf weet? Ik ben bang dat dat nogal eens gebeurt. Zo hoorde ik vrijdag over een meisje in de jeugdzorg - 18 jaar en dan verandert er nogal wat - dat pardoes op straat werd gezet. Kan niet naar ouders. Niet naar familie. Beter niet naar vrienden ook. Dus waar komt zo'n kind terecht? Zo'n meisje is verjaard voordat ze echt aan het leven mag beginnen. 
We hebben een klimaat geschapen waarin we het mensen veel te makkelijk maken om zich achter systemen, schermen, protocollen, regels en structuren te verschuilen. Een ja-maar-cultuur die continu verwijst naar wat ergens geschreven staat. En als het daar niet zwart op wit staat, dan wel ergens anders. Tja, wat voor mensen kweek je dan? Ik vul het verder niet in, maar de wereld heeft nogal wat slechte ervaringen met systeemtypes. Met mensen die orde en regelmaat willen en de mogelijkheid krijgen om dat binnen een duidelijke structuur te doen.
Daarom wordt het tijd om onszelf te ontjaren. Want wat is een jaar? Waarom hebben we het over onze leeftijd en niet over onze jaartijd? Die jaren tellen we - bijvoorbeeld tot aan ons pensioen. Zouden we niet veel beter ons leven kunnen waarderen? Dus kwaliteit aan onze leef-tijd toevoegen? Ons leven in momenten uitdrukken in plaats van getallen?
Jezelf ontjaren houdt in dat je jezelf wat meer onttrekt aan de afspraken, de structuurtjes en de protocolletjes. Dat zoiets niet voor honderd procent mogelijk is snap ik ook wel. Maar ik kan je zeggen dat het heel prettig voelt om een ietsiepietsie ontjaard te zijn. Losser, spontaner. dichter bij je gevoel, bij je intuïtie. 
Dus laten we met zoveel mogelijk mensen van 2019 het allereerste ontjaarde jaar maken. Waarin we samen wat meer ontjaren en misschien wel spontaan ook wat meer gaan ontnieuwen, ontertainen en ontpluggen. Dat we wat vaker de systemen de systemen laten en allereerst kinderen, jongeren en mensen zien. Voor wie ze zijn. Uniek. Eigen. Anders. Mooi.

Nogal wat mensen flubberen door het leven. Een impulsje aan de ene kant en hop daar gaan ze. En dan ineens een ander impulsje. En hop daar gaan ze weer. Niet gek natuurlijk in een wereld waar de impulsen dagelijks in duizendtallen op je afkomen. Voor je 't weet flubber je je een slag in de rondte en vraag je je na een tijdje af waar dat heen gaat...
​Jonge kinderen hebben daar wat minder last van. Die hoeven niet te ontflubberen. Die flubberen nog volledig vanuit hun eigenheid, hun natuur. Op zich is er namelijk niks mis met lekker flubberen zo nu en dan. Wat mij betreft mogen er in heel Europa - wat zeg ik - ik heel de wereld flubberplekken komen. Zonder niks. Ik bedoel met zonder telefoon, wifi, tv - de hele mikmak. En met wel - omdat het zo mooi rijmt - veel blubber. En gras en koeien en kippen en die uit de streek komen waar de flubberplek is. Dus krokodillen in Florida; tarantula's in Zuid-Amerika en slangen en wolven in Europa. En beren en leeuwen en nijlpaarden. Dus zo hier en daar ook een gevaarlijk beest, want ook daar moet je mee leren omgaan. 
Terug naar het ontflubberen. Je mag natuurlijk ook fladderen lezen. Dat ontflubberen helpt. Brengt wat rust. Helpt om keuzes te maken die echt bij je passen. Want - zeg ik al jaaaaren - als je niet kiest wordt er voor je gekozen. Door iemand anders, door de omstandigheden, door wat er op je af komt. En met een beetje pech door die ene post op facebook of op instagram.
He, je bent toch niet geboren als pingpongbal? Je leeft toch niet in een flipperkast waar altijd iemand anders aan de knoppen zit? Ga ontflubberen! Laat je leiden door jezelf, door wat jij graag wilt en wenst. Door waar je je over verwondert en waar je vragen bij stelt. Door de verrassing en de vervoering. Ontflubber jezelf en ontdek weer wat er om de hoek leeft. In het zand, in het water. Ontflubber jezelf rechtstreeks de blubber in. Modderbaden zijn niet voor niets ooit ontdekt als een route nog schoonheid.
Dat kind dat zo losjes door het leven ging is er nog steeds. Ergens in jou. En als je serieus (maar niet té) aan de slag gaat met jezelf ontflubberen, popt dat kind ineens weer op. Floep. En je staat weer open voor de wereld.

Ze bestaan nog: mannen en vrouwen die kunnen paardrijden zonder daar teugels bij te gebruiken. Dat is razend knap want zoiets lukt alleen als je een hele goede vertrouwensband met het dier hebt opgebouwd. En dat kost niet alleen tijd, het vraagt vooral ook heel veel begrip. Een soort van dienstbaarheid, want je moet het paard zo ver zien te krijgen dat het jou tolereert. Inmiddels weten we dat paarden - net als heel veel andere dieren - een uitstekende intuïtie hebben. Ze voelen perfect aan of je betrouwbaar bent of niet.
Die intuïtie hebben wij van nature ook. Het verschil is dat wij die gevoeligheid enorm hebben beteugeld. Er zitten allemaal lagen en schermen voor. Waarvan we overigens vaak denken dat ze ons beschermen en helpen om het leven aan te kunnen. Maar dat is niet waar. Integendeel. Ze staan ons nogal in de weg om het leven ten volle te leven. 
Als een cowboy de teugels laat vieren, voelt het paard de vrijheid. Het zal dan zijn eigen weg kiezen; zijn neus achterna (die is ook gevoelig). Dat gebeurt met ons ook als we onze eigen teugels laten vieren. We ruiken de vrijheid. We zien de horizon. We voelen dat er meer mogelijk is dan we ooit dachten.
Jezelf ontteugelen gaat nog een paar stappen verder. Het betekent dat je jezelf de volledige vrijheid geeft om volop te leven. Om zoveel mogelijk van je potentieel te benutten en dat met zoveel mogelijk anderen te delen. Ongeremd en waarschijnlijk ook ongegeneerd. 
Heb je een idee wat er dan gebeurt? Kun je je voorstellen wat je dan ontketent? Wat er dan los komt? En bovenal: wat er dan met je gevoel gebeurt? Wat je nu ook hebt bedacht of gedroomd, een groot deel daarvan wordt dan waarheid. Omdat je, wanneer je jezelf ontteugelt, de belemmeringen weghaalt. De reserves laat varen. Je gaat geloven in jezelf en in hetgeen waarvoor je hier bent. De belofte die jij bent voor deze wereld - hoe groot of klein je die ook maakt.
Dus ontteugel jezelf. Doe het voor jezelf. Doe het voor een ander. Doe het voor je vriendin, je vriend. Voor je gezin. Voor je familie. Voor je dorp of stad. Ontteugel jezelf. Want de wereld heeft jouw vrijheid, jouw energie, jouw passie heel hard nodig. Daarmee ontketen en ontteugel je anderen. En hoe meer we dat doen, hoe leuker het hier wordt!

Vlinder. Storm. Vos. Raaf. Fabel. Zon. Maan. Kinderen krijgen tegenwoordig andere namen dan laten we zeggen vijftig jaar geleden. Moet iedereen natuurlijk zelf weten. Maar zo'n kleintje heeft er niks over te zeggen - lijkt me wel goed om dat nog even te bedenken voordat je je kind Rou'chainnelhey noemt. Misschien hadden die ouders nog iets teveel last van de vlindertjes in en on hun hoofd.
Daar zijn ze trouwens niet de enige in. Er zijn hele groepen voor wie het vlinderen, fladderen, of hoe je het ook wilt noemen een levensstreven is geworden. De nieuwe nationale hobby. En dat is toch een beetje jammer. Omdat het meestal de vorm krijgt van een meer of minder tijdelijke ontsnapping aan de realiteit. 
Dat brengt me op de andere - keiharde - betekenis van vlinderen. Heb ik net ontdekt. Vlinderen is ook het vlak en glad maken van een betonnen vloer. Boink. Einde zweven. Wat dat zijn nuchtere types hoor, gasten die betonnen vloeren vlinderen.
Die nuchterheid kunnen we maar al te goed gebruiken. Want dat andere vlinderen is weliswaar best leuk en onderhoudend en afleidend en ook wel gewoon lekker, maar waar leidt het toe? Volgens mij alleen maar met een langere of kortere omweg naar jezelf. 
Daarom dus. Jezelf ontvlinderen. Want zo belangrijk ben je niet. Is niemand niet. Stop met dat gefladder. Het leidt af. En zeker niet tot jezelf. Gooi wat meer beton in je persoon. Laat het lekker uitharden en strijk het dan lekker vlak en glad. Heb je een mooie kern waarvan alles soepeltjes afglijdt. En zal ik je nog iets voorspellen? We krijgen ook ineens hele andere babynamen. Let maar op!

Wroeten. Dat doen dieren die hun voedsel uit de grond halen. Varkens bijvoorbeeld zijn er erg goed in. Honden kunnen het ook vrij aardig. Niet voor niets worden beide diersoorten ingezet bij het zoeken van truffels. Het vraagt een heel goed ontwikkeld reukorgaan.
Wij wroeten ook, maar dat heeft weinig te maken met de activiteiten van onze neus. Ik ben ze althans nog niet tegenkomen: mannen en vrouwen die met hun neus op en in de grond iets lekkers proberen te ontdekken. Als wij wroeten, gaat het meestal om wat we over anderen willen vinden. We wroeten in iemands leven. We wroeten om smerigheid te ontdekken. Soms is dat heel goed en erg nodig. Denk maar aan een journalistieke context. Dankzij het gewroet van vasthoudende onderzoekers komen zaken boven die men hardnekkig verborgen wilde houden. 
Een beetje in de aarde wroeten is trouwens hartstikke gezond. Zeker voor kinderen. Laat ze maar lekker vies worden. Een worm eten? Laat maar gaan. Bouwt allemaal aan de weerstand.
We leven in een tijd waarin veel mensen uitgebreid in zichzelf gaan wroeten. Er zit leed. Pijn. Er zijn onverwerkte verledens. Onopgeloste ruzies. Slecht afgebroken relaties. Vaders, moeders die een onverkwikkelijke rol speelden in je leven. Vul zelf maar in.
Dan is wroeten misschien best een tijdlang nodig. Met hulp van deze of gene deskundige. 
Waar ik het eigenlijk over heb, is het wroeten om het wroeten. Het wentelen in alles wat niet goed is aan jezelf. Het rollebollen in de sfeer van 'zie je wel dat ik... en vul maar in. Dat is egotripperij. Aandacht vragen. Je ik die gezien wil worden. De energievreter en de negatieve pool.
Jezelf ontwroeten wil zeggen dat je jezelf allereerst accepteert. Helemaal. Precies zoals je nu bent. Met al je nukken en kuren en kwalen en onhebbelijkheden. Ja, dat ben jij. En zo ben je. En dat is goed. Soms misschien niet zo fijn. Maar accepteer het maar. 
Waarom? Dan komt er rust. En langzaamaan stilte. De ruimte om echt naar jezelf te kijken. Voorbij dat ego. Voorbij dat stemmetje dan je van alles influistert. Dat wil dat je je voortdurend vergelijkt met anderen. Dat je steeds in de spiegel kijkt en vindt dat het niet goed is wat je ziet. Die trip down negativity lane.
Jezelf ontwroeten houdt in dat het goed is. Jij bent goed. Nee, je bent geweldig. Altijd. Overal. Dat zit in je. Die belofte. Die energie. Die uitstraling. En vooral: dat besef. He he. Weer grond onder je voeten. En nee, je hoeft er niet in te snuffelen. Ontwroeten doet ontmoeten, zou je kunnen zeggen. Niet je ego, maar je mooie zelf. Datgene wat jou prachtig maakt. Die kern die ieder mens heeft. En waarop we ons ten diepste met elkaar verbinden. Zonder wroeten, zonder zorgen, zonder meer.

Vakantietijd. Veel volwassenen zijn hard bezig om los te laten wat ze gedurende werktijd hard proberen vast te houden: aangesloten zijn op alles wat en iedereen die belangrijk is qua werk. Bij de een gaat dat heel abrupt. Een laatste zwaai naar de collega's, de deur van het bedrijf valt dicht en de last valt van de schouders. De gedachte dat anderen het wel zullen overnemen geeft rust.
Bij de zzp'er gaat het een beetje anders. Allereerst is er meestal geen bedrijfsdeur die dicht valt. Collega's zijn er ook niet - wel opdrachtgevers en samenwerkingspartners. En iemand werk laten overnemen betekent meestal dubbele kosten: de inhuur van die professionals en zelf een tijdje geen inkomen vanwege vakantie. Maar de vooruitkijkende zzp'er heeft dat natuurlijk allemaal ingecalculeerd. Bovendien is de zzp'er al wat vrijheid gewend, dus is de overgang naar vakantie is misschien wel wat minder groot.
Ontpluggen gaat overigens nog wel een paar stappen verder dan loskomen van werk tijdens de vakantie. Sterker, dat is juist het probleem. De grote kunst is om los te komen van je werk terwijl je ermee bezig bent. Om er op zo'n manier mee om te gaan dat het niet jou beheerst, maar andersom.
Jezelf ontpluggen wil ook zeggen dat je geregeld even naast jezelf gaat staan en kijkt hoe het gaat. Word je blij van wat je doet? Ben je een leuk mens voor jezelf? En voor je collega's? En voor thuis? Doe je wat je echt wilt? En zo niet, waarom blijf je dat dan doen? Elk antwoord op die vraag is overigens goed. Het is jouw antwoord en dat is blijkbaar legitiem op dit moment. 
Probeer de angst voor verandering los te laten. Dan ontplug je jezelf echt. Hoe zou het zijn als je dit niet deed, maar dat wat je diep in je hart echt heel graag wilt? Hoe zou je wereld er dan uitzien? Wat zou je betekenen? Voor jezelf? Voor de mensen om je heen? Wat zou het je opleveren (en dan heb ik het niet allereerst over geld)?
Juist deze zomerperiode is een mooi moment om daarover te dromen. En om vanuit die droom eens goed naar jezelf te kijken. Niet alles hoeft meteen te veranderen. Een paar baby steps is vaak al voldoende. Kijk eens naar hoe je naar je collega's kijkt. Of naar je leidinggevende. Naar je klanten of opdrachtgevers. Probeer ze eens anders te zien, want ze zijn veel meer dan dat. 
Jezelf ontpluggen wil allereerst zeggen dat je de mallen even laat voor wat ze zijn. Dat je even niet meer alles voor lief neemt. Dat je net even wat verder kijkt; even stil staat; even beschouwt. Ik verzeker dat levert je heel veel op. De kijk op jezelf en op de ander verandert. Je ziet en ervaart veel meer dan je ooit voor mogelijk hield. En er gebeuren dingen die je nooit voor mogelijk hield. Dus begin er vandaag nog mee. Het is zomer, het is nog een beetje vakantie. Een fractie avontuur in je werk, in je leven - daar ga je misschien wel van zweven. En dan ziet de wereld er ineens heel anders uit.

Toen ik een jongetje was bestond entertainment uit kikkers, slootjes, zandhopen, vuurtjes stoken, in het hooi of gras spelen, bord- of kaartspellen doen als het regende en soms lekker in de plassen stampen, met modder gooien (ja - letterlijk), sneeuwhutten bouwen, zwemmen in natuurwater (oh wat haatte ik het zwembad in Leeuwarden waar we wekelijks met de schoolbus naartoe gingen voor zwemles), in bomen klimmen (nou ja, een stukje dan in mijn geval), gekke dingen zoeken (hele oude pijpekoppen bijvoorbeeld), rare ideeën gewoon uitoveren en natuurlijk hutten bouwen. Wij hadden - ik ben er nog trots - de hoogste hut van het dorp met vier verdiepingen. Gewoon in onze achtertuin; samen met mijn broertjes gebouwd.
Al die dingen kunnen nog steeds. Behalve met de schoolbus naar het zwembad in Leeuwarden dan. Veel kinderen doen ze gelukkig ook nog. Want oh wat is dat goed voor een kind - naar buiten en de wereld zelf ontdekken. Je knie openhalen, een vriendje die je troost en geruststelt en zien hoe je wond binnen de kortste keren dicht is. Altijd zorgen dat een van je vrienden een horloge heeft omdat je om zes uur thuis moet zijn. En natuurlijk weet je hoe lang het lopen en fietsen is. En natuurlijk vergeet je de tijd.
Maar wat wisten we weinig. Hoe anders is dat nu. Information overlaod. Alles, werkelijk alles is te vinden. En dat is fantastisch want het verdeelt ons niet meer in weters en niet-weters. Nou ja, het zou mooi zijn als het zo was. In principe moet het kunnen, maar je moet ook een weter wíllen zijn. We laten ons maar al te graag afleiden. En afleiding genoeg anno 2018. Entertainment rolt als een gigantische stoomwals over ons heen. Kijk maar eens om je heen als je in het OV zit: alle koppies op de schermpjes. Infotainment, entertainment, gametainment.
Zo weet straks geen kind meer hoe glibberig een kikker is. Hoe blubber tussen je tenen voelt. Hoe je veilig over een hek of onder prikkeldraad door glipt.  Of je een stier wel of niet kunt vertrouwen. Hoe het voelt om uit een boom te vallen en ondanks je schrammen en die buil op je kop toch gewoon naar huis te lopen.
Dus we moeten onszelf gaan ontertainen. Het wordt tijd om weer echt dingen te gaan beleven. Want virtueel is ehh... virtueel. Dus niet echt. Het is 'een bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op zaken die niet tastbaar zijn, maar slechts denkbeeldig of digitaal bestaan'. Jezelf ontertainen wil dus zeggen dat je weer 'voor het echie gaat'. Voor wat tastbaar, voelbaar en dus ook breekbaar is. Voor echte ervaringen en dus ook voor echt contact. 
Jezelf ontertainen betekent dat je hier en nu bent. Dat je ervaart met je zintuigen; ja ook dat zesde. Dat je blik op anderen is (en niet op een scherm) en dat je echt wilt weten hoe die erbij staat, zit, ligt. Ontertainen brengt de nieuwsgierigheid terug. Naar elkaar. Naar die kikker en die blubber. En naar jezelf. Naar wat je voelt en hoe dat is. Ontertainen is het beste dat de mensheid in de komende decennia kan overkomen.

Soms ben je murw. Geslagen. Geluld. Geargumenteerd. Geduld (ja, dat is een werkwoord). Gestreden. Gebeden. Gesmeekt. Gepoogd. Soms lijkt het even op.
Maar weet je wat murw betekent? Het werkwoord murwen (ik murwde) betekent zacht, week maken. En dat is ook precies wat er gebeurt. Als het op is, heb je geen weerstand meer. Je stopt met strijden. Je bent het vechten moe. Je valt - soms letterlijk - stil. En dat wil zeggen dat je je opent. Want wat zacht en week is, opent zich.
Wat zich opent laat het binnenste zien. Het hart. De kern. Dat wat jou de mens maakt die je bent. Voorbij het ik. Voorbij het ego. Na de overgave komt de acceptatie. Van hoe het is. En dat het niet anders is. Dan zo.
Eigenlijk zou het niet zo moeten zijn. Dat je eerst murw moet raken en dan pas die zachtheid, die openheid kunt laten zien. Het zou als vanzelf moeten zijn. Ontmurwd. Zoals je bent. Zoals je alles ziet en voelt en dus ook accepteert dat het zo is. Maar de praktijk is weerbarstig.
Jezelf ontmurwen wil zeggen dat je voorbij het proces van murw raken gaat. De zachtheid, de openheid worden deel van wie je bent. Niet dat je niet meer geraakt kunt worden. Dat je verhardt. Integendeel. Ontmurwen houdt in dat je te allen tijde accepteert wat er is. Wat dat ook is. En waar dan ook. Klinkt eenvoudig, is het niet. 
Wat het je oplevert? Rust. Ruimte. Stilte. Van betekenis zijn voor jezelf en voor iedereen die om je heen is. Zien wat gezien moet worden. Luisteren naar wat gehoord moet worden. En daarop vanuit die zachtheid reageren. Zo help je ook anderen ontmurwen. Want het mooie van die zachtheid is dat er voor anderen ook geen ontkomen aan is. Ze worden in hun ziel geraakt. Soms zie je dat gebeuren. Lang niet altijd want het vraagt van die ander om dat ook te erkennen. Dat wil nog wel eens lastig zijn. 
Wat mij betreft mag ontmurwen hét woord van 2018 en verder worden. Omdat het alles, alles en iedereen zachter maakt. 

Je kent het vast wel - van die dagen dat je door het leven sjokt. Gek woord eigenlijk. Daarom heb ik even opgezocht waar het vandaan komt. Dat blijkt een stuk eenvoudiger dan ik dacht. Sjokken is gewoon een verbastering van schokken. En dat klopt wonderwel als je nadenkt over hoe dat sjokken eruitziet.
Nou kan het leven soms best wel shocking zijn. Althans; zo kunnen we het ervaren. En dat heeft dan weer alles met onze verwachtingen te maken. Op de dingen waarop we rekenen. De mazzeltjes waarop we hopen. En al die zaken waarvan we bijna zeker wisten dat ze ons toe zouden vallen. Of mee.
Maar ja, zo werkt het niet. Ons leven is grillig en het lijkt heel vaak alsof we er totaal geen invloed op hebben. Alsof het zich volstrekt schoksgewijs aan ons ontrolt. Zonder dat we er ook maar iets over te zeggen hebben. En, eerlijk is eerlijk, we hebben natuurlijk ook maar bijzonder weinig te zeggen over het verloop van onze dagen, weken, maanden en jaren. 
Dus dat er schokken komen, daaraan valt niet te ontkomen. Hoe we daarmee omgaan; daar hebben we wel van alles over te zeggen. En dat bepaalt hoe we in het leven staan. 
Niet dat je dan een enorme pessimist moet worden. Zo iemand die bij alles zegt 'Zie je wel, ik zei het toch al. Wordt niks. Gaat nooit gebeuren. En het zal nog wel erger worden.' Zinloos. Erger nog: een basale denkfout: uitgaan van het ergste. Wat voor leven krijg je dan? Nee, de kunst is om mee te varen op de stroom.
Jezelf ontsjokken doe je door je mee te laten voeren en niet in de weg te gaan staan van de natuurlijke loop van de dingen. Dat vraagt geregeld een vorm van radicale acceptatie en dat is een kunst die je niet zomaar te pakken hebt. Maar het kan wel: meebewegen in plaats van tegenstribbelen. Het laatste kost heel veel energie en levert niks op. Terwijl meegaan met de stroom eerder energie oplevert. En nieuwe inzichten. Bovendien: hoe ruig het water ook is, er komt altijd een rustiger gedeelte.
Dus begin met jezelf ontsjokken. Je zult zien dat het jou helpt. En dat anderen het ook al snel gaan zien. Aan je houding. Je manier van (mee)bewegen. Je meevoelen. Je groeiende inzicht. Je wijsheid die je steeds vaker deelt. En dan komt er een dag dat je denkt: hee, ik sjok nooit meer. Dan ga je mee op de stroom. Met een beetje geluk vind je de tijd en de rust om steeds vaker om je heen te kijken, luisteren en ervaren. En dan zie je hoe mooi alles is.