Zou dat kunnen? Al het slechte uit jezelf halen en gewoon ergens in een grote afvalbak dumpen? Dat je als het ware je mond heel ver open doet, met je linkerarm heel diep naar binnen reikt en dan gewoon kunt voelen wat er allemaal slecht is. Ik stel me zo voor dat het glibberig is, lauwwarm, soms nog een beetje beweegt en ook maar moeilijk los komt. Maar als je genoeg blijft wroeten, wringen, rukken, trekken en draaien - dan lukt het. 
Sta je daar met al het slechte dat je ooit in je had in je handen. Je kijkt er eens naar. Je draait het eens rond, laat het bijna uit je handen glippen. En dan? Dan ben je bijna een beetje teleurgesteld. Is dat het nou? Is dat nou al die narigheid die ik in me heb? Meer niet? 
Je laat nog eens een stevige boer - misschien komt er een klein restje mee en dan kieper je de hele slechte mikmak hop in de afvalbak. Opgelucht en een paar kilo lichter loop je verder. Zo, vanaf dit moment ben je een en al goedheid. Kan niet anders. Olé en laat het leven nu maar komen.
Tja, zo zit het leven dus niet in elkaar. Zonder slechtheid geen goedheid. Zonder zwart geen wit. En zonder Yin geen Yang. Klinkt misschien idioot, maar we hebben het nodig, dat slechte. Alleen al omdat we dan ook kunnen ontslechten. En dat is een heel proces. Duurt je leven lang en zo tegen het einde kun je nog steeds niet zeggen dat je het helemaal beheerst. 
Maar je kunt wel een heel eind komen. 
Hoe doe je dat dan, jezelf ontslechten? Als ik er een handleiding voor had, zou ik die direct online zetten. Kijk, er zijn talloze handleidingen - koran, bijbel, tao te ching, baghavad ghita en alle interpretaties van die geschriften - maar die zijn allemaal nogal multi-interpretabel. Lastig, lastig. Komt een hoop ellende uit voort. En ook heel veel goeds en dat zijn dan de mensen die begrijpen dat het geschrift dat zij omarmen hoogstens een richting geeft; helpt om over het leven na te denken en vooral ook gaat over hoe je in alles liefde kunt zien. 
Als ik aan een soort van handleiding denk die helpt om jezelf te ontslechten, zu daar in hele grote letters L-I-E-F-D-E op staan. De liefde die je kunt voelen. Diepe liefde die je vertelt dat alles de moeite waard is. Die je boosheid in een fractie van een seconde doet wegsmelten. Die alle twijfel wegneemt. Die het weten, de kennis wel honderdduizend keer overstijgt. Die liefde.
Als je dat boek, dat geschrift, die handleiding openslaat zie je niks. Lege pagina's. Honderden achter elkaar. Maar als je heel goed kijkt, zul je zien dat iedere pagina zich langzaam vult. Met jouw verhaal. Met de momenten waarop je die liefde voelde. Met de keren dat je die liefde deelde. De pagina's laten je zien wat er gezegd werd toen je hart sprak. 
De handleiding voor jezelf ontslechten is het misschien wel het enige boek dat alleen maar terugkijkt. Dat zich alleen maar vult met pure liefdesmomenten. Met nabijheid en he verbonden voelen. Dat legt het vast. 
Het zou natuurlijk het allermooiste zijn als iedereen die hoogstpersoonlijke handleiding met ieder ander kon delen. Ter inspiratie. En vooral om die liefde steeds opnieuw te voelen. Want hoe verstopt die bij sommigen ook is, die liefde zit in ieder van ons. Hoeveel dekens, mantels, mist- en modderlagen er ook overheen liggen. Het is er. Die wetenschap hebben we ten diepste allemaal.
Dus laat je eigen handleiding zich langzaam maar zeker vullen. Blader hem door, sla hem na, slurp de woorden en de ervaringen op. Laat jouw geschrift je vullen met alles overstijgende liefde. Je zult merken dat het ontslechten begint. En het wordt pagina na pagina eenvoudiger. Lichter. Luchtiger. Levendiger. Zo ga je steeds beter voelen hoe vol met liefde je leven is. Da's niet alleen mooi maar ook aanstekelijk.  Met een beetje geluk zet je ook anderen op het spoor om zichzelf te ontslechten. Zo begint verandering.

Sinds de komst van facebook is 'ontvrienden' een begrip. Het lijkt voor veel mensen een onsympathiek gebaar: een van je volgers duidelijk maken dat hij of zij niet meer in de 'vriendengroep' past en hem of haar er dus uitgooien. Het roept allerlei gevoelens op uit de kindertijd waarin sommigen niet in een groepje mochten en anderen juist weer wel. Pijnlijk. Afwijzing. Au!
Toch kan het best zijn dat je op Facebook ineens een mening van een van je vrienden tegenkomt die volstrekt haaks staat op je eigen kijk op de wereld of de samenleving. Wat doe je dan? Je kunt op het medium zelf een discussie starten, maar als je enigszins van subtiliteit houdt laat je dat al snel achterwege. Diegene dan maar appen, mailen of bellen? Dat doe je heel misschien als het iemand is die je nabij staat. Maar voor een vage facebook-kennis zul je die moeite waarschijnlijk niet doen. Dus wat blijft er dan over? Ontvrienden. En dan hoeft die ander niet eens te merken, want facebook begrijpt als geen ander hoe pijnlijk dat kan zijn. En dus welk effect het kan hebben op de populariteit van het social medium. Dus je kunt onmerkbaar ontvrienden.
In het echte leven kan dat natuurlijk niet. Daar is een ontvriendingsproces vaak een kwestie van elkaar uit het zicht verliezen. Gewoon geen contact meer. Het ebt weg. Of er gaat een knallende ruzie aan vooraf. Een overname van elkaars geliefde. Een strijd om de macht. interesses die langzaam maar zeker heel anders blijken te liggen. Of gewoon een gevecht rondom gelijk. 
En jezelf ontvrienden dan? Dat gaat vooral om hoe lief je voor jezelf wilt zijn. Ja natuurlijk mag je, moet je heel lief voor jezelf zijn. En aardig. En begripvol. En luisterend. En aanvoelend. Alles wat je bij een ander die je liefhebt ook doet. Maar er is meer. In hoeverre durf je jezelf echt te zien voor wie je bent. Met je allermooiste, maar vooral ook met je allerlelijkste kanten. Al die momenten waar je spijt van hebt. Of misschien wel niet en waarvan je je afvraagt waarom je er geen spijt van hebt. 
Jezelf ontvrienden wil zeggen dat je bereid bent om jezelf tot in je allerdiepste schoonheid en lelijkheid, liefde en verdriet, kwaadheid en troostrijk-heid, lust en afwijzing, agressie en omarming te accepteren. Om jezelf radicaal te accepteren omdat je nou eenmaal zo bent. En dus zo nu en dan bepaald geen vriend van jezelf bent. Laat staan van een ander. 
Alleen door die volledige acceptatie kom je verder. Dichter bij je zelf. Dichter bij de ander. En vooral dichter bij de acceptatie dat er geen wit bestaat zonder zwart en geen licht zonder donker. Dat juist jij degene moet zijn die zichzelf moet ontvrienden om die complete yin en yang van jezelf in z'n totaliteit te accepteren. Makkelijk is dat niet. Je hebt er een heel leven voor nodig en dan nog kun je geregeld een extra lesje gebruiken. Gelukkig helpt het leven je op allerlei manieren om jezelf blijvend te ontvrienden.

Niets is goed. Alles kan altijd beter. Zou je dat stuk niet eens verbeteren? Ga je je gedrag nou eindelijk eens verbeteren?  Je moet je prestaties echt gaan verbeteren, het kan zo niet langer - de rest zit echt veel hoger dan jou qua resultaten. We moeten onze relatie echt gaan verbeteren, ik trek het niet meer. Als we de wereld niet verbeteren, gaan we eraan. Mensen moeten zichzelf eerst maar eens verbeteren, dan komt de rest vanzelf.
Tja, verbeteren. Hoeveel tijd ben je daar niet aan kwijt. Omdat je het zelf wilt. Omdat je partner vindt dat het nodig is. Omdat je vanwege je gedrag op een plek zit waar het onderdeel is van de aanpak. Omdat het afgesproken is in de partij, in de organisatie, aan de regeertafel, in de ondernemingsraad of door de voorzitter van de raad van bestuur. 
Maar verbeteren is lang niet altijd vooruitgang. Want wie heeft het bedacht? En waarom? Wat is het doel van het verbeteren? Waartoe dient het? Meer omzet? Meer winst? Hoger dividend? Meer presteren met minder mensen? Rendementsoptimalisatie? En vooral: wie plukt er de vruchten van het verbeteren? Voor wie is het een echte vooruitgang? Zou die vraag niet altijd als eerste gesteld moeten worden?
En dan heb ik het nog niet eens over het je beter voelen dan een ander. Je beter vinden dan een ander. Het superioriteitsdenken. Ik ben beter dan jij omdat... en vul maar in. Het wordt de laatste jaren een steeds groter thema. De gemakzucht van de mens die liever niet verder kijkt en denkt dan de oppervlakte. Die te snel oordeelt op basis van geen, te weinig of desinformatie. Die zich laat leiden door de mens die zich graag voordoet als leider maar het in geen enkel opzicht is.
Jezelf ontbeteren is hard nodig. Ontbeteren wil zeggen dat je kijkt naar wat je de gelijke van een ander maakt. Dat is makkelijk is het gaat om mensen die dichtbij je staan. Het wordt spannender als het iemand is die je niet mag. Of die dingen gedaan heeft waar je van kotst. Die zich gedraagt als een klootzak. Die vindt dat de wereld om hem of haar draait.
Diegene ben jij ook. Anders misschien, maar toch ook. Alles wat je in een ander verafschuwt (en bewondert) zit het zo goed in jou. Er - is - geen - verschil.
Dus ga jezelf ontbeteren. Ga het gevecht met jezelf aan om te ontdekken waarin jij hetzelfde bent als degene die je het meest verschrikkelijk vindt. Maak het jezelf niet makkelijk; graaf diep. Ergens zul je iets tegenkomen dat je herkent. Waarvan je durft te zien en te erkennen dat jij dat ook bent. Of hebt. 
​Verbeter de wereld. Ontbeter jezelf.

Mijn mem en heit maakten het beide mee: de oorlog. Ze hebben er niet heel veel over verteld. Mijn moeder woonde dichtbij het vliegveld van Leeuwarden en moest geregeld onder de schoolbanken schuilen voor de bommenregens. Tegen het einde van de oorlog werden ze in het westen van Friesland gehuisvest omdat het te gevaarlijk werd. Mijn vader vertelde dat zijn vader - mijn pake - een tijdlang gevluchte onderduikers heeft gehuisvest en dat de Duitsers die wel zochten op hun boerderij, maar ze gelukkig nooit hebben gevonden.
De oorlog was in ons gezin geen groot thema. Ik weet nog dat mijn vader heel boos werd toen ik als puber een gebroken geweertje op mijn lange zwarte jas droeg. Mijn vader was niet vaak boos, dus dat maakte indruk. Het geweertje bleef overigens wel.
Elke oorlog begint in jezelf. In je visie, in je gevoelswereld, in je gedachten, je frustraties, je verliezen, je excessieve wil om te winnen. Verzin het maar. Interne strijd is prima, maar de oorlog in jezelf kun je nooit winnen. Die verlies je altijd als je niet bereid bent om te zien wat die oorlog echt is. 
Jezelf ontoorlogen betekent alles onder ogen durven zien. Alles erkennen wat er in je is, ook al is het ontzettend lelijk of wreed of grimmig. Als je bereid bent om het te zien, te herkennen en erkennen, verandert het al. Er sluipt mildheid in je. Omdat je tegelijk beseft dat het maar een deel van je is. En dat je het soms - en misschien wel steeds vaker - kunt sturen.
En wees eerlijk tegen jezelf over je roteigenschappen, je nare trekken, je slechte gewoontes, je verslavingen en je vreselijke valkuilen. Alleen keihard eerlijk tegen jezelf durft te zijn kun je jezelf ontoorlogen. 
Het wordt trouwens wel tijd ook dat we daarmee beginnen. In een samenleving waar elk mini-conflictje in de - social - media dreigt te worden uitgevochten moeten we onszelf ontoorlogen. Onszelf onder ogen durven zien. Ja, onszelf! Niet de ander - dat is veel te makkelijk. Een ander kun je misschien letterlijk of figuurlijk ontwapenen, maar jezelf ontoorlogen dat is toch echt een 'inside job'
Het levert jezelf overigens wel heel veel op. Inzicht natuurlijk. Ontspanning. Wat je bij jezelf erkent, zul je vaak ook bij een ander herkennen. Er ontstaat begrip en daardoor nogal eens een betere verstandhouding (mooi woord is dat trouwens - de houding van je verstand). Je verhoudt je gemakkelijker tot de ander omdat je beter met jezelf overweg kunt. En naarmate je zelf meer ontoorlogd bent, zul je ook steeds meer mensen om je heen daarmee besmetten. Ze voelen zich prettig in je nabijheid. Er gaat iets van je uit dat ze aangenaam vinden. Het tegendeel van strijd. Het gevoel van ruimte, van totaal jezelf mogen zijn bij diegene. 
Dus ga de strijd aan met jezelf door jezelf te ontoorlogen. Klinkt misschien tegenstrijdig, maar het brengt vrede. Eerst in jezelf en daarna in de mensen met wie je in aanraking komt. 

In de jaren '80 had je een liedje met de titel 'Ben jij ook zo bang' van Toontje Lager. Waar ik bij dat liedje altijd over struikelde was het woordje 'ook'. Hoezo, ook? Waar doen jullie een appèl op? Mij een beetje angst aanpraten? Het algemene 'volksempfinden' aanspreken? Hmm, ik was er niet van onder de indruk. Laat staan bang.
Over angst schreef ik trouwens al eerder. Daarover: die buurman is overleden en de klassieker is verkocht. Ontbangen kwam in me op omdat ik net het zeer indrukwekkende boek(je) Man's search for Meaning van Viktor Frankl heb gelezen. Frankl zat jaren in concentratiekampen en zijn visie is 'that the meaning of life is found in every moment of living; life never ceases to have meaning, even in suffering and death.' 
Angst staat die betekenis in de weg. Legt er een dikke grauwsluier overheen, waardoor je niet meer in staat bent om goed te kijken. Om door het moment heen te kijken als het ware. Om zelfs door de tijd heen te kijken. En dat hebben we nodig. Ons niet laten leiden door de waan van de dag. Door de illusie van het moment. Door weekberichten en dagstaten. 
Het is essentieel dat we ons realiseren dat we - veel - meer zijn dan wat ons via allerlei media verteld wordt. We zijn niet wat we lezen. Noch wat we op schermen zien. Nog wat we via digitale kanalen tot ons nemen. Er zit betekenis in jou en mij - klinkt bijna als een liedje. 
Dat is het effect als je jezelf gaat ontbangen. Je pelt die grauwsluier eraf. De mist verdwijnt. De lucht klaart op en dan ga je het zien. Nee, ten diepste is er niets om bang voor te zijn. Uiteindelijk heb je controle over niets. Vraagt leven allereerst totale overgave en acceptatie van je. Wat de omstandigheden ook zijn. Verzet levert alleen maar nieuwe mist op.
Begin dus met jezelf ontbangen. Niet uit fatalisme, defaitisme of pessimisme. Maar omdat je van die grauwsluier af wilt. Omdat je wilt zien, wilt voelen, wilt ervaren. Omdat je wilt ontdekken waarom je eigenlijk hier bent. Wat je te doen hebt. En met wie. Laat dus de angst je niet in de weg staan. Ontbang jezelf. Dan zien steeds meer mensen wat je allemaal te bieden hebt. Voor wie je belangrijk bent. Of gaat worden. Wat je teweegbrengt. Nu al en straks nog meer. Doe maar. Nu meteen. Dankjewel.

Klemvast. Dat is een belangrijk begrip voor een keeper. Als je de bal klemvast hebt, kan en mag geen andere speler er nog aankomen. In het leven zelf willen we ook veel dingen klemvast houden. Je huis. Je huwelijk. Je loopbaan. Je kinderen - hoewel je er bij hen al snel achter komt dat ze dat zelf liever niet willen. Je dromen. Je al dan niet absurde wensen. Je bezittingen. Je hobbies. Je vriendinnen en vrienden. Je goede gewoontes en je slechte.
Soms lukt dat vrij aardig. Soms ook helemaal niet. Ieder van ons zal op een dag zijn ouders verliezen. Hoezeer je hen ook klemvast hield, ze kwamen, ze zetten je op de wereld en op een dag gaan ze weer. Ze hebben jou ook laten gaan. Hun omklemming is ook losser of misschien wel heel los geworden. Dat heb je gevoeld - kan niet anders. Mogelijk was het een bevrijding, mogelijk een gemis. 
Alles wat we klemvast houden, komt ooit een keer los. Zoals een rivier langzaam maar volkomen zeker een bocht in een rots slijpt, glipt alles langzaam maar zeker uit je handen. Hoezeer je ook je best doet om dat niet te laten gebeuren. Soms sta je erbij en kijk je ernaar. Je dochter die ondanks je welgemeende advies iets heel anders gaat doen. Je partner die toch weer een afspraak heeft gemaakt met die vreselijke vrienden van vroeger. Dus waarschijnlijk laveloos thuiskomt. Je yoga-vriendinnen die na de les toch weer heerlijk zitten te roddelen. Nou ja, je kunt zelf de voorbeelden al op je netvlies zien verschijnen.
En dan wordt het tijd om jezelf te ontklemmen. Laat gaan. Laat los. Laat lopen. Laat lullen. Want klemmen is als je er even wat langer over nadenkt natuurlijk pure angst. Om te verliezen. Om verdrietig te worden. Of boos. Of eenzaam. Of niet gezien. Niet gehoord. Nou ja, vul zelf maar verder in.
Dus kappen met dat klemmen. Ga jezelf ontklemmen. Kun je weer vooruit. Krijg je lekker ruimte. Vrijheid. En vooral ook rust en plezier. Je gaat het voelen. In je lijf. En in je hart. Wie zonder klemmen leeft, kiest voor het moment. En voor het leven. En de liefde. Met zo nu en dan natuurlijk wel een fijne omarming. Even.

Sommige mensen kunnen heel goed moppen vertellen. Anderen proberen dat wel, maar krijgen nooit de lach op hun hand. Maar ja, is zo'n moppentapper dan ook echt leuk? Als mens zeg maar. En zo iemand die geen grap goed over het voetlicht kan brengen - wat zegt dat eigenlijk?
Wat je kunt zegt maar bijzonder weinig over wie je bent. Sommige mensen die heel veel gepresteerd hebben volgens bepaalde normen, zijn het tegendeel van leuk. Je kunt allerlei kwalificaties op ze loslaten, maar 'aangenaam' of 'prettig' horen daar niet bij. En bij anderen is precies het omgekeerde het geval. 
Kortom,. leuk zijn zegt hoegenaamd niks. En niet leuk zijn misschien nog wel minder. Het zijn etiketten die anderen op je plakken. En mogelijk doe je dat zelf ook. Bij jezelf. Valt ook bijna niet aan te ontkomen in een wereld waarin het plaatjes plakken, mallen maken, keurslijven ontwikkelen, structuren en protocollen over iedereen heen rollen, tot kunst verheven lijkt te zijn. Als we het niet ergens in kunnen passen, lijkt het niet te mogen bestaan.
Daarom wordt het tijd dat we onszelf gaan ontleuken. Niet dat we dan onaangenaam moeten worden. Integendeel. We moeten ophouden met leuk gevonden willen worden. Met het aangepaste gedrag dat daarbij hoort. Met de normen waaraan je dan moet voldoen. Want dan ben je hard op weg om jezelf in zo'n keurslijf te persen. Om te voldoen aan de norm. Om gewenst gedrag ten toon te spreiden. 
Kom op, ontleuk jezelf. Laat zien wie er onder die laag paneermeel zit. Maak je niet druk om wat anderen daarvan vinden. Voor veel mensen is het een openbaring als jij jezelf onteukt. Want ze zien wie je echt bent. Wat je echt drijft. Waar je van houdt. En waarvan niet.
Wat mij betreft wordt de missie van het volgende kabinet om het hele land te ontleuken - te beginnen bij henzelf. En dan niet vanuit opgelegde regels en zo, maar gewoon omdat het lekker is. Omdat het leven er zoveel eenvoudiger en dus aangenamer van wordt. 
Maar ik ben bang dat dit niet in de kabinertsplannen van 2021 komt. Dus we zullen het zelf moeten doen. Ik doe het al een tijdje, dat ontleuken. Doe je mee?

Je doen en laten - dat gaat over je gedrag. Over wat je onderneemt en wat juist niet. De acties waarvan je vindt dat ze echt moeten. En de zaken die je graag aan je voorbij laat gaan. Achter alles wat je doet en laat zitten redenen. Drijfveren. Ambities. Dromen. Soms zelfs een heilig moeten.
Tegelijkertijd zit er achter al dat doen en laten ook veel waarvan je je kunt afvragen of je dat echt nodig hebt. Of. laat ik het anders zeggen. Achter wat je doet en laat kunt je in grote letters WAAROM? zetten. Dat klinkt misschien een beetje flauw, maar in mijn ogen kan het geen kwaad om die vraag met enige regelmaat aan jezelf te stellen. 
Jezelf ontdoen zou je dat kunnen noemen. Even uit de actiemodus en in de stiltestand. Het mooie is dat wanneer je dat gaat doen, de antwoorden op al die WAAROM?-vragen vanzelf komen. De kans is best groot dat je dan ook voor verrassingen komt te staan. Over jezelf. Over je keuzes. Over je drijfveren, je dromen en je ambities. 
Die stiltestand is trouwens iets heel anders dan stilstand. Het is juist goed om dan bijvoorbeeld te gaan lopen. Lekker lang, minstens een uur of zo. Omdat lopen zo'n beetje de oudste beweging is die in ons systeem zit, doet dat hele bijzondere dingen met je hersenen. Sowieso gaan je gedachten met je op de loop - heel toepasselijk - en dat hou je echt niet tegen. Loop wel alleen trouwens, want zodra je met iemand in gesprek raakt, is dat weg.
Jezelf ontdoen is eigenlijk een groot cadeau aan jezelf. Je trekt je even terug uit al dat doen en laten. Dat betekent ook dat je even niet meer geleefd wordt door alle die dingen die moeten of juist niet moeten. Door jezelf te ontdoen gun je jezelf ruimte, vrijheid, loslaten en zelfs overgave. Veel tijd hoeft het niet te kosten, veel energie ook niet. Dat laatste levert het je juist op. Dus ga ont-doen. Je gaat dingen van jezelf zien die je nog niet wist. Probeer maar.

Mislukken. Daar weten we allemaal heel veel van. Soms kunnen we zelfs een grijns niet onderdrukken als iemand ergens in mislukt. Rondom dat principe zijn complete tv-programma's ontwikkeld. Niets zo ontspannend als menselijke domheid, zeggen we dan. Zo lang we het zelf maar niet zijn.
Nou, dan heb ik nieuws voor je. Hoe minder mislukkingen in je leven, hoe minder spannend. Best wel sneu hoor als je een leven leeft dat er vooral op is gericht om zoveel mogelijk fouten en mislukkingen te voorkomen. Allereerst - en dat is dan nog de minst erge - omdat je dan nauwelijks verhalen te vertellen hebt. 
Meer er zitten veel meer lagen in een leven dat probeert zoveel te lukken door niet te mislukken. Iemand die zo'n het leven leeft, gaat uit van controle, van beheersing. Dus zo iemand poogt de touwtjes overal zo goed mogelijk in handen te houden. Dapper, zou je dat kunnen noemen. Maar tegelijk ook gedoemd te mislukken.
Heb je net de baan van je leven met uitzicht op een heel aardige carrière bij een hele grote internationale bank. Die je ook zomaar eens naar een mooie post in het buitenland zou kunnen sturen. Je eerste kind op komst. Huis ingericht, babykamer klaar. En dan zit je ineens in een nachtmerrie. Een kind met een ernstige erfelijke afwijking. Gaat niet oud worden. Heeft bij alles hulp nodig. De vraag is ook nog of je echt ooit contact met je zoontje krijgt.
Is dat een mislukking. Het zal misschien soms moeite kosten om je zoon niet zo te zien. En dat is best te begrijpen. Want roet in het eten, geknakte carrière, droom in duigen. Allemaal door hem? 
Nee, dus niet. Zijn komst is een levensfeit. Hoe je daarmee omgaat - daar gaat het om. Daar krijg je geen handleiding voor. Het wordt rommelig, ingewikkeld, vaak oneerlijk en vooral een strijd met jezelf, met je partner soms en met al die instanties en medici met wie je te maken krijgt. 
Je blijft alleen overeind als je bereid bent om te ont-lukken. Om los te laten wat je daarvoor allemaal voor ogen en gedroomd had. Veel mensen in zulke omstandigheden lukt dat. Ont-lukken.
Jezelf ontlukken hoeft niet te beginnen met een extreme gebeurtenis. Je kunt er vandaag al mee beginnen. Gewoon door anders te kijken naar jezelf. Naar de lieve mensen om je heen. Naar wat je diep van binnen echt wilt. En naar wat er allemaal van je gevraagd wordt. Moet je echt daarop antwoorden? Moet je echt mee in die race? In dat statusgevecht? 
Jezelf ontlukken wil zeggen dat je mislukken meeneemt. Sterker, dat je ziet dat mislukken vaak een mazzeltje in cadeauverpakking is. Dat het openingen schept, inzichten brengt. En vaak ook verbinding. Daarom wens ik je een jaar dat in het teken staat van jezelf ont-lukken. Geloof me, dat gaat je lukken. Zonder moeite, zonder inspanning. En dan zeg je over pakweg elfeneenhalve maand: goh, het voelt alsof ik helemaal ontlukt ben. Hier en daar zie je vragende gezichten. Dan heb je een taak als kersverse ontlukkingsambassadeur. Lef het ze uit. Neem ze mee in de reis die jij hebt gemaakt. Want dat ontlukken is goed voor iedereen.

Een tijd van overgang is meestal een rommelige tijd. Het reguliere ritme wordt doorbroken. Het tempo gaat omlaag en sommige dagen juist omhoog. Er zijn de belangrijke momenten die een naam met een hoofdletter krijgen. En de dagen eromheen die je kunt doorbrengen zoals je wilt. Of in de staat waarin je je dan bevindt. 
Zo'n rommelige periode aan het einde van het jaar is een mooie oefenperiode. Want dat chaotische, losse, ongestructureerde komt voort uit tradities en alle gedachten en gevoelens die daarbij horen. Oude gewoontes, religieuze rituelen, het verglijden van het oude in het nieuwe jaar. De rotzooi van het jaar 019 achterlaten en met een schone lei aan het jaar 020 beginnen.
Wat een onzin. Het een gaat gewoon over in het ander. Op bepaalde dagen zijn van oudsher etiketjes geplakt en daarom moeten ze anders zijn en anders voelen. Maar zo'n dag is gewoon een dag die gevolgd wordt door een nacht. En weer een dag. Alle connotaties en associaties die daarbij horen zijn bedacht. Ontstaan. Gecreëerd. Uit welke overtuigingen dan ook.
Je kunt ze aanhangen die overtuigingen, die geloven. Moet je helemaal zelf weten. Maar besef dat het rommelig is. En dat het rammelt. Zoals eigenlijk het hele leven nogal rammelt. En daar moet je dan weer mee leren leven. Wat daarbij helpt is jezelf wat meer en wat vaker ontrommelen.
Daarmee bedoel ik dat je diep van binnen besef dat het zo is. Rommelig. Rammelend. Rotzooierig. Niet kloppend. Onlogisch. En bij tijd en wijle zelfs volstrekt chaotisch. Daar is niks mis mee. Sterker, er zit zelfs een grote leerervaring in: we kunnen eigenlijk niets controleren. We hebben zo goed als niets in de hand. Dingen gebeuren. Je wordt er vrolijk van. Of verdrietig. Boos. Je krijgt er energie van. Of je loopt juist leeg. Je hebt een gelukzalig moment. En een uur later een klote-ervaring.
Daarom is jezelf ontrommelen zo nodig. Als je dat doet besef je dat je maar bijzonder weinig te zeggen hebt. Wat ook je rol of positie is. Dat besef hoeft je niet klein te maken. Sterker, het kan je van binnenuit enorm versterken. Als je ontrommeld bent, leef je veel meer in het nu. Omdat er niets anders is. Wat was kun je niet meer veranderen. Wat komt, dat weet je niet. Maar nu ben je hier. Want waar je ook gaat - daar ben je.